Νέα εικόνα, παλιά αφηγήµατα

Πρόκειται για µια αντίληψη που καλλιεργήθηκε προ της ανόδου του Αλέξη Τσίπρα στην εξουσία, συγκροτήθηκε το πρώτο εξάµηνο της νέας διακυβέρνησης και έκτοτε µένει αναλλοίωτη, λες και το ρολόι κόλλησε στο πυρετικό εκείνο καλοκαίρι του 2015. Η πολιτική, ωστόσο, το ξέρουν όσοι µπλέχτηκαν στα γρανάζια της από τη Μεταπολίτευση και µετά, δεν είναι ποτέ ευθύγραµµη. Στα τρία χρόνια που µεσολάβησαν, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο επικεφαλής του διέγραψαν µια τροχιά µετάβασης από τον ριζοσπαστικό µαξιµαλισµό που τους χαρακτήριζε στον κυβερνητικό πραγµατισµό που επέβαλε η διαχείριση της εξουσίας. Αλλαξαν, ωρίµασαν και επιχειρούν πλέον, άλλοτε µε επιτυχία και άλλοτε µε πισωγυρίσµατα και καθηλώσεις, να ανταποκριθούν στις απαιτητικές ανάγκες προσαρµογής που θέτει η νέα περίοδος. Η προχθεσινή παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στο συνέδριο των Γερµανών Σοσιαλδηµοκρατών µεταδίδει από µόνη της το µήνυµα αυτής της προσαρµογής µε έναν διπλό τρόπο: ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πια για τους Ευρωπαίους ένας ατίθασος νεαρός ριζοσπάστης που καλεί σε ανυπακοή τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά ένας παίκτης που κινείται στα αριστερά του ευρωπαϊκού τερέν, αποδεχόµενος τους κοινούς κανόνες. Αλλά και ο ίδιος ο Τσίπρας, προσκεκληµένος για πολλοστή φορά από ευρωσοσιαλιστές, δεν δείχνει σαν τη µύγα µες στο γάλα, αλλά κινείται µε την άνεση του πολιτικού που γνωρίζει τι θέλουν οι άλλοι να πάρουν από αυτόν και τι αυτός µπορεί να επιδιώξει. Σε µια καµπή ιστορικού χαρακτήρα για το SPD και για την ευρωπαϊκή Σοσιαλδηµοκρατία, η ένταξη στο κάδρο πολιτικών προσώπων όπως ο Τσίπρας ή ο Πορτογάλος κεντροαριστερός πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα συµβολίζει την ανάγκη µιας αριστερής στροφής για την ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά. Ο Τσίπρας το αντιλαµβάνεται απολύτως, το πάει µάλιστα και ένα βήµα πιο µπροστά, γνωρίζοντας ότι την ώρα που λέει ότι «Σοσιαλδηµοκράτες και Αριστερά πρέπει να συναντηθούν για να ανακόψουν την επέλαση της ακροδεξιάς» δεν τον παρακολουθούν µόνο οι Γερµανοί, αλλά και το ελληνικό ακροατήριο. Την ίδια στιγµή, ωστόσο, που η οθόνη δείχνει τον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ να συνοµιλεί µε τους Σοσιαλδηµοκράτες και να αντιµετωπίζεται από αυτούς ως πρόσωπο που ανήκει στον ευρύτερο ευρωπαϊκό προοδευτικό χώρο, το αφήγηµα της αντιπολίτευσης, που λέγαµε και στην αρχή, παραµένει ίδιο και απαράλλακτο. Σαν η εικόνα να τρέχει µε το mute πατηµένο, το σπικάζ µεταδίδει σκηνές από µια άλλη εποχή, εξακολουθώντας να αναπαριστά τον Τσίπρα ως τον επικίνδυνο λαϊκιστή, που απειλεί ακόµα να τραβήξει τη χώρα στον βυθό της αποµόνωσης και της αναξιοπιστίας. Οπως συµβαίνει και στη µουσική, έτσι και στην πολιτική πολλές φορές «η βελόνα κολλάει»… Για να το ξεπεράσεις, καθαρίζεις τον δίσκο – αλλάζεις, µε άλλα λόγια, αφήγηµα… Αυτό, δηλαδή, που αρνούνται πεισµατικά να κάνουν τόσο η Νέα ∆ηµοκρατία όσο και το Κίνηµα Αλλαγής. Εντός, εκτός και επί τα αυτά... Μια εξίσου δηµοφιλής προσέγγιση, που αντιλαµβάνεται µεν την αλλαγή του Τσίπρα αλλά επιχειρεί να την ακυρώσει επικοινωνιακά, είναι αυτή που καταλήγει στη θέση ότι «ο πρωθυπουργός παριστάνει στο εξωτερικό τον δηµοκράτη και τον ρεαλιστή, στην Ελλάδα, ωστόσο, εξακολουθεί να πολιτεύεται ως αδίστακτος δηµαγωγός και λαϊκιστής». Στις συνθήκες άγριας πόλωσης που έχουν διαµορφωθεί και µε τις εκλογές στην ηµερήσια διάταξη, κανείς δεν περιµένει προφανώς από την αντιπολίτευση να αποθεώσει τον Τσίπρα επειδή µετατοπίστηκε. Το ερώτηµα που προκύπτει, ωστόσο, είναι αν αυτή η γραµµή της πλήρους ισοπέδωσης των κυβερνητικών πεπραγµένων ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα και -το κυριότερο- αν είναι ικανή να πείσει όχι τον σκληρό πυρήνα των ψηφοφόρων της Ν∆ και του ΚΙΝΑΛ, αλλά τα διαφιλονικούµενα κοινά του µεσαίου χώρου. Το Μαξίµου, άλλωστε, γνωρίζοντας ότι η µάχη δεν δίνεται για τους πεισµένους αλλά για τους αναποφάσιστους, επιχειρεί να δώσει κεντροαριστερό χρώµα στις επιλογές του, είτε αυτές αφορούν τον χώρο της οικονοµίας είτε το πεδίο των θεσµικών παρεµβάσεων. Με τη νοµοθέτηση, για παράδειγµα, των εξαγγελιών της Θεσσαλονίκης η κυβέρνηση δεν στοχεύει µόνο τους ασθενέστερους οικονοµικά, αλλά και τη µεσαία τάξη, καθώς πολλά από τα µέτρα που ψηφίστηκαν ή θα ψηφιστούν έως το τέλος του χρόνου την αφορούν (επιστροφές στα ειδικά µισθολόγια, µείωση εισφορών για ελεύθερους επαγγελµατίες, µείωση ΕΝΦΙΑ, αποκλιµάκωση συντελεστών φορολόγησης επιχειρήσεων). Στην κυβέρνηση εκτιµάται, επίσης, ότι η αναµενόµενη ακύρωση των µειώσεων στις συντάξεις αφορά πολύ ευρύτερα κοινά από τους άµεσα ενδιαφερόµενους, καθώς ενισχύει το αφήγηµα του τέλους των µνηµονίων, ενώ ιδιαίτερο βάρος αποδίδεται στην εκδήλωση πρωτοβουλιών που κινούνται στο πλαίσιο γενικότερων παραδοχών του ακροατηρίου της Κεντροαριστεράς. Τέτοιες θεωρούνται, εκτός της Συµφωνίας των Πρεσπών και των προσπαθειών επίλυσης του «Μακεδονικού», οι προτάσεις συνταγµατικής αναθεώρησης και η συµφωνία µε τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυµο για την άρση της δηµοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας των κληρικών και την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.