Η Νέα Αβεβαιότητα

Η αρχή της απροσδιοριστίας ή αρχή της αβεβαιότητας είναι αξίωµα της Κβαντικής Μηχανικής που διατυπώθηκε το 1927 από τον Βέρνερ Χάιζενµπεργκ. ∆ηλοί ότι είναι αδύνατο να µετρηθούν ταυτόχρονα και µε ακρίβεια, ούτε πρακτικά, ούτε θεωρητικά, η θέση, η ταχύτητα ή η ορµή ενός σωµατιδίου. Ο λόγος που δεν βλέπουµε αυτή την αβεβαιότητα στην καθηµερινότητα είναι ότι εµφανίζεται σε πολύ µικρή κλίµακα και γίνεται κυρίως εµφανής στον µικρόκοσµο.

Αυτά λέει η Φυσική. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας ένας ιός, κάτι αόρατο, που έρχεται από τον µικρόκοσµο, προκαλεί τόση οικουµενική αβεβαιότητα στις ανθρώπινες κοινωνίες. Με µια ασθένεια που µεταδίδεται πανεύκολα και δεν έχει ακόµη τουλάχιστον φαρµακευτική αντιµετώπιση. Τινάζοντας στον αέρα στιβαρές και µη οικονοµίες, οδηγώντας σε πρωτοφανή ύφεση, δηµιουργώντας παγκοσµίως µια νέα τάξη πραγµάτων. Και πιθανότατα µια νέα βίαιη αναδιανοµή του παγκόσµιου πλούτου και νέες πολιτικές και κρατικές ισορροπίες.

Ο κόσμος μετά την κρίση του κορονοϊού, όπου κυριαρχεί η αβεβαιότητα, θα είναι µε βεβαιότητα ένας άλλος κόσµος. Περιουσίες θα έχουν χαθεί, επιχειρήσεις θα έχουν κλείσει, η ανεργία θα εκτιναχθεί και άρα νέες, ευέλικτες σχέσεις εργασίας θα ακολουθήσουν ως µια φυσιολογική νέα καθηµερινότητα. Οι φόβοι του ανθρώπου για τη φύση θα ισχυροποιηθούν και η διάψευση της πεποίθησης ότι είναι ο απόλυτος κυρίαρχος και προγραµµατίζει τα πάντα κατά το δοκούν θα επικρατήσει…

Σε αυτό το περιβάλλον, η «µικρή πλην τίµια Ελλάς» θα πληρώσει ένα βαρύ τίµηµα, αφού θα πληγεί η «βαριά βιοµηχανία» της, ο τουρισµός. Και ίσως αργήσει να επανέλθει, αφού θα είναι «παρθένος» σε πιθανά και αναµενόµενα δεύτερα ή τρίτα κύµατα της πανδηµίας. Αυτήν τη δύσκολη εξίσωση της ανάπτυξης «µε το πιστόλι στον κρόταφο» πρέπει να επιλύσει η κυβέρνηση. Τυχόν προσφυγή στις κάλπες µπορεί να απαντά θελκτικά σε πολιτικά ζητήµατα κυριαρχίας, αλλά δεν λύνει, αντιθέτως επιβαρύνει το µείζον πρόβληµα της ανόρθωσης της οικονοµίας. Ο κορονοϊός ήρθε στη χειρότερη στιγµή. Οταν η ελληνική οικονοµία, καθηµαγµένη από τη δεκαετή κρίση, άρχισε να µπουσουλάει και προσπαθούσε να σταθεί και πάλι µε αξιώσεις στα πόδια της. Απαιτείται µια εκστρατεία κοινής λογικής. Σαν και αυτή που είχε κάνει ο Μπιλ Κλίντον το 1992 µε σύνθηµα το περίφηµο «It’s the economy, stupid».