Το μετέωρο βήμα του Ερντογάν στη Λιβύη

Η εξέγερση κατά του καθεστώτος Καντάφι, τον Φλεβάρη του 2011, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στη Λιβύη. Οκτώ χρόνια μετά, ένας καταστροφικός άνεμος εξακολουθεί να σαρώνει τη χώρα. Τότε, βρέθηκα σχεδόν 50 μέρες στη δίνη του λιβυκού εμφυλίου. Κάλυψα την προέλαση των αντικαθεστωτικών από τη Βεγγάζη προς τη Σύρτη και λίγες εβδομάδες αργότερα τα γεγονότα στην πρωτεύουσα Τρίπολη και τις τελευταίες ημέρες πριν από την πτώση του καθεστώτος.

Ο κύκλος του αίματος άνοιξε όταν οι εξεγερμένοι της Βεγγάζης, με την υποστήριξη ισλαμιστών, βρέθηκαν απέναντι στον τακτικό-εθνικό στρατό και τις φυλές που υποστήριζαν τον Λίβυο δικτάτορα. Το λιντσάρισμα του Καντάφι ακολούθησαν η διάλυση του μηχανισμού ασφαλείας και ο φυλετικός διχασμός, με δεκάδες ένοπλες ομάδες να πολεμούν λυσσαλέα η μία την άλλη. Μέσα σε ένα σκηνικό της απόλυτης αναρχίας αναδύθηκαν και εδραιώθηκαν τα στοιχεία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που ελέγχουν σήμερα την κυβέρνηση στην Τρίπολη.

Την ώρα που η Λιβύη βρίσκεται κομμένη στα δύο και οι αντιμαχόμενες πλευρές δίνουν μάχες καθοριστικής σημασίας στους δρόμους της λιβυκής πρωτεύουσας, ο Ερντογάν ανοίγει τον βηματισμό του και ετοιμάζεται για ένα παράτολμο «άλμα» στη σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου με αμφίβολη επιτυχία και απήχηση στο εσωτερικό της χώρας του.

Η αποστολή σε δύο εβδομάδες Τούρκων κομάντος και πεζοναυτών, όπως ανακοίνωσε, για την υποστήριξη του Λίβυου πρωθυπουργού και συμμάχου του Φαγιέζ αλ Σάρατζ, στις μάχες ενάντια στον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, έρχεται τη στιγμή που το μέτωπο κατά των Κούρδων στη Βόρεια Συρία χάνει τη δυναμική του, η εθνικιστική ρητορική της Αγκυρας έχει κουράσει και οι προβληματισμοί για την επιτυχία των στόχων του τουρκικού στρατού έχουν πολλαπλασιαστεί.

Με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό της χώρας, ο Τούρκος πρόεδρος εκστρατεύει στη Λιβύη και ποντάρει στην υποστήριξη που δείχνει η Δύση στη λιβυκή κυβέρνηση Eθνικής Eνότητας (GNA) του Φαγιέζ αλ Σάρατζ, ελπίζοντας πως η Τουρκία, ως αξιόπιστη δύναμη, θα ηγηθεί της δυτικής συμμαχίας ενάντια στην προέλαση του στρατηγού Χάφταρ και των υποστηρικτών του. Την ίδια ώρα, όμως, έρχεται σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τη Ρωσία του Πούτιν, που στηρίζει τον Λίβυο στρατηγό, και ταυτόχρονα παίρνει το ρίσκο να βάλει τον τουρκικό στρατό στο στόχαστρο Ρώσων μισθοφόρων, του γνωστού ομίλου παροχής υπηρεσιών ασφαλείας Wagner, που, όπως όλα δείχνουν, επιχειρεί ήδη στην περιοχή.

«Μόνον εκείνοι που ρισκάρουν να πάνε πολύ μακριά μπορεί να ανακαλύψουν πόσο μακριά μπορεί να πάει κανείς», έγραφε ο Αμερικανός ποιητής T.S. Eliot. Με το μέτωπο κατά των Κούρδων στη Συρία ανοιχτό, την ένταση με την Ελλάδα να κλιμακώνεται, την ενεργειακή αντιπαράθεση με την Κύπρο σε εξέλιξη, την Αίγυπτο, το Ισραήλ και το βαθύ κράτος της Ουάσιγκτον απέναντί του, ο Ερντογάν αυτήν τη φορά παίρνει ένα ρίσκο που είναι ίσως μεγαλύτερο από το μπόι του. Και είναι να αναρωτιέται κανείς: Γνωρίζει σε τι περιπέτεια ετοιμάζεται να βάλει τον τουρκικό στρατό και την ίδια την Τουρκία για να ικανοποιήσει τον μεγαλοϊδεατισμό του;