Τα πλεονεκτήματα της Διεθνούς Διάσκεψης για τις Θαλάσσιες Ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο

Η πιθανή Διεθνής Διάσκεψη για τις θαλάσσιες ζώνες ανοίγει καθυστερημένα μία συζήτηση, που θα έπρεπε να είχε προετοιμασθεί πολλά χρόνια πριν για να μη χαρακτηρίζεται, δυστυχώς και πάλι, από ανησυχίες και φόβους. Είχαμε επισημάνει εγκαίρως την προοπτική της Διεθνούς Διάσκεψης, όσοι συγκρατούμε τα πραγματικά γεγονότα και αναλύουμε χωρίς προκατάληψη τις σύγχρονες προκλήσεις  που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα μας. Υπογραμμίσθηκε ότι η Ελλάδα διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να εισηγηθεί, αλλά και να ηγηθεί μίας πρωτοβουλίας ώστε να πραγματοποιηθεί μία Διεθνής Διάσκεψη. Η χώρα μας, μέλος του ΟΗΕ, της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και με ξεχωριστή διεθνή θέση σε θέματα ναυτιλίας, θαλάσσιας έρευνας-διάσωσης, υποθαλάσσιας αρχαιολογίας, αλιείας και αγωγών ενέργειας, έχει αποδειχθεί ότι με δραστήρια διπλωματία και συνεργασίες, χωρίς αποκλεισμούς και προκαταλήψεις, αποκομίζει πολιτική και στρατηγική  υπεραξία. Απέναντι στη θεμελιωμένη πρόταση δυναμικής Εξωτερικής Πολιτικής, που αναδεικνύει τη χρησιμότητα πρόκλησης Διάσκεψης, μετά από Ελληνική πρωτοβουλία σε συνεργασία με την ΕΕ,  ορισμένοι, που δεν επιθυμούν κινητικότητα, πιθανολογούν ότι η Τουρκία δεν θα προσέλθει σε μία Διεθνή Διάσκεψη που θα συμμετέχει και η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτός ο προβληματισμός, που προκύπτει από τη συμπεριφορά της Τουρκίας, δεν μπορεί να αποτελεί στοιχείο αναστολής των πρωτοβουλιών μας. Η Τουρκία όταν προσκληθεί θα υποχρεωθεί να αποφασίσει, για δικούς της λόγους, αν αποδέχεται τη διεθνή πρόσκληση συμμετοχής σε μία διεθνή πρωτοβουλία του ΟΗΕ.

Τώρα που οι ΗΠΑ προωθούν την ιδέα και μάλλον δημιουργούνται αυξημένες προοπτικές υλοποίησης, παραδόξως και πάλι, όπως πολύ συχνά συμβαίνει στη χώρα μας, πριν καν τοποθετηθεί και ξεκαθαρίσει τη θέση της η Τουρκία επί της προοπτικής αυτής, αναπτύσσεται" εις το κλεινόν της Παλλάδος άστυ" ένας φοβικός προβληματισμός. Διερωτώνται Έλληνες αναλυτές εάν αντέχουμε να πάμε σε μία Διεθνή Διάσκεψη στην οποία η Τουρκία θα συμπεριλάβει στην αντιπροσωπεία της το ψευδοκράτος. Για τη διευκόλυνση της ανάγνωσης θα ήταν σκόπιμο να υπογραμμίσουμε τα ακόλουθα:

1. Στη Διεθνή Διάσκεψη συμμετέχουν ανεξάρτητα κράτη και, αν συμφωνηθεί, γίνονται δεκτοί παρατηρητές πιστοποιημένοι στον ΟΗΕ.
2. Κάθε ανεξάρτητο κράτος συστήνει την αντιπροσωπεία με την οποία συμμετέχει στη Διάσκεψη. Όλα τα μέλη κάθε εθνικής αντιπροσωπείας συμμετέχουν με τη σημαία του ανεξαρτήτου κράτους που τους επέλεξε και δεν τους αναγνωρίζεται οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα ή δικαίωμα.
3. Την Κυπριακή Δημοκρατία και το σύνολο του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων και των κατοίκων των κατεχομένων, εκπροσωπεί η μοναδική διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση και ο Πρόεδρος της.
4. Η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαίρως έχει διατυπώσει διεθνώς μια  σαφή θέση που αφορά στην αξιοποίηση και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων καθώς και την κατανομή του πλούτου προς όφελος όλων των Κυπριών.  Η θέση αυτή εμπεριέχει την εμπειρία σημαντικών χωρών εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων ( Αράβων και Ευρωπαίων) και απαντά άμεσα στην Τουρκία που ισότιμα θα συμμετάσχει στη Διάσκεψη.
5. Η Διεθνής Διάσκεψη δεν ανταγωνίζεται τις διερευνητικές ούτε τις διμερείς συνομιλίες ή την Νατοϊκή πρωτοβουλία για συνομιλίες οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης σε συμμαχικό πλαίσιο.
6. Η Διεθνής Διάσκεψη ασχολείται αποκλειστικά με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και της νομολογίας που έχει ήδη προκύψει. Σε αυτό το διεθνές πλαίσιο θα εξετασθούν τα θέματα των γραμμών βάσης που ορίζουν την έκταση των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου.
7. Η Διεθνής Διάσκεψη προϋποθέτει αποδοχή, από όλους τους συμμετέχοντες, βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου και κυρίως σεβασμό της ανεξαρτησίας των κρατών, αποφυγή μονομερών προκλήσεων, αποφυγή απειλής βίας, σεβασμό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειρηνική συμβίωση των κρατών. Εάν χώρες της περιοχής εκτιμούν ότι δεν μπορούν να αποδεχθούν αυτές τις θεμελιώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου  τότε προφανώς  και δεν είναι δυνατή η πραγματοποίηση της Διάσκεψης.  Όμως διαφαίνεται ακόμη και μέσα από τις σκληρότερες διατυπώσεις ότι η Διάσκεψη αποτελεί μία ασφαλή και δημιουργική διέξοδο.  Προδιαγράφει μία θετική εξέλιξη η οποία επιτρέπει στους συμμετέχοντες να διατηρήσουν την αξιοπρέπεια τους ενώ ταυτοχρόνως  αναδεικνύονται προοπτικές οριοθέτησης των θαλασσιών ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο πολυμερής χαρακτήρας των διευρυμένων διεθνών πρωτοβουλιών υποχρεώνει τους διοργανωτές να λάβουν υπόψη ευαισθησίες και κόκκινες γραμμές όλων των συμμετεχόντων διαμορφώνοντας κατά το δυνατόν τον ελάχιστα αποδεκτό κοινό παρονομαστή καθώς και τα  οικονομικά συμφέροντα, τις ενεργειακές και γεωστρατηγικές επιδιώξεις τοπικών και διεθνών δρώντων στην περιοχή.
8. Η Διεθνής Διάσκεψη, κατά την προετοιμασία και την εξέλιξή της δύναται να στραφεί και να ζητήσει γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας για επιμέρους ή γενικότερα θέματα. Η διαδικασία αυτή δεν απαιτεί συγκατάθεση των κρατών ενώ η γνωμοδότηση του Δικαστηρίου δεν δεσμεύει τα ερωτώντα μέρη. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται ευκαιρίες εκτόνωσης των εντάσεων και δυνατότητες απεμπλοκής των μερών από στερεότυπα που κυριαρχούν και ταλανίζουν τον διμερή διάλογο. Έστω και αν δεν καταλήξει μία Διεθνής Διάσκεψη σε αποτελέσματα τα κράτη διατηρούν το δικαίωμα προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη.

Στο πεδίο των διεθνών σχέσεων κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι υπάρχουν αποκλειστικές συνταγές απόλυτων επιτυχιών. Χρησιμοποιούνται καθημερινά οι εμπειρίες, νεωτερισμοί και πολιτικές κινήσεις που εκτιμάται ότι θα αποφέρουν το μέγιστο όφελος για τα εθνικά συμφέροντα. Στον κόσμο μας που κινείται με πολύ μεγάλες ταχύτητες παραδοσιακά εργαλεία της διαπραγμάτευσης, των διεθνών σχέσεων και του διεθνούς δικαίου δεν παραμελούνται και συνεπώς, ιδιαιτέρως αυτή τη στιγμή, η προοπτική της Διάσκεψης εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο των προσπαθειών, κάθε πλευράς, άλλα και της διεθνούς κοινότητας, για να ρυθμισθούν τα θέματα των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου που αποτελούν προτεραιότητα όλων μας.