Απόψεις|06.05.2019 14:28

Υπάρχει «µεσαία τάξη»;

Ευάγγελος Χεκίμογλου

Υπάρχει, όµως, τέτοιο πράγµα;

Κατ’ αρχάς, ο «φιλελεύθερος» πολιτικός κλέβει τον όρο «τάξη». Ο όρος αυτός ανήκει σε ένα σώµα εννοιών που ο εν λόγω πολιτικός απορρίπτει εξ ορισµού, αλλιώς δεν θα ήταν «φιλελεύθερος». Ο «φιλελεύθερος» πιστεύει στο άτοµο και στη δράση που αυτό αναπτύσσει προκειµένου να εξασφαλίσει την ευηµερία του, για την οποία είναι απολύτως υπεύθυνο. ∆εν δέχεται δηλαδή -αλλιώς τι «φιλελεύθερος» θα ήταν- ότι η κοινωνία χωρίζεται σε αυτούς που κατέχουν τα µέσα παραγωγής (και αποτελούν µία κοινωνική τάξη) και εκείνους που δεν κατέχουν µέσα παραγωγής (και αποτελούν µια διαφορετική κοινωνική τάξη). Ούτε δέχεται ότι η φτώχεια είναι αποτέλεσµα της διαίρεσης σε τάξεις και όχι της «τεµπελιάς» του ανέργου.

Βέβαια, ο Μαρξ έκανε αναφορά σε «κατάλοιπα» από παλιούς τρόπους παραγωγής: τον αγρότη µικροϊδιοκτήτη, τον µικροκαταστηµατάρχη, τον επαγγελµατία και τον µικροβιοτέχνη. Αυτά τα κοινωνικά στρώµατα -που φθίνουν συνεχώς- θα µπορούσαν να εννοηθούν ως «µεσαία», αλλά όχι ως τάξη, αφού δεν είναι προϊόντα αλλά απόβλητα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που παράγει τις τάξεις.

Αυτές οι θεωρητικές έννοιες µόνο χασµουρητό και δυσπεψία µπορούν να προκαλέσουν σε έναν συντηρητικό ή και φιλελεύθερο. Αυτός εννοεί τον όρο «µεσαία τάξη» απλουστευτικά. Στο µυαλό του υπάρχουν οι πλούσιοι που τα κατάφεραν και οι υπόλοιποι που απέτυχαν. Χρησιµοποιεί λοιπόν τη λέξη «µεσαίος» ως ευφηµισµό: ότι εγώ, που σε ονοµάζω «µεσαίο», τάχα πιστεύω ότι εσύ, ο αποδέκτης, δεν είσαι βέβαια πλούσιος, αλλά δεν είσαι και φτωχός. Χρειάζοµαι αυτόν τον ευφηµισµό για να µιλήσω µαζί σου, γιατί -µέσα µου- είµαι πεπεισµένος ότι αν είσαι φτωχός, φταις εσύ ο ίδιος. Για να µη σου πω ότι εσύ φταις που υποφέρεις, λοιπόν, σου λέω ότι η «µεσαία τάξη» καταστρέφεται από την κυβέρνηση. Σου το λέω εγώ που δηµιούργησα το σύστηµα µέσα στο οποίο είσαι φτωχός, εγώ που επέβαλα τις προϋποθέσεις που θα σε κάνουν φτωχότερο. Αν όµως σε ονοµάσω «µεσαία τάξη», όλα γίνονται κοµψά και απαλλάσσοµαι πάσης ευθύνης. Οταν γίνουν εκλογές, θα µε ψηφίσεις.

μεσαία τάξη