Πώς θα μπει η ηλεκτροκίνηση στις καθημερινές μας μετακινήσεις;

Είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι οι λιγότερο ρυπογόνοι τρόποι μετακίνησης είναι: η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, οι συλλογικές μετακινήσεις, το ποδήλατο και… το περπάτημα! Εκτός από τη μείωση της ρύπανσης, συμβάλλουν στην ανάδειξη των ποιοτήτων του δημόσιου χώρου, καταλαμβάνουν μικρότερη επιφάνεια στις πόλεις, μας κάνουν πιο κοινωνικούς και υγιείς, μειώνουν σημαντικά το κόστος των μετακινήσεων, ενώ παράλληλα μειώνουν τα τροχαία και αναδεικνύουν την ανταγωνιστικότητα πόλεων και οικισμών.

Η ηλεκτροκίνηση λειτουργεί ως ένας κρίσιμος συμπληρωματικός άξονας στον τομέα των βιώσιμων μεταφορών και της βιώσιμης κινητικότητας στο βαθμό που χρησιμοποιείται με προτεραιότητα στα συστήματα δημόσιας συγκοινωνίας, στα συστήματα συλλογικής μετακίνησης (car/bike-sharing), στους στόλους οχημάτων εμπορευματικών μεταφορών, στους στόλους ταξί, στο ποδήλατο και τέλος στα ιδιωτικά αυτοκίνητα και μοτοποδήλατα.

Πώς θα μπει, όμως, στη ζωή μας η ηλεκτροκίνηση; Τι θα πρέπει να αλλάξει στην Ελλάδα τόσο από τους δημόσιους φορείς όσο και από τους ιδιώτες; Πολλές χώρες εφαρμόζουν στρατηγικές για την ένταξη της ηλεκτροκίνησης στον τομέα των αστικών και υπεραστικών μεταφορών επιδιώκοντας να συμβάλλουν σε ενεργειακά πιο αποδοτικές μεταφορές και μειωμένες εκπομπές ρύπων και θορύβου. Νορβηγία, Σουηδία, Ολλανδία, Γερμανία έχουν σημαντική πρόοδο στον τομέα.

Η παρότρυνση των μετακινούμενων να χρησιμοποιήσουν ηλεκτροκίνητα λεωφορεία, ταξί, ΙΧ, ποδήλατα απαιτεί ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική και προώθηση εν γένει της βιώσιμης κινητικότητας μέσα από τα εκπονούμενα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας που συνήθως περιλαμβάνουν πολιτικές, οικονομικά και κοινωνικά κίνητρα και ρυθμίσεις.

Επιτυχημένα οικονομικά κίνητρα που εξετάζονται από τα συναρμόδια Υπουργεία είναι: η διαφοροποιημένη φορολογία με βάση την οικονομία του καυσίμου ή τις εκπομπές ανά χιλιόμετροo, ο μειωμένος φόρος κατανάλωσης, η εξαίρεση υπαγωγής του ΦΠΑ, η επιχορήγηση ποσού κατά την αγορά Η/Ο (από 1.000 έως 8.000 ευρώ) ή οικιακού σταθμού φόρτισης, η μη καταβολή τελών κυκλοφορίας, η ευνοϊκή απόσυρση κ.ά. Άλλα οικονομικά κίνητρα μπορούν να παρέχονται σε φορείς μεταφορικού έργου όπως η ενίσχυση κατά την αγορά ηλεκτροκίνητων λεωφορείων, δημοτικών οχημάτων κ.ά.

Πολύ αποδοτικά είναι τα προγράμματα με ολοκληρωμένα συστήματα κινήτρων με συνεργασία φορέων και επιχειρήσεων στην κατεύθυνση των bonus προγραμμάτων που εφαρμόζονται στις τράπεζες σε συνεργασία με ομίλους επιχειρήσεων. Παράδειγμα το γαλλικό bonus/ malus feebate scheme για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Ιδιαίτερα κρίσιμα κίνητρα που μπορούν να ισχύσουν στην Ελλάδα και στους κατά τόπους δήμους μπορούν να αφορούν πολιτικές διευκολύνσεων για την κυκλοφορία, διέλευση, στάση, στάθμευση και φόρτιση των Η/Ο, όπως:

• η επέκταση του δικτύου φόρτισης Η/Ο σε πόλεις και υπεραστικές οδούς, που δημιουργεί ασφάλεια στην αυτονομία κίνησης και εξυπηρέτηση των Η/Ο,
• η ανάπτυξη συστημάτων κοινόχρηστης κινητικότητας με Η/Ο (ποδήλατα ή σκούτερ ή ΙΧ) με τις ανάλογες διευκολύνσεις για κίνηση σε ειδικές λωρίδες ή στάθμευση σε επιπλέον σημεία. Ένα «κοινόχρηστο» αυτοκίνητο αντικαθιστά κατά μέσο όρο 4 με 8 ιδιόκτητα αυτοκίνητα δίνοντας έτσι χώρο για περισσότερο περπάτημα, ποδήλατο, πράσινο, καλύτερη ποιότητα διαβίωσης και εξοικονόμηση χρημάτων από τις μετακινήσεις. Αντίστοιχα τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά ποδήλατα επιτρέπουν την ξεκούραστη και οικονομική μετακίνηση με ποδήλατο για μεγαλύτερες αποστάσεις,
• η πρόσβαση των κατόχων Η/Ο – αυτοκινήτων και δικύκλων- σε περιοχές με περιορισμούς εισόδου λαμβάνοντας ουσιαστικά τα προνόμια των μόνιμων κατοίκων (π.χ. είσοδος και στάθμευση για όλες τις ώρες της ημέρας σε ιστορικά κέντρα, περιοχές με δακτύλιο κ.α.),
• η διαμόρφωση ειδικών θέσεων στάθμευσης για τροφοδοσία και ηλεκτροκίνητα ΙΧ, ή για ολιγόλεπτη στάση Η/Ο που εξυπηρετούνται για γρήγορες αγορές park & buy. Με αυτό το μέτρο επιτυγχάνεται η διπλή χρήση θέσεων στάθμευσης μόνο από ηλεκτροκίνητα οχήματα είτε αυτά είναι τροφοδοσίας είτε ΙΧ και αποτυπώνεται στο αστικό περιβάλλον και τους πολίτες η ξεχωριστή θέση που μπορούν να καταλαμβάνουν λόγω του μειωμένου αποτυπώματός τους,
• η διαμόρφωση θέσεων στάθμευσης σε προνομιακά σημεία του δικτύου σε ηλεκτροκίνητα σκούτερ και ταξί
• η επέκταση του ωραρίου τροφοδοσίας για τα Η/Ο, μέτρο που μπορεί να εφαρμόζεται κατά περίπτωση ανά οδό ή σε συγκεκριμένη περιοχή,
• η απελευθέρωση ωραρίου τροφοδοσίας για ηλεκτροκίνητα ποδήλατα και ηλεκτρικά scooter που εκτελούν υπηρεσίες μεταφορών.

Οι μετακινήσεις από και προς την εργασία και ο ρόλος των ιδιωτικών επιχειρήσεων, των φορέων και οργανισμών στην προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι κρίσιμος, καθώς μπορούν να συμβάλουν μέσα από σειρά μεθόδων όπως: την παροχή ηλεκτρικού ποδηλάτου αντί μηχανής, την παροχή ετήσιας κάρτας φόρτισης Η/Ο σε δίκτυο φόρτισης είτε ως bonus είτε ως βασική παροχή στους εργαζομένους (στους οποίους πριν παρείχαν τη βενζίνη), την τοποθέτηση σταθμών φόρτισης Η/Ο εντός των χώρων στάθμευσής τους, τη μετακίνηση με ηλεκτρικό όχημα, την επιβράβευση όσων έρχονται σε ομάδες των 2 ή 3 εργαζομένων στη δουλειά και άλλα.

Πολλά εκ των παραπάνω απαιτούν νομοθετικές τροποποιήσεις και καθοδήγηση προς τους ΟΤΑ και τους ιδιώτες. ΤΟ ΥΠΕΝ μέσω της Διυπουργικής Επιτροπής για την προώθηση της Ηλεκτροκίνησης θα εξετάσει τις καλές πρακτικές από την ευρωπαϊκή εμπειρία και θα καταθέσει σύντομα ένα ολοκληρωμένο εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό.