Η παραίτηση, η Συμφωνία και τα μηνύματα

Το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» συνόδευσε το ρεπορτάζ του για την παραίτηση του Ν. Κοτζιά από το υπουργείο Εξωτερικών με το σχόλιο για το «πρώτο επώνυμο θύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών». Φαντάζει σχεδόν αδιανόητο σε μια αλληλουχία αντιφατικών γεγονότων ότι ο υπουργός Εξωτερικών που σήκωσε το βάρος της επεξεργασίας και των τελικών διατυπώσεων στο κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών (το κείμενο φέρει, άλλωστε, και την υπογραφή του όπως και του ομολόγου του της FYROM) να βρεθεί εκτός κυβερνητικού σχήματος, ενώ ο πρωθυπουργός και διάδοχός του στο υπουργείο Εξωτερικών «ορκίζεται» σε εκείνη τη συμφωνία της 17ης Ιουνίου. Τι ακριβώς συνέβη στο Υπουργικό Συμβούλιο της προηγούμενης Τρίτης με τη σύγκρουση των κυρίων Κοτζιά και Καμμένου, την αποχώρηση του τέως υπουργού Εξωτερικών μεσούσης της συνεδρίασης και την αποκάλυψη ότι οι τόνοι ανέβηκαν επικίνδυνα για το θέμα διαχείρισης των «μυστικών» κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών; Στην αλληλουχία των αντιφα-τικών γεγονότων έχει ενδιαφέρον, πάντως, ότι το επίμαχο θέμα των κονδυλίων και της διαχείρισής τους, που αποτέλεσε την κορωνίδα της σύγκρουσης Κοτζιά - Καμμένου, δεν προέκυψε από ρεπορτάζ δημοσιογράφων. Αλλά από το «ρεπορτάζ» του βουλευτή της ΝΔ, Νικήτα Κακλαμάνη, που νωρίς το πρωί της επόμενης μέρας του Υπουργικού Συμβουλίου έκανε τις σχετικές αποκαλύψεις. Και επιβεβαιώθηκε. Το πώς ακριβώς ο βουλευτής της ΝΔ πληροφορήθηκε τα τεκταινόμενα στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι πιθανόν μια «αστυνομικού» περιεχομένου ιστορία και, πάντως, δεν είναι της παρούσης. Είναι προφανές, όμως, ότι από τη σύγκρουση των δύο κυβερνητικών στελεχών, που οδήγησε και στην παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών, κερδισμένος είναι ο υπουργός Εθνικής Αμυνας. Αν μη τι άλλο, σε επίπεδο εντυπώσεων στο ενδοκυβερνητικό παιχνίδι. Ο διεθνής Τύπος, που κάλυψε εκτενώς την παραίτηση του κ. Κοτζιά, «μετέφρασε» πίσω από την ανάληψη του Υπουργείου Εξωτερικών από τον πρωθυπουργό προσήλωση στη Συμφωνία των Πρεσπών και στο μείγμα της εξωτερικής πολιτικής που ασκείται έως τώρα. Αρα, ο κερδισμένος στη σύγκρουση με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Πάνος Καμμένος μένει να φανεί αν εφεξής θα επιχειρήσει να χωρέσει στην ίδια πρόταση: Το «εγκληματική» για τη Συμφωνία των Πρεσπών, ομού με την προσήλωσή του στην κυβερνητική πλειοψηφία. Ισως όχι, γιατί υπάρχει και εκείνο το «δεν θα ανεχτώ» του κ. Τσίπρα στην ίδια πρόταση με τη λέξη «διγλωσσία». Μια υψηλή κίνηση συμβολισμού H εικόνα είχε μια συγκινητική μοναδικότητα για τα ελληνικά πανεπιστημιακά ήθη. Τριάντα πανεπιστημιακοί με πλακάτ, ανάμεσά τους και η εξέχουσα ιστορικός και συγγραφέας Μαρία Ευθυμίου, στάθηκαν μπροστά στο γραφείο 516 της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, το οποίο έχει καταληφθεί από την αναρχική συλλογικότητα «Ρουβίκωνας», ώστε να αποτρέψουν τα μέλη της να εισέλθουν στον χώρο. Δεν κατάφεραν τον στόχο τους, την αποτροπή της κατάληψης χώρου της Φιλοσοφικής. Οι φοιτητές τους δεν έσπευσαν κοντά τους. Αντίθετα, αρκετοί ήταν αυτοί που απείλησαν ότι «θα περάσουν πάνω από τους καθηγητές». Ηταν συμβολική η κίνηση των πανεπιστημιακών. Αυτός, όμως, ο συμβολισμός της δικής τους παρουσίας σε μια ανθρώπινη αλυσίδα ήταν υψηλός και έχει μια ειδική σημασία σε εποχή κατά την οποία οι καταγγελίες για συνεχείς πράξεις παραβατικότητας εντός των πανεπιστημίων πληθαίνουν. Είναι αυτά τα καθημαγμένα κτίρια όπου στεγάζονται τα ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα η εικόνα που αξίζει για το κύρος και το επίπεδο σπουδών στα ΑΕΙ; Είναι αυτή η εικόνα που αρμόζει στον κόπο και στην αγωνία χιλιάδων νέων ανθρώπων που μοχθούν για την είσοδό τους στην ανώτατη εκπαίδευση; Προφανώς, όχι. Εχει σημασία η πρωτοβουλία των 30 πανεπιστημιακών έστω και ως προσπάθεια αφύπνισης της πανεπιστημιακής κοινότητας, μέλη της οποίας είναι και οι φοιτητές, όμως η εξάλειψη κάθε μορφής παραβατικότητας από τα πανεπιστήμια, η εφαρμογή της νομιμότητας, είναι δουλειά των θεσμικών οργάνων της Πολιτείας. Και αυτήν τη δουλειά πρέπει η Πολιτεία να τη φέρει σε πέρας. Ωστε με σχέδιο, επιμονή και κυρίαρχο στόχο να «παραδώσει» τα ΑΕΙ εκεί που πραγματικά ανήκουν: στη γνώση. «Το μάτι της Κωνσταντινούπολης» Δεν του άρεσε να τον αποκαλούν «φωτογράφο». Προτιμούσε το «δημοσιο– γράφος». Η αληθινή δημοσιογραφία είναι η φωτογραφία έλεγε. Πιθανόν να είχε και δίκιο, γιατί ισχύει το «μία φωτογραφία 1.000 λέξεις». Αυτό που άρεσε σίγουρα στον Αρά Γκιουλέρ ήταν ο χαρακτηρισμός «το μάτι της Κωνσταντινούπολης». Ο σημαντικότερος Τούρκος φωτογράφος όλων των εποχών πέθανε ξημερώματα Τετάρτης σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης από έμφραγμα στα 90 του χρόνια και με αφορμή τον θάνατό του η ιστοσελίδα lifo.gr ανέσυρε μια συνέντευξή του πριν από χρόνια στον Χρήστο Παρίδη. «Η φωτογραφία μοιάζει με τέχνη, αλλά δεν είναι. Είναι πολύ εύκολο να παίξεις με τη φωτογραφία, αλλά από πού και έως πού είναι τέχνη;» λέει σε εκείνη τη συνέντευξη. Ο Γκιουλέρ αγαπούσε το ρεπορτάζ και αρνείτο πεισματικά ότι ο τηλεοπτικός μπορεί να υποκαταστήσει τον φωτογραφικό φακό. Σε αυτήν τη συνέντευξή του ο δημοσιογράφος τού υπενθυμίζει την αρμενική καταγωγή του και τον χαρακτηρίζει «πολίτη του κόσμου». Ο Γκιουλέρ το προσπερνά με το «δεν έχω εθνικότητα, είμαι εναντίον των εθνών, δεν έχουν σημασία αυτά». Αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερός. «Ναι, είμαι», λέει, «και λοιπόν; Οι πλούσιοι ήταν πάντα σοσιαλιστές και πριν από 20 χρόνια, όπου και να πήγαινα, όλοι δήλωναν σοσιαλιστές. Στη Γαλλία, την Ελλάδα, παντού». Γόνος αστικής οικογενείας από το κέντρο της Κωνσταντινούπολης, ο Γκιουλέρ ήθελε να γίνει σκηνοθέτης, σπούδασε Οικονομικά και βρέθηκε σε σχολή θέατρου. Ωστόσο πέρασε τα σύνορα της Τουρκίας με τις περίφημες ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, τις «γεμάτες λυρισμό», όπως τις παρουσίαζε το «National Geographic», με τη ζωή των εργατών της Κωνσταντινούπολης, τον μόχθο των ναυτικών, των χαμάληδων. «Τώρα γεράσαμε, δεν είμαστε τίποτα» έλεγε ο Γκιουλέρ. «Το κέντρο», όμως, αυτή η εστίαση στον φωτογραφικό φακό είναι αποκαλυπτική και για το «μάτι» του φωτογράφου.