Ο Χαλίλ και ο σουλτάνος της Αγκυρας

Mετά τις µνηµειωδώς φασιστικές και νεοµιλιταριστικές δηλώσεις του Τούρκου «σουλτάνου» Ερντογάν από τη Σµύρνη, δηλώσεις εντελώς προκλητικές και απαράδεκτες για το ειρηνικό µέλλον των λαών, ένα ιδιαίτερο γεγονός έρχεται να µας επισφραγίσει µετά βεβαιότητος ότι άλλο είναι ο εξουσιαστής και άλλο ο εξουσιαζόµενος.

Η δίωξη του Τουρκοκύπριου αντιρρησία συνειδήσεως και ποιητή Χαλίλ Καραπασαόγλου από τις Αρχές του ψευδοκράτους αποδεικνύει για άλλη µια φορά ότι στο ιστορικό γίγνεσθαι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ενός λαού «ίσα και όµοια».

Ο Χαλίλ ως γνήσιος αντιρρησίας δεν πιστεύει στη σχέση αφέντη-ραγιά, σχέση που φροντίζει κατά καιρούς να µας θυµίζει ο Ερντογάν µε τις µεσαιωνικές αντιλήψεις του. Ως εκ τούτου αρνείται να υπηρετήσει στην εφεδρεία του τουρκικού στρατού κατοχής στη Βόρεια Κύπρο και επιφυλάσσεται του δικαιώµατός του να µη γίνει εν δυνάµει δολοφόνος σε περίπτωση σύρραξης.

Ειρήσθω εν παρόδω, τίθεται στην προκειµένη ένα µείζονος σηµασίας ηθικό και νοµικό πρόβληµα: Αποτελεί αναφαίρετο δικαίωµα του ανθρώπου να επιλέγει συνειδητά αν θα σκοτώσει ή όχι; Εχει ο απρόσωπος Νόµος και το κράτος-εκτελεστής τη δύναµη να εξαναγκάζει βιαίως ένα ανθρώπινο πρόσωπο να γίνει δολοφόνος, έστω και σε περίπτωση πολέµου; Πού αρχίζει και πού τελειώνει η υποχρέωση του πολίτη;

Μήπως στον βιασµό του ανθρώπινου ψυχισµού και στη διά της βίας επέµβαση του «έθνους» στα εσώψυχα του ανθρώπου; Πολλοί που δεν επέστρεψαν από τον πόλεµο ή επέστρεψαν ψυχικά τραυµατισµένοι, όπως ο πατέρας µου για παράδειγµα, έπρεπε ή δεν έπρεπε να έχουν το δικαίωµα να επιλέξουν; Και αν όντως ο στρατός στη µέχρι σήµερα Ιστορία αποδεικνύεται αναγκαίον κακόν, πρέπει να µείνει τέτοιος εις τον αιώνα τον άπαντα; Αν όχι, ποιος έχει την απάντηση, µήπως η αταξική κοινωνία;

Η ύπαρξη επαγγελµατικού στρατού, θα µπορούσε να ήταν µια κάποια λύση. Τι γίνεται όµως µε τα φτωχά κράτη; Ή στην άκρως παράλογη περίπτωση να πάψει ένα κράτος να διατηρεί στρατό γενικά ενώ οι φίλοι και οι γείτονές του διατηρούν τον θεσµό ακµαιότατο; Η συµµετοχή σε γενικευµένα µεγαλύτερα πολιτικά ή στρατιωτικά σχήµατα, όπως η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ, είναι µια ενδεχόµενη λύση, αλλά από ιστορικής απόψεως έχει αποδειχτεί ότι είναι ανεπαρκές µέτρο και αναποτελεσµατικό. Το µέλλον θα καταδείξει αν αυτό είναι κάτι που µπορεί να βελτιωθεί.

Ο Χαλίλ, παρουσιάστηκε στο στρατοδικείο κρατώντας κλαδί ελαίας, παγκόσµιο σύµβολο της ειρήνης αλλά και αναπόσπαστο κοµµάτι της κυπριακής σηµαίας. Καταδικάστηκε σε 20ήµερη κάθειρξη και φυσικά στιγµατίστηκε από τους πατριώτες οµοεθνείς του.

∆ήλωσε ότι δεν θα µπορούσε σε καµία περίπτωση να στρέψει το όπλο του σε Ελληνοκύπριους αφού ένας πολύ καλός φίλος του είναι Ελληνοκύπριος και πρόσθεσε κατά λέξη: «Οι άνθρωποι που προσπαθούν να αγγίξουν την πεµπτουσία της ύπαρξης και που προσπαθούν να αντιληφθούν το νόηµα της ζωής δεν µπορούν να κρατούν όπλο».

Ενάντια σε κάθε φιλόδοξο σουλτάνο, πάντα θα υπάρχουν φωνές µικρές που θα υψώνουν ανάστηµα δυσανάλογα µεγαλύτερο της φυσικής δύναµής τους. Οι άνθρωποι που πραγµατικά αγαπούν και σέβονται τον άνθρωπο, όπως και εδώ σε µας έτσι και στην Τουρκία πάντα ήταν λίγοι και µόνοι στα δύσκολα

* Ιωάννης Σάββα, αρχαιολόγος - ιστορικός ερευνητής