Ο Ζάεφ, ο σκοπός και τα µέσα

Mέχρι πριν από µερικά χρόνια ο Ζόραν Ζάεφ περιγραφόταν ως ένας επαρχιώτης δήµαρχος της «βουλγαρίζουσας» Στρούµνιτσας, κοντά στα σύνορα µε τη Βουλγαρία. Από τον Μάιο του 2017, όµως, όταν κατάφερε να ανατρέψει το πολιτικό σκηνικό της ΠΓ∆Μ και να σχηµατίσει κυβέρνηση συνεργασίας µε τα αλβανικά κόµµατα, εκλέγοντας για πρώτη φορά ως πρόεδρο της Βουλής έναν Αλβανό, αποδεικνύεται ένας ικανότατος σε δύσκολους χειρισµούς πρωθυπουργός, µε απήχηση που ξεπερνά τα σύνορα της χώρας του.

Ιεραρχώντας προτεραιότητες και χωρίς ιδεοληψίες προκατόχων του, κατάφερε µαζί µε τον Αλέξη Τσίπρα να υπάρξει σύγκλιση στην αντιµετώπιση του «γόρδιου δεσµού» του «Mακεδονικού»- ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης-, να προχωρήσει παρά τις αντιδράσεις στην υπογραφή συµφωνίας συνεργασίας µε τη Βουλγαρία και να έχει την εκτίµηση της ∆ύσης για τις ικανότητές του. Ελάχιστοι πίστευαν το 2013, σε µια περίοδο µίας ακόµη ήττας και περισυλλογής για τη Σοσιαλδηµοκρατική Ενωση, όταν κλήθηκε να αναλάβει τις τύχες του κόµµατος, πως θα µπορούσε να διαδεχτεί µε αξιώσεις στελέχη όπως ο πρώην πρόεδρος και πρώην πρωθυπουργός Μπράνκο Τσερβενκόφσκι και ενώ η πρωτευουσιάνικη πολιτική ελίτ τον αντιµετώπιζε µάλλον αφ’ υψηλού.

Ο Νίκολα Γκρούεφσκι έµοιαζε πανίσχυρος και το σχέδιο εξαρχαϊσµού «Σκόπια 2014» ήταν σε εξέλιξη. Ανέτοιµος και πέφτοντας αµέσως στα βαθιά, ο Ζ. Ζάεφ «έσπασε τα µούτρα του» µερικούς µήνες µετά, στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν τον Απρίλιο του 2014. Το SDSM συγκέντρωσε το χαµηλότερο ποσοστό του από το 1991, µόλις 25,34%, µε το VMRO-DPMNE του Ν. Γκρούεφσκι να επικρατεί απόλυτα µε ποσοστό 42%. Από εκείνα τα συντρίµµια όµως κατάφερε να σηκωθεί και σταθµίζοντας την αρνητική διάθεση που έδειχνε ο δυτικός παράγων απέναντι στον Ν. Γκρούεφσκι, να ηγηθεί ενός κινήµατος ανατροπής του καθεστώτος.

Γνωρίζοντας τον αρνητικό συσχετισµό για το SDSM στο σλαβοµακεδονικό στοιχείο, αµφισβήτησε ανοιχτά τον εξαρχαϊσµό του Γκρούεφσκι και στράφηκε στο εθνοτικό µωσαϊκό της ΠΓ∆Μ, ανοίχτηκε σε κινήµατα στην κοινωνία και στήριξε την πολύχρωµη επανάσταση.

Πολλοί λένε πάντως ότι χωρίς το σκάνδαλο-λαχείο των χιλιάδων υποκλοπών του Γκρούεφσκι, που περιήλθαν -άγνωστο πώςστον Ζ. Ζάεφ και τις αποκάλυψε κλιµακωτά, δεν θα έπεφτε το καθεστώς. Επιδίωξε και πέτυχε µια ουσιαστική συµµαχία µε τα αλβανικά κόµµατα, αποδεχόµενος την αλβανική ως δεύτερη επίσηµη γλώσσα της χώρας, αλλά και µε τις άλλες εθνότητες. Μετά τη συµφωνία συνεργασίας µε τη Βουλγαρία -που δεν ήταν εύκολη- η αντιµετώπιση των προβληµάτων για το ονοµατολογικό ήταν µονόδροµος.

Η γειτονική χώρα κακόπαθε και στο τέλος αποµονώθηκε από τη ∆ύση την περίοδο του καθεστώτος Γκρούεφσκι. Oµως µερικά φαινόµενα τελευταία, µε τη λειτουργία κάποιων σκοτεινών µηχανισµών, που ποδηγετούν τις εξελίξεις στην ΠΓ∆Μ -ακόµη και στο θέµα των συνταγµατικών αλλαγώναφήνουν ένα αρνητικό στίγµα. Και ο σκοπός δεν αγιάζει ποτέ τα µέσα…