Τα Κύθηρα δε θέλουν να τα βρούμε… όλοι

Οι αρχές του Σεπτέμβρη είναι για πολλούς το μέτρημα του οξυγόνου που μάζεψαν, υπολογίζοντας τις προμήθειες που υπάρχουν για να βγει ο χειμώνας.

Οι καλοκαιρινές διακοπές για όσες και όσους κατάφεραν να πάνε κάπου, ειδικά αυτά τα τελευταία δύο χρόνια που ο κορονοϊός έχει αλλάξει τόσο τις ζωές μας, έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία.

Πριν το ξεκίνημα μιας ακόμα αβέβαιης «σεζόν», οι ελάχιστες καλοκαιρινές αναμνήσεις ελεύθερου χρόνου είναι μία συνθήκη που μπορεί να βοηθήσει για το χειμώνα που έρχεται.

Σε ένα καλοκαίρι που η χώρα τυλίχθηκε στις στάχτες από τις φωτιές με ανυπολόγιστες καταστροφές και συνέπειες που θα έρθουν άμεσα, την ώρα που η πανδημία βρίσκεται κι εκείνη σε φάση αναζωπύρωσης ενώ για ακόμα μια φορά ο σχεδιασμός είναι απλά ανύπαρκτος, ενώ χιλιάδες μαθήτριες και μαθητές δε θα σπουδάσουν καθώς το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να «μην εγκλωβίζονται στα πανεπιστήμια» λες και οι σπουδές τα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχουν ιικό φορτίο και πρέπει να μην υπάρχει συνωστισμός. 

Μ’ αυτά τα όμορφα να διαμορφώνουν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, το μέρος που κατάφερε να επισκεφτεί ο καθένας γίνεται ταυτόχρονα και ένας τόπος ενδοσκόπησης για το πώς παρατηρεί τη χρονιά που πέρασε αλλά και τη ζωή που έρχεται.

Κύθηρα 2021, τέλη Αυγούστου. Πέντε χρόνια μετά την τελευταία φορά, περιμένεις να δεις τα οικεία αλλά και όσα άλλαξαν.

Ένας αγαπημένος τόπος που θες να φτάσεις για να χαθείς τις διαδρομές, τα τοπία και τις θάλασσες του.

Είναι λογικό ότι ένας τόπος μπορεί να διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μέσα στο χρόνο, ωστόσο ο «χαρακτήρας» του, επηρεάζεται άμεσα από την ανθρώπινη δραστηριότητα και τις αισθητικές και πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται.

Το πρώτο σημάδι απαισιόδοξο, εναρμονισμένο με την κλιμακούμενη δυστοπία. Μια ταμπέλα κατακόκκινη σαν κίνδυνος πυρκαγιάς σε καλωσορίζει λέγοντας: «Σε όλη την έκταση του δήμου Κυθήρων (νησιά Κύθηρα και Αντικύθηρα), απαγορεύεται αυστηρά η ελεύθερη κατασκήνωση. Θα ειδοποιείται η αστυνομία.»

Μέχρι να πάρεις χαμπάρι τι είδαν τα μάτια σου, μια μεγάλη ελληνική σημαία ζωγραφισμένη στο βράχο σου δίνει την εντύπωση χαζεύοντας το Διακόφτι από ψηλά ότι το πανέμορφο λιμάνι των Κυθήρων ζήλεψε κάτι από τη μάτσο αισθητική που κληροδοτήθηκε πρόσφατα στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.

Μέχρι και πριν λίγα χρόνια, ανεβαίνοντας από το Διακόφτι, οι επισκέπτες είχαν επιλογές. Μπορούσαν να διαλέξουν πώς θα περάσουν τις μέρες τους. Άλλοι θα πήγαιναν σε ενοικιαζόμενα δωμάτια, άλλοι σε ξενοδοχείο, ορισμένοι σε σπίτια φίλων, άλλοι σε εξοχικά, σε σπίτια με το μήνα, ορισμένοι θα οδηγούσαν μέχρι το Καψάλι και το δημοτικό camping και ορισμένοι θα επέλεγαν κάποια παραλία ή τον ελαιώνα στη Λίμνη Παλαιόπολης για ελεύθερο camping.

Τα τελευταία δύο χρόνια η δημοτική κατασκήνωση δε λειτούργησε και η όλη η συγκυρία φαίνεται ότι συνέβαλε ως τέλεια αφορμή για να υλοποιηθεί κάτι που με μένος επιθυμούσε μερίδα καταστηματαρχών ήδη από το 2016.

Κατασκήνωση στα Κύθηρα, δεν έχει πια.

Χρόνο με το χρόνο φαινόταν ότι τα Κύθηρα ήθελαν να εναρμονιστούν με ό,τι συμβαίνει σε πάρα πολλά μέρη της Ελλάδας, ξεμπερδεύοντας με τον «βραχνά» του ελεύθερου υλοποιώντας κάτι που απλά ανέχονταν και δείχνοντας πια ξεκάθαρα ότι η ελεύθερη κατασκήνωση δεν είναι μια από τις επιλογές που μπορεί να έχει κάποιος, γιατί πολύ απλά, δεν είναι όλοι το ίδιο ευπρόσδεκτοι.

Αυτή ακριβώς η συνθήκη όπου στήνεται μια κοινότητα φέρνοντας και τα δικά της χαρακτηριστικά προσφέροντας στην πολυμορφία της ανθρωπογεωγραφίας, δεν ήταν ότι το καλύτερο για τον χαρακτήρα που θέλουν να αποκτήσουν τα Κύθηρα αλλά και για τον κόσμο που θέλουν να προσελκύσουν. 

Έτσι παρατηρώντας σήμερα το νησί μπορεί κάποιος να είναι πιο ήσυχος φτάνοντας ότι δε θα βρει «αυτούς με τους σκηνές και τα τσαντίρια», θα καταφέρει πιο ευχάριστα να στριμωχτεί στις ξαπλώστρες που κάνουν τα βήματά τους σαν μωρό που κατρακυλάει στην παραλία μέχρι εκεί που σκάει το κύμα και θα πίνει τον καφέ του δίπλα σε «καλό» κόσμο, βλέποντας τα Κύθηρα από ποιητικά, να γίνονται «ποιοτικά».  

Φυσικά, από την άλλη, πιθανότατα ακούγεται ως αντίλογος η «εφαρμογή της νομιμότητας» η οποία με τη σειρά της, επιτρέπει την ανθρώπινη παρέμβαση της ξαπλώστρας αλλά όχι τον ύπνο κάτω από μία ελιά. Στο ένα πληρώνεις, στο άλλο είσαι φύρα. 

Όπως επίσης και το επιχείρημα που πολύ συχνά ακούγεται σε πολλά μέρη για να ισχυροποιήσει το ποιους θέλουμε και ποιους όχι, πως ένας τόπος έχει πεπερασμένες δυνατότητες κι έτσι η κατανάλωση και οι τρόποι που επιτρέπεται να καταναλώσεις, να είναι ανάλογοι της φιλοξενίας που θα δεχτείς. Έχεις ή σ’ αρέσει έτσι; Καλώς. Αλλιώς, δε μας κάνεις.

Την ίδια ώρα είναι σαφές ότι η επιλογή της διαβίωσης στη φύση δεν είναι αποκλειστικά οικονομική επιλογή αλλά και συνολικότερη αντιμετώπιση της ζωής, με την πραγματικότητα που ζούμε να αποδεικνύει ότι η ανάπτυξη που έρχεται κάτι τέτοια δεν τα σηκώνει. Όπου μπορούμε χτίζουμε και γεμίζουμε με εμπορικές χρήσεις τα πάντα.

Το ζήτημα που εγείρεται φυσικά δεν εξαντλείται στη συζήτηση για την ελεύθερη κατασκήνωση αλλά στο πώς όλες οι εκφάνσεις της ζωής και οι δραστηριότητες που «επιτρέπονται», συνδέονται με την κατανάλωση, με οτιδήποτε λειτουργεί διαφορετικά από την κυρίαρχη στρατηγική να αντιμετωπίζεται ως εχθρικό και παράνομο για την πολυπόθητη «κανονικότητα» και τελικά η δημοκρατία που δεν έχει αδιέξοδα να βρίσκει διεξόδους για να το απαγορεύσει. 

Μια κοντόφθαλμη λογική που θέλει να αντιμετωπίζει το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από το κυνικό πρίσμα των αριθμών, κοιτάζοντας τον άλλο όχι στα μάτια, αλλά στην τσέπη. Αναζητώντας όχι επισκέπτες που θέλουν να επιστρέψουν ξανά, αλλά τουρίστες που καλό είναι να αδειάσουν τις τσέπες από τα λεφτά που τους βαραίνουν. 

Τα Κύθηρα σήμερα, όπως και πολλά άλλα μέρη είναι η αντανάκλαση ενός καθρέφτη στον οποίο αντικατοπτρίζεται μία τερατώδη ζωή που έρχεται.

Σε νησιά, πλατείες, δάση, ελεύθερους χώρους, παραλίες, βουνά και χωριά, το μεγάλο ξεκαθάρισμα θα έρθει με όρους νομιμότητας.

Κι αν θυμηθεί κάνεις αυτό που έλεγε ο Βασίλης Ραφαηλίδης ότι «η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος» μπορεί να αναλογιστεί κάνεις τί ζωή έρχεται για τους πιτσιρικάδες που θέλουν να ονειρευτούν να ζήσουν στο δάσος ως μελισσουργοί, αγρότες ή κτηνοτρόφοι χωρίς να συνδέονται ακόμα και με τα «καθαρά» αιολικά πάνω από το κεφάλι τους, τις παρέες που θέλουν να κάνουν διακοπές σε μία παραλία ή της 17χρονες που θέλουν να σπουδάσουν σε δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο.

Όπως άλλωστε κάποτε είχε πει παλαιότερα πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ, ο οποίος δε ζει πια, «αν μπορούμε να βγάλουμε λεφτά ακόμα και από τον ήλιο, γιατί να μην το κάνουμε;». 

Αυτή είναι η προοπτική κι αν σας κάνει, έχει καλώς. 

Η πραγματικότητα του σήμερα επιβεβαιώνει πως σε αυτό που έρχεται, τα κάθε Κύθηρα, δε θέλουν, να τα βρούμε... όλοι.

ΥΓ. Όλα τα παραπάνω δεν έχουν σχέση με την πραγματική φιλοξενία των ανθρώπων που μπορεί να βρει κανείς στα κάθε Κύθηρα. Στα σπίτια που ανοίγουν, στα χαμόγελα και τις κουβέντες που μπορείς να βρεις, στο φίλεμα. 

YΓ2. Επιβεβαίωση για το τι γίνεται όταν άνθρωποι από διαφορετικούς τόπους συνδέονται κι έρχονται κοντά όχι σαν πελάτες αλλά σαν άγνωστοι που τελικά έρχονται κοντά, έξω από το πρίσμα της οικονομικής δραστηριότητας, ένα χαρτάκι ως ανταπόδοση κι ευχαριστώ για τη φιλοξενία, κολλημένο σε μια πανέμορφη πηγή των Κυθήρων.