Κι όμως: Οι έφηβοι κάνουν πλαστικές για να βγάζουν καλές selfies

Σε νούμερο ένα πρόβληµα αλλά και νέο πεδίο αναζήτησης για τους επιστήµονες φαίνεται ότι εξελίσσεται σιγά σιγά το θέµα της εξωτερικής εµφάνισης που απασχολεί ολοένα και περισσότερους νέους ανθρώπους. Σε µια εποχή όπου κυριαρχούν οι selfies, τα social media αλλά και τα ριάλιτι παιχνίδια που καταδεικνύουν την έννοια της οµορφιάς ως το κυρίαρχο στοιχείο της προσωπικότητας, το ζήτηµα της εξωτερικής εικόνας έχει καταλήξει να καταδυναστεύει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, ανδρών και γυναικών.

Οι ψυχολόγοι χαρακτηρίζουν το φαινόµενο ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς, όπως αποδεικνύουν στατιστικές µελέτες, κάθε χρόνο µειώνεται ο µέσος όρος ηλικίας των ατόµων που δεν είναι ικανοποιηµένοι από την εξωτερική τους εµφάνιση και καταφεύγουν σε πλαστικούς χειρουργούς. Eτσι, σύµφωνα µε στοιχεία της Αµερικανικής Εταιρείας Πλαστικών Χειρουργών (ASPA), στις ΗΠΑ, το 2017, πραγµατοποιήθηκαν 229.000 αισθητικές παρεµβάσεις σε εφήβους ηλικίας από… 13 έως 19 ετών. Οι περισσότερες από αυτές ήταν στη µύτη, στους µαστούς, στα αυτιά, χωρίς να είναι µικρό το ποσοστό των εφήβων που κατέφυγαν σε παρεµβάσεις µε τη χρήση λέιζερ ή µε ενέσιµα προϊόντα µπότοξ.

Στις ΗΠΑ το 2017 πραγµατοποιήθηκαν 229.000 αισθητικές παρεµβάσεις σε εφήβους ηλικίας από 13 έως 19 ετών.

Ο Γιώργος Παπαγεωργίου, Bsc (Psychology) University of London, MSc (Health Psychology) University of Central Lancashire, µέλος της ∆ιεθνούς Ενωσης Σχεσιακής Ψυχανάλυσης (IARPP) – ΗΠΑ, εξηγεί ότι συνηθέστατα πρόκειται για ψυχική διαταραχή, η οποία αφορά τη βαθιά και γενικευµένη αρνητική εικόνα που έχουν αρκετοί άνθρωποι για τον εαυτό τους: «Χωρίς να γενικεύουµε, καθώς δεν ισχύει ότι όλοι όσοι θέλουν να αλλάξουν κάτι πάνω τους δεν είναι ψυχικά υγιείς, ωστόσο στον υπερβολικό βαθµό που ισχύει αυτό το φαινόµενο και λέγεται δυσµορφοφοβία, µια παθολογική κατάσταση, η οποία δυστυχώς δεν αφορά µόνο στους µεσόκοπους και σ’ όσους αντιµετωπίζουν τα επερχόµενα γηρατειά. Αυτό το αίσθηµα µπορεί να ξεκινήσει αρκετά νωρίς, ίσως ακόµη και από την εφηβεία. Γι’ αυτό και οι πλαστικοί χειρουργοί πλέον αναφέρουν αυξανόµενα περιστατικά σε αυτές τις µικρές ηλικιακές οµάδες» σηµειώνει ο κ. Παπαγεωργίου.

Η Σωµατοδυσµορφική ∆ιαταραχή ή ∆υσµορφοφοβία αναφέρεται στη δυσαρέσκεια και την εµµονική ενασχόληση του ατόµου µε την εµφάνισή του. Η εικόνα του σωµατο-δυσµορφικού για το σώµα του, όµως, είναι στρεβλή, δηλαδή κυριολεκτικά δεν αντιλαµ-βάνεται ο ίδιος την εικόνα του στον καθρέφτη όπως την αντιλαµβάνονται οι άλλοι γύρω του. Για παράδειγµα, µια πολύ αδύνατη κοπέλα που πάσχει από ανορεξία πραγµατικά δεν βλέπει στον καθρέφτη το απισχνασµένο άτοµο που βλέπουν οι άλλοι γύρω της. Ή µια κυρία που έχει κυτταρίτιδα µπορεί πραγµατικά να θεωρεί ότι δεν έχει θηλυκότητα, ενώ κάτι τέτοιο µπορεί να µην ισχύει. Ή ένας 60χρονος που ζητά ανόρθωση βλεφάρων επειδή «τον ενοχλεί η αντηλιά», ενώ βαθύτερα είναι το ερχόµενο γήρας που τον ενοχλεί.

Και δεν είναι τυχαίο ότι η πάθηση εµφανίζει υψηλότερα ποσοστά στους ανθρώπους που καταφεύγουν συχνά σε πλαστικούς χειρούργους -κυρίως γυναίκες- ακόµα και σε µικρές ηλικίες. Παρά τις επεµβάσεις, όµως, οι πάσχοντες µετά την πλαστική επέµβαση δεν εµφανίζουν υποχώρηση των συµπτωµάτων, λένε οι ψυχολόγοι, αφού εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η εµφάνισή τους δεν είναι ικανοποιητική και η ανησυχία τους εµµένει γι’ αυτά τα οποία µόνο οι ίδιοι αναγνωρίζουν ως ελαττώµατα πάνω τους.

«Αν δεν υπάρχει πραγµατική σωµατική παραµόρφωση και παρ’ όλα αυτά κυριαρχεί το αίσθηµα της “απέχθειας για το είδωλο στον καθρέφτη” (δυσµορφοφοβία), όταν ερωτώνται τα άτοµα που καταλήγουν σε πολλαπλές πλαστικές “γιατί το κάνουν”, στις περισσότερες περιπτώσεις απαντούν ότι επιθυµούν να “βελτιώσουν τη ζωή τους”. Αυτό, όµως, σε ψυχικούς όρους δεν είναι αληθινό και δεν ισχύει» αναφέρει ο κ. Γιώργος Παπαγεωργίου και συµπληρώνει: «Οταν ο ενδιαφερόµενος φτάσει να αναζητήσει βοήθεια, σχεδόν πάντα ο ψυχοθεραπευτής καταλήγει να συζητά µαζί του για βαθύτερα θέµατα, όπως κατάθλιψη, άγχος, ψυχωσικά επεισόδια, βαριές διαταραχές προσωπικότητας κ.λπ.»

Βαθύτερα τα αίτια

Η πλαστική επέµβαση προσφέρει µια περιορισµένου τύπου εξωτερική αλλαγή στο σώµα µας, δηλαδή στην εικόνα µε την οποία εµφανιζόµαστε τον κόσµο. Αυτό σηµαίνει ότι «δεν µας αρέσουµε», επισηµαίνει ο ειδικός. «Η βαθύτερη αιτία, όµως, µπορεί να είναι κάτι υπαρξιακό – εσωτερικό, όπως για παράδειγµα η άρνηση του θανάτου όταν µεγαλώνουµε ή η ανάγκη µας να νιώσουµε ξανά ελκυστικοί έπειτα από µια ερωτική απογοήτευση» συµπληρώνει.

«Ετσι ο άνθρωπος που δίνει υπερβολική σηµασία στα παραπάνω, σ’ ένα καθρέφτισµα θα αντιληφθεί αυτό που... φοβάται! Θα έρθει αντιµέτωπος µε το ψυχικό πλήγµα, κάτι που θα του επιφέρει ψυχική αποσταθεροποίηση» τονίζει ο κ. Παπαγεωργίου. Πολύ συχνά η δυσµορφοφοβία συνυπάρχει και µε άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η διαταραχή µετατροπής (ψυχική νόσος που παλαιότερα ήταν γνωστή µε την κοινή ονοµασία Υστερία), µε διατροφικές διαταραχές (ανορεξία-βουλιµία), µε καταθλιπτικές διαταραχές ή διαταραχές προσωπικότητας (οριακή, αντικοινωνική και οιστριονική-δραµατική).