Η κανονικότητα της νέας Δεξιάς

Η κρίση διδάσκει; Πολύ λίγους, πολύ λίγο. Απεναντίας, η κρίση οδηγεί, το βλέπουμε τώρα, σε επανάκαμψη βολικών στερεοτύπων, σαν μάντρα, σαν μονολόγιστη ευχή, σαν ξόρκι: η «επάνοδος στην κανονικότητα», ας πούμε, η ανάπτυξη, οι επενδύσεις.

Κατάκοπος και αλαφιασμένος ο πολίτης αναζητεί αποκούμπι, μιαν ανάπαυλα από τον ορυμαγδό των συμβάντων του 2010- 2015. Νοσταλγεί ένα παρελθόν ιδανικό, αγλαϊσμένο ήδη, μυθολογημένο· να επιστρέψει σε αυτό, να ανοίξει τα μάτια το 2019 και όλα να έχουν σκορπιστεί σαν κακό όνειρο. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί. Ο ελληνικός λαός βεβαίως, στη διάρκεια της κρίσης, φάνηκε τολμηρός, δοκίμασε όλα τα πολιτικά μέσα που διέθετε: και δρόμο και κάλπη. Στην αυγή της κρίσης κόντυνε δραστικά τη ράθυμη Δεξιά και έδωσε ένα τεράστιο 44% στο παλιό, δοκιμασμένο ΠΑΣΟΚ, που υποσχόταν διάσωση.

Οταν και αυτό απέτυχε δεν δίστασε να το ξαποστείλει οριστικά, και να αναδείξει ένα μικρό κόμμα της Αριστεράς σε κόμμα εξουσίας και εντέλει σε κυβέρνηση: από το 5% και το 4,6% του 2007 και του 2009, στο 27% του 2012 και στο κυβερνητικό 36% του 2015. Η κανονικότητα διερράγη και γεννήθηκε μια νέα πολιτική τάξη, της κρίσης. Ωστόσο κι έτσι, με διάφορα μικρά κόμματα, κυρίως στον δεξιό και τον κεντρώο χώρο, να εμφανίζονται και να διαλύονται, οι λύσεις ήταν πολιτικές. Και με την ίδια παράδοξη τόλμη ο ελληνικός λαός επανέφερε προσφάτως στην εξουσία τη συντηρητική παράταξη που τον έχει ζεματίσει, με την παροιμιώδη νωθρότητα και ακηδία της.

Η κανονικότητα άρα που διαλαλούν τώρα τελάληδες και ελληνοπώλες ποια είναι; Διακινδυνεύουμε μερικές εκτιμήσεις. Πρώτον, ο ελέφαντας στο δωμάτιο θα εξακολουθήσει να είναι η αμετάκλητη απώλεια του 25% του ΑΕΠ, η κλονισμένη θέση της χώρας στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό και η μόνιμη υποβάθμιση μεγάλου μέρους των μικρομεσαίων στρωμάτων. Αυτή είναι η κληρονομιά της κρίσης και γι’ αυτήν δεν θα μιλά σχεδόν κανείς. Δεύτερον, οι αλλεπάλληλες εκλογικές μετατοπίσεις και οι κοινωνικές αναδιαρθρώσεις δημιουργούν σταδιακά εύφορο έδαφος για μια αποϊδεολογικοποίηση της πολιτικής. Στην πραγματικότητα βρισκόμαστε εν δυνάμει ενώπιον μιας ακραίας συντηρητικοποίησης, όπως τη βλέπουμε να εξελίσσεται στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Κεντρική Ευρωπη – στη δική μας περίπτωση και λόγω της τεράστιας κόπωσης και των ποικίλων ματαιώσεων.

Οι νεοσυντηρητικοί ήδη ισχυρίζονται σε κάθε ευκαιρία ότι δεν ισχύουν οι διακρίσεις δεξιά-αριστερά, περιφρονώντας ταυτόχρονα και τον αξιακό πυρήνα του κλασικού φιλελευθερισμού. Το παρ’ ημίν ακραίο Κέντρο βυθίζεται στην αγκάλη της νέας Δεξιάς με οιονεί φιλελεύθερα ψελλίσματα· το μόνο συνεκτικό του στοιχείο είναι η σφοδρή αντιπάθεια για την Αριστερά, τροφοδοτούμενη είτε από προσωπικές αντιδικίες είτε από αισθητική προσέγγιση του πολιτικού. Με πολλούς εξ αυτών καταγόμενους από τη μακρινή Αριστερά της νιότης τους, οι ακροκεντρώοι θεωρούν τον Κυριάκο Μητσοτάκη ομόδοξό τους και προσπαθούν να συναθροιστούν με τις παραδοσιακές δεξιές φυλές, φαμίλιες και βαρονίες.

Οπως έχει συμβεί συχνά στο παρελθόν, οι μεταστραφέντες αριστεροί, ως νεοπροσήλυτοι, μετατρέπονται στους πιο φανατικούς και κυνικούς συντηρητικούς. Στην κανονικότητα λοιπόν της Δεξιάς, παλαιάς και νέας, συνυπάρχουν αναστήλωση της πατριαρχίας και ανδροκρατίας, ιεροδιδάσκαλοι, αγώνες κατά των αμβλώσεων, ενθάρρυνση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, μαζί με ευέλικτες μορφές εργασίας, διευκολύνσεις σε επενδυτές εις βάρος του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, απομύζηση των δημόσιων πόρων σε μπίζνες με ολιγάρχες, και συστηματικός αφανισμός του μικρομεσαίου πλήθους. Πάνω στην κόπωση ημών, του πλήθους, πάνω στην προσδοκία και τη λαχτάρα για επιστροφή στις «ήσυχες μέρες», η νέα κανονικότητα εγκυμονεί νέους εφιάλτες.