Τα νέα fake news μοντάρουν την αλήθεια

Χωρίς αμφιβολία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυριαρχούν πια στην καθημερινότητά μας. Μαζί τους, ειδικά την τελευταία τετραετία, «κυριαρχούν» πια σε παγκόσμια κλίμακα και οι λέξεις «fake news». Τα σκάνδαλα της Cambridge Analytica και του Facebook καθόλου δεν «φρέναραν» την εξάπλωση των social media και εννοείται πως σε καμία περίπτωση δεν έχουν ταράξει τη σχέση εξάρτησης που η ανθρωπότητα σε συντριπτικό βαθμό έχει αναπτύξει μαζί τους.

Πρόσφατο ρεπορτάζ του «Economist» έρχεται να κάνει την κατάσταση λίγο πιο ανησυχητική. Στο συγκεκριμένο ρεπορτάζ φιλοξενούνται ειδικοί όχι των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά της τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίοι ούτε λίγο ούτε πολύ παρουσιάζουν μπροστά στα μάτια μας την επόμενη, πολύ πιο εξελιγμένη και επικίνδυνη γενιά των ψευδών ειδήσεων… Τα fake news έχουν φτάσει πλέον σε τέτοιο σημείο εξάπλωσης και κυρίως ποσοστών αποδοχής από την ευρεία μάζα των χρηστών, που ήδη έχουν γεννήσει και «επωάζουν» τα νέα τεχνολογικά αβγά τους. Στις ΗΠΑ ονομάζονται deepfakes (βαθυψεύδη) και με εξελιγμένες αλλά απόλυτα φθηνές και σε όλους προσβάσιμες τεχνολογίες δημιουργούν εξελιγμένου τύπου ψευδαισθήσεις σε ένα υποτιθέμενα «πονηρεμένο» ακροατήριο.

«Η επίθεση των κλώνων»

Υπάρχουν σήμερα εταιρείες στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στη Ρωσία οι οποίες επενδύουν σημαντικά και κυρίως αγνώστου προελεύσεως κεφάλαια στην ανάπτυξη τεχνολογιών που είναι ικανές να κλωνοποιήσουν ψηφιακά και σε απόλυτο βαθμό τα χαρακτηριστικά του οποιουδήποτε προσώπου αλλά και τον τόνο της φωνής του. Μέσα από ένα και μόνο πλάνο από τα τρισεκατομμύρια βίντεο που καθημερινά διαμοιράζονται στο Διαδίκτυο είναι δυνατό να δημιουργηθεί μια τεράστια γκάμα κλώνων. Στη συνέχεια, σε αυτούς τους κλώνους μπορεί κάποιος εξίσου εύκολα, γρήγορα και ανέξοδα να «βάλει στο στόμα τους όσα ψεύτικα, αστεία ή και επικίνδυνα λόγια επιθυμεί».

Μία από τις εταιρείες που φιλοξενεί το ρεπορτάζ του «Economist» δημιούργησε μια σειρά κλώνων και αντίστοιχα βίντεο τα οποία και ανέβασε στο Instagram… Σε ένα από αυτά εμφανίζεται ο δημιουργός και επικεφαλής του Facebook , Μαρκ Ζάκερμπεργκ, να λέει: «Στόχος μας είναι να χρησιμοποιήσουμε τα προσωπικά δεδομένα τα δικά σας και των οικογενειών σας δωρεάν για το μεγαλύτερο δυνατό μας κέρδος». Το βίντεο αρχικά σοκάρει, αλλά με μια πιο προσεκτική ματιά καταλαβαίνει κανείς πως είναι «fake». Ή μάλλον όχι...

Το συγκεκριμένο βίντεο, παρά το γεγονός πως υποβαθμίστηκε σε προβολές από την πλατφόρμα του Facebook και του Instagram επειδή ο αλγόριθμος αναγνώρισε πως είναι ψεύτικο, έγινε μέσα σε μόλις δύο ώρες viral, με περισσότερους από 10.000 διαμοιρασμούς και 340.000 σχόλια… Αυτό που πραγματικά προκαλεί έκπληξη δεν είναι μόνο το γεγονός πως έγινε τόσο γρήγορα τόσο δημοφιλές κάτι τόσο ακραία ψεύτικο, αλλά κυρίως το γεγονός ότι ο αλγόριθμος που χρησιμοποιεί η τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης κατάφερε να «ξεγελάσει» έναν από τους πιο ακριβούς και εξελιγμένους αλγορίθμους ελέγχου ψευδών ειδήσεων στην υφήλιο… Το βίντεο δεν αναγνωρίστηκε ως κακόβουλο, αν και ελέγχθηκε, και παρέμεινε «ζωντανό» προκειμένου να «μολύνει» με το μήνυμά του όσο περισσότερους γίνεται.

Οι κίνδυνοι

Ο βασικότερος από τους κινδύνους είναι πως αμέσως μετά τα fake news τα deepfakes έρχονται να σκεπάσουν και όχι να αποπροσανατολίσουν το οπτικό πεδίο της κοινής γνώμης. Πλέον η ανθρωπότητα κινδυνεύει όχι από την παραπληροφόρηση, αλλά από την αποπλάνηση. Δεν είναι μακριά η εποχή που πλέον το «δεν πιστεύω αυτό που βλέπω» θα είναι ο κανόνας και όχι η φράση έκπληξης (δυσάρεστης ή ευχάριστης). Τα προσωπικά δεδομένα, επίσης, που μας απασχολούν θα πάψουν να είναι το όνομα, το επώνυμο, ο αριθμός του κινητού μας, και το «ακόρεστο» τέρας θα παίζει με το πρόσωπο και τη φωνή μας χωρίς και πάλι να μας ρωτήσει.

Το εξαιρετικά «οργωμένο» από τις παρούσες τεχνολογίες χωράφι της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης και της παραπληροφόρησης θα έρθει να γεμίσει από νέα επικίνδυνα «σαρκοβόρα» φυτά, τα οποία υπό τον μανδύα της διασκέδασης, της επικοινωνίας, ακόμη και της σπουδής θα κοπιάρουν ψηφιακά, μαγικά και συνάμα τρομακτικά το ρεαλιστικό... και θα μας το δίνουν πίσω σε δέκατα του δευτερολέπτου πλαστό, στημένο και κυρίως εύπεπτο…