Η γεωπολιτική στρατηγική Ερντογάν

Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στην εκτίµηση ότι η απόσταση της Τουρκίας του Ερντογάν από τη ∆ύση είναι µεγάλη και εξελίσσεται σε διάσταση στρατηγικού χαρακτήρα. Παρακολουθώντας τον διεθνή Τύπο, βλέπει κανείς να πληθαίνει η επιχειρηµατολογία για το ότι η Τουρκία δεν αποτελεί πλέον, στα µάτια των δυτικών ηγετών, µια κοσµική χώρα µε µουσουλµανική κοινωνία, που θα µπορούσε να γίνει παράδειγµα και για άλλες χώρες µε παρόµοια χαρακτηριστικά. Είναι ένα κράτος που στην κοινωνία του επικρατούν οι φυγόκεντρες δυνάµεις, σε µόνιµη τριβή µε τους γείτονές του, µε το Ισλάµ να κυριαρχεί όλο και περισσότερο στη δηµόσια ζωή και µε την οικονοµία της να εισέρχεται σε µια κρίση µε απρόβλεπτες συνέπειες.

Οι παράγοντες αυτοί αναβαθµίζουν το ειδικό βάρος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή καθιστώντας την προνοµιακό συνοµιλητή της ∆ύσης γενικότερα αλλά και της Ουάσιγκτον ειδικά, µε κοινό τόπο τα στρατηγικά τους συµφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή η εξέλιξη έχει δυο αναγνώσεις. Η µία είναι η συγκυριακή. Την ασπάζονται και εκείνοι που καλλιεργούσαν -όχι χωρίς επιχειρήµατα- τον αντιαµερικανισµό επί δεκαετίες στην Ελλάδα, επιλέγοντας να «ανέβουν στο κύµα» της εποχής. Ωστόσο, επειδή ο ρεαλισµός είναι συστατικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής η συγκυριακή σύµπτωση συµφερόντων εύκολα επιστρέφει σε προηγούµενους αφορισµούς. Μια «στραβή» είναι αρκετή.

Η δεύτερη ανάγνωση είναι η στρατηγική και βασίζεται στο ότι Ελλάδα και ∆ύση µοιράζονται τις ίδιες αξίες. Το γεγονός ότι πρόσφατα οι ευρωβουλευτές ενέκριναν µε συντριπτική πλειοψηφία το πάγωµα των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων της Τουρκίας -απόρροια και του διπλού παιχνιδιού που έχει επιλέξει να παίζει ο Ερντογάν µε Ρώσους και Αµερικανούς- είναι ενδεικτικό της τάσης άρσης του καθεστώτος τήρησης προσχηµάτων και τεχνητών ισορροπιών.

Επιπλέον τα αποτελέσµατα των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών δείχνουν µεταξύ άλλων ότι συντελούνται σηµαντικές αλλαγές εντός των τοπικών κοινωνιών, που εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους αποδοκιµάζοντας πολιτικές επιλογές του AKP.

Αναλυτές εκτιµούν ότι ο Ερντογάν θα… κάνει ταµείο και πιθανότατα θα µειώσει την ένταση της αντιπαράθεσής του µε τη ∆ύση. Ωστόσο ακόµη κι αυτή η µεταστροφή δεν σηµαίνει ότι θα αλλάξει την ουσία της γεωπολιτικής του στρατηγικής, κι αυτό είναι κάτι που και στο µέλλον θα το βρούµε πολλές φορές µπροστά µας