Στις πόσες συνόδους για το κλίμα καίγεται η ανθρωπότητα;

Τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, άρχισε στο Μπελέμ της Βραζιλίας η 30η Σύνοδος του ΟΗΕ για το Κλίμα ή COP30. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λούλα ντα Σίλβα, φιλοξενεί τη Σύνοδο και είναι δικαίως υπερήφανος που έχει μειώσει τον ρυθμό αποδάσωσης του Αμαζονίου κατά 50% μέσα σε τρία χρόνια. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου αφορά όλους μας επειδή συνεισφέρει στην παγκόσμια σταθεροποίηση του κλίματος, κυρίως μέσω της απορρόφησης του άνθρακα και της ανάκλασης μεγάλου μέρος της εισερχόμενης ηλιακής θερμότητας πίσω στο διάστημα. Το δάσος καταστρέφεται λόγω της παράνομης υλοτομίας, των εξορύξεων και της κοπής των δέντρων για να αποδοθεί η γη στην καλλιέργεια σόγιας και στην εκτροφή βοοειδών που τροφοδοτούν σε μεγάλο βαθμό τις αγορές των πλουσίων χωρών.

Ο Λούλα όμως είναι και ο πρόεδρος που ενέκρινε νέες εξορύξεις υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Αμαζονίας. Ίσως δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι το δάσος αυτό βαθμιαία υποβαθμίζεται και είναι πιθανό μετά από μερικές COP να μετατραπεί σε σαβάνα (χορτολιβαδική έκταση με θάμνους και ελάχιστα δέντρα) με δραματικές συνέπειες για όλους μας. Στις 6 Νοεμβρίου δημοσιεύθηκε έρευνα στο περιοδικό Science η οποία έδειξε ότι τα νερά του Αμαζονίου υπερθερμαίνονται. Το 2023, η παρατεταμένη ξηρασία και οι καύσωνες ανέβασαν τη θερμοκρασία της λίμνης Τεφέ βάθους δύο μέτρων στους 41oC με αποτέλεσμα τον μαζικό θάνατο των ψαριών και των ευάλωτων ροζ δελφινιών. Πολλοί από εμάς θα αισθανόμασταν έντονη δυσφορία κάνοντας μπάνιο σε αυτή τη θερμοκρασία. Και επειδή η φύση δεν αναγνωρίζει σύνορα, η μέση θερμοκρασία των επιφανειακών υδάτων στις μεγάλες λίμνες της Ευρώπης αυξάνεται κατά 0,58οC ανά δεκαετία. Στις πόσες δεκαετίες και COP καιγόμαστε, κυριολεκτικά;

Οι ΗΠΑ θα είναι απούσες από τη Σύνοδο. Οτιδήποτε δεν ανάγεται σε δισεκατομμύρια και μπίζνες είναι άνευ σημασίας για την κυβέρνηση της χώρας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσέρχεται στη Σύνοδο έχοντας χαλαρώσει τούς στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, λόγω οικονομικών δυσχερειών και πιέσεων από τους αγρότες. Η χώρα μας ταυτόχρονα υπογράφει συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες για νέες εξορύξεις ενώ γνωρίζουμε ότι οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, η διάβρωση των ακτών λόγω ανόδου της στάθμης της θάλασσας, οι τεράστιες πυρκαγιές και το γιγάντιο κόστος των καταστροφών οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις καύσεις ορυκτών καυσίμων.

Στα τέσσερα τελευταία χρόνια, 5.350 λομπίστες της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων συμμετείχαν στις Συνόδους του Κλίματος με στόχο να μην θιγούν οι εξορύξεις, σύμφωνα με έκθεση της εφημερίδας Guardian. Όλοι αυτοί είχαν σκανδαλώδη πρόσβαση στις διαπραγματεύσεις και φυσικά, μονίμως διατείνονται ότι κάνουν τα πάντα για τη βιωσιμότητα της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη ακόμη και στις Συνόδους όπου οι αποφάσεις δεν είναι δεσμευτικές και οι περισσότερες υποσχέσεις σπανίως τηρούνται πλήρως.

Ο οργανισμός DeSmog ιδρύθηκε το 2006 με στόχο «να καθαρίσει τη ρύπανση των δημοσίων σχέσεων που θολώνουν την επιστήμη και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής». Στις 3 Νοεμβρίου δημοσίευσε το ακόλουθο: «Μια πολύ άσχημη ιστορία: Πώς η Exxon εξήγαγε την κλιματική άρνηση στον παγκόσμιο νότο». Ο οργανισμός ανακάλυψε έγγραφα τα οποία αποδεικνύουν ότι η Exxon κατά τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 συνεργάστηκε με το δεξιό δίκτυο Atlas Network το οποίο συνίσταται από υποστηρικτές της ανεξέλεγκτης αγοράς. Ο στόχος της ήταν να διασπείρει μέσω του δικτύου στη Λατινική Αμερική την ιδέα ότι «δεν υπάρχει επιστημονική βάση στην παγκόσμια ‘απειλή’ της κλιματικής υπερθέρμανσης» και «να στρέψουν τη Λατινική Αμερική εναντίον των κλιματικών συμφωνιών».

Οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται σε οτιδήποτε, καλό ή κακό. Έχουμε συνηθίσει όλες τις σύγχρονες ανέσεις που οι παππούδες μας ούτε να ονειρευτούν μπορούσαν και θέλουμε περισσότερες. Στον αντίποδα, συνηθίζουμε τις καταστροφές από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και δεν αντιδρούμε. Υπαρξιακά ζητήματα μας βρίσκουν παθητικούς παρατηρητές. Σε λίγες ημέρες θα διαβάσουμε τα συμπεράσματα της Συνόδου για το Κλίμα και ύστερα θα συνεχίσουμε τη ζωή μας σαν να μην συνέβη τίποτα, όπως στο παραμύθι του βατράχου που κάθεται ήσυχος στο νερό που θερμαίνεται αργά και στο τέλος βράζει.