COP27: Λίγο πράσινο ξέπλυμα ακόμη

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου άρπαξαν τη μεγαλύτερη ουρανοκατέβατη ευκαιρία των τελευταίων ετών για να αυξήσουν περαιτέρω τα αστρονομικά κέρδη τους. Ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία ζώντας τη φαντασίωση μιας μεγαλειώδους ρωσικής αυτοκρατορίας. Ο ενεργειακός πανικός κυρίευσε τους καλοζωισμένους Ευρωπαίους και Αμερικανούς που δέχτηκαν αμέσως τη λύση που τους προσέφεραν τα λόμπι των εταιρειών πετρελαίου μέσω των κυβερνήσεων: εξορύξεις και πάλι εξορύξεις. Όσο για το κλίμα, αυτό είναι δευτερεύον.

Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου άρχισε στις αιγυπτιακές ακτές της Ερυθράς Θάλασσας η Σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα COP27. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Γκουτέρες ήταν σαφής στην ομιλία του. «Βρισκόμαστε σε μια λεωφόρο προς την κλιματική κόλαση με το πόδι στο γκάζι. Από τους τέσσερις κορυφαίους κλιματικούς ρυπαντές, Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία και Ρωσία, μόνο οι ΗΠΑ είναι παρούσες στη Σύνοδο σε επίπεδο κορυφής.

Εντούτοις όλοι είχαν υπογράψει το 2015 τη Συμφωνία του Παρισιού για συγκράτηση της θερμοκρασιακής ανόδου στον 1,5οC. Και όπως συμβαίνει συχνά με τις μη δεσμευτικές υποσχέσεις κι αυτές αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό κενές. Σήμερα βρισκόμαστε 1,2οC πάνω από την προβιομηχανική εποχή και οδεύουμε προς αύξηση που μπορεί να φτάσει τους 3οC.

Το 2022, μέχρι τον Ιούλιο είχαν καεί στην Ελλάδα 215.000 στρέμματα σημειώνοντας αύξηση καμένων εκτάσεων 50% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2021, σύμφωνα με το European Forest Fire Information System. Τον Ιούλιο 2022 η θερμοκρασία στο Πινιάο της Πορτογαλίας έφτασε τους 47 οC ενώ σε πολλά μέρη της Ευρώπης κυμαινόταν στους 40 - 43 ^οC και συνδυαζόταν με ακραία ξηρασία. Μόνο τον Ιούλιο καταγράφηκαν 53.000 επιπλέον θάνατοι στην ΕΕ. Τελευταίες επιστημονικές έρευνες διαπιστώνουν ότι η Ευρώπη, λόγω της γεωγραφίας της, θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Ανατολικότερα, στο Πακιστάν τον Ιούνιο πλημμύρες χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της χώρας προκάλεσαν πάνω από 1.700 θανάτους, άφησαν 2,1 εκατομμύρια άστεγους και στοίχισαν στην οικονομία 40 δισεκατομμύρια δολάρια. Η λίστα των καταστροφών είναι μακρά. Και όλα αυτά μόνο με άνοδο 1,2^οC. Επαφίεται στη φαντασία πώς θα είναι ο κόσμος στους 3^οC.

Κάποιοι, συμπεριλαμβανομένου του Έλληνα πρωθυπουργού, μίλησαν αισιόδοξα στη Σύνοδο. Ο Σούνακ της Βρετανίας σε μια γενικόλογη ομιλία είπε: «Μπορούμε να μετατρέψουμε την προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια αποστολή για νέες θέσεις εργασίας και οικονομική μεγέθυνση και να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας έναν πιο πράσινο πλανήτη».

Μάλλον δεν θα είχε κοιτάξει τις μη αναστρέψιμες και διαρκώς ανερχόμενες συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Ένας «πιο πράσινος πλανήτης» θα απαιτούσε ανατροπή των νόμων της φυσικής. Στο μόνο που μπορούμε να προσβλέπουμε σήμερα είναι η συγκράτηση της θερμοκρασιακής αύξησης σε όχι τόσο ακραία για την επιβίωσή μας επίπεδα.

Ο Μητσοτάκης, καθώς είπε, μίλησε ως «ριζοσπάστης ρεαλιστής» και αναφέρθηκε στην εγκατεστημένη ισχύ ανανεώσιμων πηγών στην Ελλάδα και στη φιλοδοξία να γίνει η χώρα εξαγωγέας ενέργειας στην Ευρώπη. Δεν μίλησε όμως για την καθόλου ριζοσπαστική άδεια στην ExxonMobil να κάνει έρευνες για υδρογονάνθρακες νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Θα γινόταν προφανές ότι η ομιλία του συνιστούσε πράσινο ξέπλυμα των υδρογονανθράκων.

Υποτίθεται ότι η ExxonMobil θα συμβάλει στην ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, στην πτώση των τιμών της ενέργειας και στην αποπληρωμή του χρέους. Η αλήθεια είναι ελάχιστα ρομαντική. Η ExxonMobil σημείωσε κέρδη 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο τρίτο τρίμηνο του 2022 τα οποία πληρώνουμε όλοι λόγω υπερβολικών τιμών. Τα χρήματα αυτά η εταιρεία δεν τα επιστρέφει σε εμάς χαμηλώνοντας τις τιμές αλλά τα επενδύει αγοράζοντας δικές της μετοχές και δίνοντας δώρα στους διευθύνοντες και στους μεγαλομετόχους. Στόχος της ExxonMobil είναι στα επόμενα δύο έτη να δαπανήσει 30 δισεκατομμύρια αγοράζοντας μετοχές της. Η εταιρεία δεν δίνει έναν παρά για τη μείωση των τιμών και τους πολίτες που απομυζά.  

Η ίδια εταιρεία ψεύδεται ασύστολα όταν διατείνεται ότι προστατεύει το περιβάλλον. Ακροάσεις στο Κογκρέσο των ΗΠΑ που ερευνούσε τα τελευταία έτη τον ρόλο των εταιρειών ExxonMobil, BP, Shell και Chevron στη θέρμανση του κλίματος έδειξαν ότι οι εταιρείες έκαναν σοβαρές προσπάθειες για να εμποδίσουν την αντιμετώπιση της κρίσης.  Η  ExxonMobil γνώριζε τα πάντα για τον ρόλο των ορυκτών καυσίμων στην κλιματική μεταβολή από τη δεκαετία του 1970 και έκανε το παν για να τα αποκρύψει.

Η αλήθεια είναι ότι μια επένδυση σε νέες εξορύξεις απαιτεί 5 με 10 χρόνια μέχρι να αρχίσει η άντληση, ένα διάστημα στο οποίο η γη κυριολεκτικά θα καίγεται όλο και εντονότερα. Προσθέστε σ' αυτό το διάστημα τουλάχιστον μία επιπλέον δεκαετία κατά τη διάρκεια της οποίας η νέα εξόρυξη θα βγάζει στην ατμόσφαιρα άνθρακα θαμμένο στα έγκατα της γης και έχετε την άλγεβρα της καταστροφής. Μία ριζοσπαστική και ρεαλιστική απόφαση για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι η άμεση παύση όλων των νέων ερευνών και εξορύξεων. Καθώς είπε ο Γκουτέρες: «Η επίκληση κίβδηλων υποσχέσεων για μηδενικές εκπομπές ώστε να συγκαλυφθούν μαζικές επεκτάσεις ορυκτών καυσίμων είναι καταδικαστέα… Πρέπει να δείχνουμε μηδενική ανοχή σε αυτό το πράσινο ξέπλυμα».