Τεχνητή Νοημοσύνη και Εφαρμογές στην Υγεία

Δρ. Μιχάλης Χουρδάκης*

Η ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) σε όλους τους τομείς την καθημερινότητας συμβαίνει με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα. Αυτό ισχύει και με την ψηφιακή υγεία και ενώ από τη μία φέρνει πιο κοντά την εκπλήρωση της υπόσχεσης για επαναστατική βελτίωση στην ποιότητα της φροντίδας και αυξημένη αποδοτικότητα των υπηρεσιών υγείας, παράλληλα δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις που αφορούν τη σωστή διαχείριση της τεχνολογίας και της εφαρμογής της.

Ωστόσο, η αξιοποίηση της τεχνολογίας  της ΤΝ απαιτεί εξαιρετικά ακριβείς και διαφανείς αλγορίθμους προκειμένου να αποφευχθούν οι προκαταλήψεις που μπορούν να οδηγήσουν σε ανισότητες στην υγειονομική φροντίδα. Επιπλέον, η ανάγκη για θέσπιση και εφαρμογή αυστηρών πολιτικών προστασίας δεδομένων, παράλληλα με τη διασφάλιση της ασφάλειας των ευαίσθητων πληροφοριών των ασθενών είναι πιο επιτακτική από ποτέ, λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο παραβιάσεων δεδομένων μέσω και κυβερνοεπιθέσεων.

Η ενίσχυση των νομικού και δεοντολογικού πλαισίου γύρω από τη χρήση ΤΝ στην υγεία πρέπει να συνοδεύεται από εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και των ασθενών για τα οφέλη και τους κινδύνους. Η προώθηση μιας πιο διαφανούς, συμπεριληπτικής και δικαιότερης προσέγγισης στην τεχνολογική καινοτομία στον τομέα της υγείας θα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου και ηθικού μέλλοντος στην ψηφιακή υγεία, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια σε αυτήν τη νέα εποχή της ιατρικής.

Η ανάλυση δεδομένων υγείας με τη χρήση ΤΝ μπορεί να επιτρέψει την προσαρμογή εντελώς εξατομικευμένων θεραπευτικών προτάσεων, προσαρμοσμένων επακριβώς στις ανάγκες κάθε ασθενή, προσφέροντας φροντίδα τόσο αποτελεσματική που μέχρι πρόσφατα φαινόταν αδύνατη. Επιπλέον, η ΤΝ μπορεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα των υγειονομικών συστημάτων μέσω της αυτοματοποίησης μη-ιατρικών διαδικασιών και της μείωσης του χρόνου αναμονής τόσο κατά τη διάγνωση όσο και στα σχετικά με τη θεραπεία, συμβάλλοντας έτσι περαιτέρω στη βελτίωση των διοικητικών υπηρεσιών γύρω από την υγεία για τους ασθενείς.

Αναμφίβολα, στο επίκεντρο φυσικά της εφαρμογής των τεχνολογιών αυτών πρέπει να τεθούν οι επαγγελματίες υγείας σε όλα τα επίπεδα. Ο ρόλος των οποίων θα παραμένει εξίσου ή και θα είναι ακόμα πιο σημαντικός, δεδομένου ότι η ΤΝ θα πρέπει να αποτελεί «ένα ακόμα εργαλείο» στην φαρέτρα τους -και όχι πανάκεια ή ως υποκατάσταση του επαγγελματία υγείας. Αυτοί ήταν και θα παραμείνουν, τουλάχιστον για αρκετό καιρό ακόμα εκείνο το πρόσωπο που θα είναι υπεύθυνο για την φροντίδα του ασθενή.

Επιπρόσθετα, η εκπαίδευση και η συνεχής ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τις νέες τεχνολογίες ΤΝ είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική και ηθική εφαρμογή τους. Η σημασία της διασφάλισης της προσβασιμότητας σε τεχνολογίες ψηφιακής υγείας για όλους, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση, τη γεωγραφική τοποθεσία ή τις κοινωνικές συνθήκες, αποτελεί μία ακόμη πρόκληση, προς την οποία θα πρέπει να συμβάλει η νομοθεσία με τη θέσπιση σχετικών κανόνων (π.χ. open access, κ.λπ.).

Η ρύθμιση ήδη ορισμένων σχετικών θεμάτων με την «AI Act» του Ευρωκοινοβουλίου αποτελεί σημαντικό πρώτο βήμα προς το καλύτερο. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος για να καταλάβουμε επαρκώς τις συνέπειες που θα έχουν οι εφαρμογές της ΤΝ στους διάφορους τομείς της καθημερινότητας μας και φυσικά και στην υγεία. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση, προκειμένου να επικαιροποιούνται κατάλληλα και άμεσα οι σχετικές ρυθμίσεις «του σήμερα», αν κριθούν ως ανεπαρκείς ή ξεπεραστούν τα επόμενα χρόνια με την αναμενόμενη εκρηκτική ανάπτυξη της ΤΝ.

*Ο Μιχ. Χουρδάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ, βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης