Ο κρίσιμος μήνας της Μεγάλης Βρετανίας

Τις τελευταίες μέρες ο Βρετανός πρωθυπουργός υπέστη τρεις ήττες. Δύο για το νομοσχέδιο που εμποδίζει τη Μεγάλη Βρετανία να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση στις 31 Οκτωβρίου και μία για τις εκλογές που ζήτησε να γίνουν τον ίδιο μήνα. Το νομοσχέδιο που εμποδίζει το Brexit αναγκάζει τον Μπόρις Τζόνσον να ζητήσει ακόμα μία παράταση από την Ευρωπαϊκή Ενωση, κάτι που ο πρωθυπουργός έχει αρνηθεί να πράξει και ζητά από το Κοινοβούλιο να ψηφίσει την πρόταση για εκλογές στις 15 Οκτωβρίου. Η πρόταση των πρόωρων εκλογών έπρεπε να ψηφιστεί από τα 2/3 των βουλευτών, κάτι το οποίο ο πρωθυπουργός δεν πέτυχε και έχασε για ακόμα μία φορά.

Η επόμενη μέρα είναι πολύ οδυνηρή για τον Τζόνσον.Πλειοψηφία στη Βουλή δεν έχει. Brexit στις 31 Οκτωβρίου δεν έχει. Εκλογές δεν έχει και ο αδελφός του, υπουργός τριών πρωθυπουργών, παραιτήθηκε από την κυβέρνηση και τη Βουλή. Αυτό που θα έχει είναι ένα πολιτικό και συνταγματικό χάος εάν αρνηθεί να ζητήσει παράταση από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει γραπτό Σύνταγμα.

Αυτό που έχει είναι ένα «Πολιτικό Σύνταγμα». Το Brexit και οι ενέργειες του Μπόρις Τζόνσον έχουν φέρει τα θεσμικά όργανα σε «συνταγματική υπερφόρτωση», ένα βήμα πριν από τη συνταγματική κρίση. Η κυβέρνηση στη Μεγάλη Βρετανία αντλεί την εξουσία της έχοντας αποκτήσει και διατηρήσει την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου. Δύο βασικές αρχές, απαραίτητες για να λειτουργήσει το δημοκρατικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου, που τώρα κλονίζεται.

Επομένως, οποιαδήποτε άρνηση του πρωθυπουργού να υλοποιήσει την απόφαση του Κοινοβουλίου να ζητήσει παράταση μέχρι τον Ιανουάριο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, θα φέρει τη βασίλισσα και τη βρετανική μοναρχία στην πολύ δύσκολη θέση να διαλέξει μεταξύ Κοινοβουλίου και πρωθυπουργού. Το προνόμιο της βασίλισσας είναι υπεράνω του νόμου. Η παράδοση και οι δικαστικές αποφάσεις έχουν ξεκαθαρίσει ότι το Κοινοβούλιο είναι αυτό που εκπροσωπεί τη βούληση του βρετανικού λαού και ο πρωθυπουργός με τη σειρά του εκπροσωπεί τη χώρα έχοντας την έγκριση του Κοινοβουλίου.

Πρωτοφανείς ενέργειες λοιπόν, με σοβαρές συνέπειες για τον Μπόρις Τζόνσον, και πιθανόν να τον καταγράψει η Ιστορία ως τον συντομότερο ένοικο της 10 Dawning Street. Ο μόνος άλλος σύντομος πρωθυπουργός στην Ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας ήταν το 1721 ο Δούκας του Ουέλινγκτον, που παρέμεινε στο αξίωμα για 23 ημέρες. Τουλάχιστον ο νικητής του Ναπολέοντα εκτελούσε χρέη προσωρινού πρωθυπουργού.

Ο βηματισμός και οι αποφάσεις του Βρετανού πρωθυπουργού δείχνουν έναν άνθρωπο εγκλωβισμένο, κάτι που μαρτυρά και η πρωτόγνωρη απόφασή του να αποβάλει από την Κοινοβουλευτική Ομάδα 21 βουλευτές, μεταξύ των οποίων τον Nicholas Soahes -εγγονό του Winston Churchill- και τον αρχαιότερο βουλευτή, τον «πατέρα της Βουλής», τον πρώην υπουργό Οικονομικών Kenneth Clark, ο οποίος εξελέγη βουλευτής όταν ο Τζόνσον ήταν πέντε ετών.

Τη Δευτέρα κλείνει η Βουλή με απόφαση του πρωθυπουργού, ανοίγει τον Οκτώβριο με την ομιλία της βασίλισσας και αμέσως μετά ο Μπόρις Τζόνσον πρέπει να μεταβεί στις Βρυξέλλες, έχοντας όμως δηλώσει ότι δεν πρόκειται να ζητήσει παράταση... Ομως βάσει της απόφασης του Κοινοβουλίου είναι υποχρεωμένος να το πράξει. Ο Οκτώβριος μάλλον θα είναι ο πιο καυτός πολιτικός μήνας που έχει γνωρίσει η Μεγάλη Βρετανία στην Ιστορία της.

* Ο Δ. Δόλλης είναι πρώην υφυπουργός Εξωτερικών