Η «αναθεώρηση» του ΣΥΡΙΖΑ

Πρόκειται για εξέλιξη που υποδηλώνει προθέσεις διεύρυνσης και επιβεβαιώνει την επιλογή του κόµµατος να λειτουργήσει ως κορµός του προοδευτικού πόλου. Οσα συζητήθηκαν στην πρόσφατη Πολιτική Γραµµατεία του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση του Συντάγµατος και βλέπουν το φως της δηµοσιότητας, πείθουν ότι οι έννοιες της πολιτικής σταθερότητας και της κυβερνησιµότητας δεν αποτελούν πλέον ταµπού για τον χώρο της Αριστεράς. Το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται υπέρ της αποσύνδεσης της προεδρικής εκλογής από τις πολιτικές εξελίξεις και διερευνά φόρµουλες ώστε επί αδυναµίας συγκέντρωσης των απαιτούµενων ψήφων να µη διαλύεται η Βουλή, φανερώνει βούληση µεταφοράς του βάρους των εξελίξεων στο Κοινοβούλιο, όπως άλλωστε επιβάλλει ο χαρακτήρας του πολιτεύµατός µας ως Προεδρευόµενης και όχι Προεδρικής Δηµοκρατίας. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η πρόταση «εποικοδοµητικής ψήφου δυσπιστίας». Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει τη «συνταγµατοποίηση» της απλής αναλογικής, ώστε ο κοινοβουλευτικός χάρτης να αντανακλά τους πραγµατικούς πολιτικούς συσχετισµούς, µε τη συγκεκριµένη πρόταση επιχειρείται να θεσµοθετηθεί µια δικλίδα κυβερνητικής ασφάλειας και σταθερότητας, αφού για να συζητηθεί πρόταση µοµφής θα πρέπει να συνοδεύεται από πρόταση για διορισµό νέου πρωθυπουργού. Το σηµείο των συνταγµατικών προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ που υπογραµµίζει πάντως µε µεγαλύτερη έµφαση την επιλογή αναζήτησης συναινέσεων και ρεαλιστικών τοµών είναι αυτό που αναφέρεται στις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας. Μια αυθεντική αριστερή προσέγγιση θα προέβλεπε πιθανώς τον πλήρη διαχωρισµό, η επιλογή ωστόσο να µην εκβιαστούν λύσεις που θα προκαλέσουν κοινωνικά ρήγµατα οδηγεί στην υιοθέτηση της µετριοπαθούς γραµµής της θρησκευτικής «ουδετερότητας» του κράτους, µε παράλληλη όµως διατήρηση για ιστορικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως επικρατούσας θρησκείας. Στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πάντως εµφανές µόνο το ρεαλιστικό χρώµα, αλλά και η προβολή συνταγµατικών τροποποιήσεων µε σαφή προοδευτικό χαρακτήρα, που δύσκολα θα απέρριπτε το Κίνηµα Αλλαγής ή το Ποτάµι. Ετσι, εκτός από τη διακοµµατικά ώριµη πρόταση κατάργησης του άρθρου περί ευθύνης υπουργών που προβλέπεται να κατατεθεί και την ανατροπή όσων προβλέπονται για το ακαταδίωκτο των κυβερνητικών στελεχών και τον χρόνο παραγραφής των τελεσθέντων αδικηµάτων, προτείνεται επίσης µια δέσµη συνταγµατικών τοµών, όπως: υποχρεωτικότητα του πολιτικού όρκου στην ορκωµοσία των κρατικών αξιωµατούχων και των δηµοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, συνταγµατική προστασία των κοινών αγαθών (ηλεκτρική ενέργεια - νερό), συνταγµατική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγµατεύσεων. Η συνταγµατική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει να ανοίξει τη συζήτηση και για την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, καθώς περιλαµβάνει και µια ιδέα θεσµικής αποτροπής της επαγγελµατοποίησης των βουλευτών. Σύµφωνα µε αυτήν, προτείνεται να καθιερωθεί προσωρινό κώλυµα εκλογιµότητας, για τις αµέσως επόµενες βουλευτικές εκλογές, όσων έχουν υπάρξει βουλευτές σε δύο διαδοχικές περιόδους, ενώ οι πρωθυπουργοί προβλέπεται να έχουν αναγκαστικά βουλευτική ιδιότητα. Στον «κόφτη» της πόλωσης Σε ένα πολιτικό περιβάλλον βυθισµένο στην πόλωση, δύσκολα θα µπορούσε να φανταστεί κανείς ότι η συνταγµατική αναθεώρηση θα µπορούσε να λειτουργήσει ως µια προστατευµένη ζώνη διαλόγου και συνεννόησης. Το πιθανότερο, αντίθετα, είναι οι σχετικές συζητήσεις να οδηγήσουν σε µια γενικευµένη πολιτική αναµέτρηση, που θα περιορίσει τις δυνατότητες να υπάρξουν συµφωνίες επί των διατάξεων που θα αναθεωρήσει η επόµενη Βουλή. Η παρούσα Βουλή, άλλωστε, δεν θα αποφασίσει για το περιεχόµενο των συνταγµατικών αλλαγών, αλλά για το ποιες ακριβώς διατάξεις και άρθρα του Συντάγµατος θα κριθούν αναθεωρητέα. Οι συναινέσεις που θα δηµιουργηθούν ή δεν θα προκύψουν αποτελούν εξαιρετικά κρίσιµο µέγεθος για το µέλλον της αναθεώρησης, αφού διάταξη που «περνάει» από τη σηµερινή Βουλή µε 180 ψήφους αναθεωρείται στην επόµενη Βουλή µε 151. Αντίθετα, όποια προκριθεί µε απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών, αναθεωρείται στην επόµενη µόνο µε αυξηµένη πλειοψηφία 3/5, δηλαδή 180 ψήφων. Σύµφωνα µε όλες τις µέχρι στιγµής ενδείξεις, η όποια απόπειρα συνεννόησης εκδηλωθεί θα προσκρούσει στο θέµα της δηµιουργίας ή µη ιδιωτικών πανεπιστηµίων, που διχάζει µεταπολιτευτικά την πολιτική σκηνή. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως και για το ΚΚΕ, η υπόθεση έχει σχεδόν γενετική διάσταση, αφού η κατάργηση του δηµόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης θεωρείται ιστορικά casus belli, ενώ η Νέα Δηµοκρατία και ένα τµήµα της Κεντροαριστεράς θεωρούν την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστηµίων αναγκαστική προσαρµογή, επιβεβληµένη από τα πράγµατα και τις διεθνείς εξελίξεις. Ηδη, πάντως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει διαµηνύσει στην κυβέρνηση ότι η αξιωµατική αντιπολίτευση δεν πρόκειται να συµµετάσχει στη διαδικασία εάν δεν συµπεριληφθεί στις αναθεωρητέες διατάξεις και το άρθρο 16 που ορίζει τα της ίδρυσης και λειτουργίας των ελληνικών πανεπιστηµίων. Αντιπαράθεση αναµένεται να εκδηλωθεί και στο θέµα των δηµοψηφισµάτων, τη διεξαγωγή των οποίων διευρύνει η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς, σύµφωνα µε την άποψη που κυριαρχεί στον χώρο της αντιπολίτευσης, η προσφυγή σε δηµοψηφισµατικού χαρακτήρα διαδικασίες τροφοδοτεί τα ρεύµατα του λαϊκισµού.