Αυθεντικός Μαραθώνιος: Η γκάφα του αιώνα με 13χρονη νικήτρια που όμως δεν είχε τρέξει ποτέ στο μαραθώνιο της Αθήνας

Ηταν από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας. Μέχρι που η δημοσιογραφική έρευνα έριξε φως στην πιο απίθανη ιστορία που έχει σημαδέψει όλες τις διοργανώσεις και μέχρι σήμερα αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και... θαυμασμού.

Το σίγουρο είναι πως στη διοργάνωση του 1983 συνωμότησε το σύμπαν. Ένας Σταύρος Βαξεβάνης που έγινε Σοφία Βαξεβάνη και πήρε τη δόξα από την πραγματική νικήτρια που ήταν η Μεταξία Μπερτζελέα.

Η νικήτρια του μαραθωνίου δεν είχε τρέξει ποτέ μαραθώνιο

Το κουβάρι άρχισε να μπερδεύεται με τα λάθος αποτελέσματα που δημοσίευσε επίσημα ο ΣΕΓΑΣ. Δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ για 30 χρόνια και αναδημοσιεύτηκαν σε χιλιάδες έντυπα. Μάλιστα μετά από λίγους μήνες αλλά και τα επόμενα χρόνια όλοι μιλούσαν για την 13χρονη θαύμα του μαραθωνίου της Αθήνας η οποία όπως αποκάλυψε 30 χρόνια αργότερα δεν είχε τρέξει ποτέ στο μαραθώνιο της Αθήνας.

Ας ξετιλύξουμε όμως το κουβάρι με τη βοήθεια του δημοσιογράφου Μπάμπη Ζαννιά ο οποίος όταν άρχισε να αντιλαμβάνεται την πλάνη δεν πίστευε στα μάτια του και στα αφτιά του. Πάμε όμως να δούμε τι ακριβώς συνέβη...

Από το 1983 όταν εκδόθηκαν τα αποτελέσματα του 1ου Μαραθωνίου της Αθήνας «Γρηγόρης Λαμπράκης» νικήτρια στις γυναίκες αναφέρονταν η Σοφία Βαξεβάνη και στους άνδρες ο Φάνης Τσιμιγκάτος. Από τότε χιλιάδες έντυπα αναδημοσίευσαν το λάθος το οποίο παγιώθηκε και ποτέ κανείς δεν έψαξε να διορθώσει. Χρειάστηκε να περάσουν... 30 χρόνια.

Νικήτρια μαραθωνίου ετών... 13

Μάλιστα η Σοφία Βαξεβάνη ήταν αθλήτρια του Α.Ο.Χαλκίδας και ήταν γεννημένη το 1970. Άρα το 1983 ήταν 13 ετών. «Πολλά ήταν και τα άρθρα εκείνης της εποχής που αναφέρονταν στο κορίτσι θαύμα που σε ηλικία 13 ετών κατάφερε να νικήσει το μαραθώνιο σημεώνοντας εντυπωσιακή επίδοση», λέει ο στο ethnos.gr ο Μπάμπης Ζαννιάς ξετιλύγοντας το κουβάρι της απίθανης ιστορίας.

Η αποκάλυψη έγινε το 2012

Να σημειωθεί πως η ιστορία άρχισε να αποκαλύπτεται το 2012 για τις ανάγκες του πρώτου βιβλίου του Μπάμπη Ζαννιά που ήταν αφιερωμένο στα 30 χρόνια του μαραθωνίου της Αθήνας «Γρηγόρης Λαμπράκης» (1983-2013) στις πρωταγωνίστριες και στους πρωταγωνιστές που έγραψαν ιστορία.

Αναφορά και στο δεύτερο βιβλίο

Πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε και το δεύτερο βιβλίο «42,195 μέτρα σε 40 χρόνια» οπότε στην εκδήλωση της παρουσίασης του που έγινεστο Πνευματικό Κέντρο «Μελίνα» στο κέντρο Αθήνας παρουσία της μαραθωνοδρόμου και κάτοχο του ρεκόρ γυναικών Μαρίας Πολύζου και των δημοσιογράφων Γιάννη Θεοδωρακόπουλου, Άρια Αγάτσα, Νίκου Αρμένη, το θέμα ήρθε και πάλι στην επιφάνεια...

Είναι δυνατόν να μην υπάρχει μία φωτογραφία της;

«Για τις ανάγκες του πρώτου βιβλίου 30 χρόνια άρχισα να αναζητώ μία δήλωση από την πρώτη νικήτρια Σοφία Βαξεβάνη. Δε μπορούσα να την εντοπίσω. Επίσης στην έρευνα μου δε βρέθηκε στο αρχείο ούτε δήλωση, ούτε φωτογραφία της. Η απορία μου ήταν μεγάλη. Ηταν δυνατόν να είχε πάρει την πρώτη θέση και να μην είχε ασχοληθεί ποτέ κανείς μαζί της;», λέει στο ethnos.gr ο Μπάμπης Ζαννιάς.

Στον Α.Ο.Χαλκίδας ούτε που την ήξεραν

Το σοκ του δημοσιογράφου ήταν τεράστιο όταν αναζήτησε τη Σοφία Βαξεβάνη στο σύλλογο της στον ιστορικό Α.Ο.Χαλκίδας. Άνθρωποι του στίβου που γνώριζαν και τις πέτρες τις τελευταίες δεκαετίες διαβεβαίωναν πως δεν την γνώριζαν. «Είχα μείνει άφωνος. Πως ήταν δυνατόν να μη γνωρίζει κανείς τη νικήτρια του μαραθωνίου της Αθήνας;», αναρωτήθηκε ο Ζαννιάς μέχρι που κάποιος του πρότεινε να κάνει έρευνα και στον Α.Ο.Χαλκιδικής καθώς υπήρχε η πιθανότητα να είχε γίνει αναγραμματισμός στα αποτελέσματα.

Έφτασε στη... Χαλκιδική

«Την αναζήτησα και στον Α.Ο.Χαλκιδικής αλλά μάταια. Έκανα έκκληση μέσω των social media αλλά και πάλι τίποτα. Έτσι αποφάσισα να κάνω έρευνα στα αρχεία του ΣΕΓΑΣ. Σκέφτηκα πως αφού έχει αναφερθεί στα αποτελέσματα του 1983 και μάλιστα ως νικήτρια θα έχει σίγουρα δελτίο. Το αναζήτησα και το βρήκα...».

Επιτέλους εντοπίστηκε

«Το δελτίο της Σοφίας Βαξεβάνη είχε κατατεθεί το 1982, ένα χρόνο πριν τον μαραθώνιο που σύμφωνα με τα αποτελέσματα είχε νικήσει», λέει ο Ζαννιάς. Το μόνο νέο στοιχείο που του πρόσφερε το αθλητικό δελτίο της Σοφίας Βαξεβάνη ήταν το πατρώνυμο της αθλήτριας. Μετά από επίπονη προσπάθεια και κάνοντας έρευνα στη μισή Χαλκίδα τελικά εντόπισε τον πατέρα της και στη συνέχεια την ίδια.

«Δεν έχω τρέξει ποτέ σε μαραθώνιο»

Της τηλεφώνησε την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2012. Ηταν γύρω στις 9 το βράδυ. Κάλεσε τηλεφωνικά τη Σοφία Βαξεβάνη και τη ρώτησε εάν υπήρξε αθλήτρια του Α.Ο.Χαλκίδας. «Μου επιβεβαίωσε πως πράγματι ήταν αθλήτρια του ΑΟΧ. Τότε την ρώτησα για τον 1ο Μαραθώνιο «Γρηγόρης Λαμπράκης» που νίκησε το 1983 και η απάντηση της ήταν πραγματικά μία ψυχρολουσία: Δεν έχω τρέξει ποτέ σε μαραθώνιο. Μόνο σε σχολικούς αγώνες, μου απάντησε».

«Στο Καλλιμάρμαρο δεν ήμουν εγώ»

Παρά την έκπληξη του ο Μπάμπης Ζαννιάς επιμένει σε τέτοιο βαθμό που και η ίδια η Σοφία Βαξεβάνη που σήμερα είναι 53 ετών έχει αρχίσει να αμφιβάλλει. Τονίζει όμως πως δεν έχει τρέξει σε μαραθώνιο και δεν έχει πάρει πρωτιά στο Καλλιμάρμαρο: «Η αλήθεια είναι πως δεν θυμάμαι. Εχουν περάσει βέβαια και 30 χρόνια... Μήπως ήταν κάποια άλλη; Εγώ έκανα προπονήσεις στο στάδιο της Χαλκίδας, έχω αγωνιστεί μόνο σε σχολικούς αγώνες αλλά για μαραθώνιο δε θυμάμαι. Στο Καλλιμάρμαρο δεν ήμουν εγώ. Μήπως υπάρχει κάποια συνωνυμία;», λέει η Σοφία Βαξεβάνη τηλεφωνικά στο Μπάμπη Ζαννιά ο οποίος ήδη σκέφτεται την επόμενη κίνηση της έρευνας του. Πριν κλείσει το τηλέφωνο επιμένει μία ακόμα φορά και σε τέτοιο βαθμό που η Σοφία Βαξεβάνη αναρωτιέται εάν της κάνει φάρσα...

Η εκδοχή η νικήτρια να είναι... άντρας

Και αν η Σοφία Βαξεβάνη δεν πάτησε ποτέ στο Καλλιμάρμαρο, τότε ποια ήταν η Σοφία Βαξεβάνη που είχε πάρει το χρυσό μετάλλιο; Οι μέρες κυκλούν χωρίς να υπάρχει πειστική απάντηση στο γρίφο. Ηταν φανερό πως είχε γίνει λάθος στο όνομα της νικήτριας του μαραθωνίου. Τότε μπήκε στο τραπέζι η εκδοχή το όνομα της νικήτριας να προέρχονταν από ανδρικό όνομα. Μετά από νέα έρευνα, λιγοστά στοιχεία και πολύ ψάξιμο μεταξύ έμπιστων φίλων του δημοσιογράφου εντοπίζεται αθλητής με το όνομα Σταύρος Βαξεβάνης. Ηταν δρομέας από τη Μυτιλήνη και είχε το νούμερο 498 στη φανέλα του. Το όνομα του δεν αναφέρονταν στη λίστα των αποτελεσμάτων ανδρών που τερμάτισαν. «Όταν διαπίστωσα πως στη λίστα των αποτελεσμάτων ανδρών δεν αναφέρονταν ο Σταύρος Βαξεβάνης άρχισε να διαφαίνεται φως στο τούνελ. Έπρεπε όμως να αναζητήσω τον Σταύρο Βαξεβάνη...», είπε ο Μπάμπης Ζαννιάς.

Βρέθηκε στη Μυτιλήνη

Προς έκπληξη του Ζαννιά, ο Σταύρος Βαξεβάνης όχι μόνο ανταποκρίθηκε άμεσα από τη Μυτιλήνη όπου βρίσκονταν αλλά είχε στη διάθεση του φωτογραφικό υλικό που αποδείκνυε πως είχε τρέξει και είχε τερματίσει στον 1ο μαραθώνιο «Γρηγόρης Λαμπράκης» το 1983.

Η Σ.Βαξεβάνη ήταν Σ.Βαξεβάνης

Ο Σταύρος Βαξεβάνης δεν είχε παρατηρήσει πως το όνομα του δεν υπήρχε στα αποτελέσματα που είχε εκδόσει ο ΣΕΓΑΣ. «Δεν το είχα παρατηρήσει. Έμαθα για το μπέρδεμα από τον δημοσιογράφο Μπάμπη Ζαννιά που επικοινώνησε μαζί μου, με ενημέρωσε και μου ζήτησε φωτογραφικό υλικό που θα αποδείκνυε τη συμμετοχή μου 30 χρόνια μετά. Εστειλα φωτογραφίες» θα πει ο Σταύρος Βαξεβάνης και θα μιλήσει επίσης με αναλυτικές λεπτομέριες για όσα έγιναν στη διαδρομή, για τις εντυπώσεις του από τον αγώνα και θα βεβαιώσει πως νικήτρια στις γυναίκες ήταν η Μεταξία Μπερτζελέα.

Ο δαίμων του τυπογραφείου

Ηταν πια ξεκάθαρο πως ο δαίμων του... τυπογραφείου είχε βάλει το χεράκι του. Ο ΣΕΓΑΣ στην έκδοση των αποτελεσμάτων είχε μπερδέψει το Σ.Βαξεβάνης με τη Σ.Βαξεβάνη και μάλιστα την είχε αναφέρει ως νικήτρια. Και νικήτρια στις γυναίκες ποια ήταν στην πραγματικότητα; Αυτό ήταν πιο εύκολο να εντοπιστεί καθώς μετά τη μαρτυρία του Σταύρου Βαξεβάνη εντοπίστηκε και η νικήτρια Μεταξία Μπερτζελέα που ήταν αθλήτρια του Παναθηναϊκού Α.Ο. Δεύτερη ήταν η Ευαγγελία Μαρλαγκούτσου του Α.Ο.Οίαξ Ναυπλίου και τρίτη η Μαρία Βλάχου του ΑΣ Αίας Χαλανδρίου.

«Δεν ένιωσα την ανάγκη να ασχοληθώ με το λάθος»

Το εντυπωσιακό είναι πως η Μεταξία Μπερτζελέα γνώριζε για το λάθος στην αναφορά των αποτελεσμάτων αλλά ποτέ δεν το έκανε θέμα διότι για την ίδια σημασία είχε πως η ίδια είχε ζήσει τη μοναδική εμπειρία της νίκης. «Γνώριζα το λάθος αλλά δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη να ασχοληθώ αφού εγώ ήμουν η νικήτρια. Είχα ζήσει και την απονομή, είχα φωτογραφίες και αναφορές στον Τύπο. Ολο το μπέρδεμα άρχισε να γίνεται με την ανακοίνωση του ΣΕΓΑΣ αλλά ποτέ δεν ασχολήθηκα με το λάθος γιατί ήξερα πως ήμουν νικήτρια», θα πει αρχικά η Μεταξία Μπερτζελέα.

«Πράξη ηρωισμού η συμμετοχή γυναίκας»

Όσο για το τι θυμάται η πρώτη νικήτρια από εκείνο τον αγώνα είπε: «Από το 1983 έχουν αλλάξει πολλά. Έτρεχαν λίγοι αθλητές και ακόμα πιο λίγες αθλήτριες. Ακριβώς επειδή ήμασταν λίγοι γνωριζόμασταν μεταξύ μας. Ημασταν σαν οικογένεια. Ο αγώνας για μας ήταν γιορτή».

«Ηρωίδες οι γυναίκες»

Επειδή δεν ήμουν από τις πρωτοπόρες του αγωνίσματος η παρουσία μου και μόνο προκαλούσε απορία αλλά και ενθουσιασμό στο κοινό. Δεν θα ξεχάσω τη συμπαράσταση όλη του κόσμου. Η συμμετοχή γυναίκας στο μαραθώνιο για εκείνη την εποχή ισοδυναμούσε με πράξη ηρωισμού καθώς κατέρριπτε πολλούς μύθους που υπάρχαν στο διαχωρισμό των δύο φύλων».