Είδαμε τις «Ψευτοσπουδαίες» του Μολιέρου στο Θέατρο Διάχρονο

Ο κλασικός Γάλλος λογοτέχνης Μολιέρος, το 1672 έγραψε προς χάριν του Βασιλιά την κωμωδία «Οι Ψευτοσπουδαίες» («Les femmes savantes») προκειμένου να κερδίσει την εύνοιά του. Δεν θα μπορούσε όμως να φανταστεί την απήχηση που θα είχαν οι χαρακτήρες του, πέντε αιώνες αργότερα. Διακωμωδούσε αριστοτεχνικά τα (τότε) κοινωνικά ήθη και απέδιδε διαυγέστατα τις δομές και τις τάσεις τους, περιγράφοντας τη «βαθιά» ελαφρότητα της εποχής του.

Η θεατρική παράσταση «Οι Ψευτοσπουδαίες» ανεβαίνει φέτος στο Θέατρο ΔΙΑΧΡΟΝΟ, σε απόδοση-διασκευή της Μαίρης Βιδάλη και σκηνοθεσία της Κατερίνας Μαντέλη. Εννέα σκηνικές παρουσίες ηθοποιών χωρούν στα τετραγωνικά του μικρού θεάτρου και εντυπωσιάζουν τους θεατές με τις ερμηνευτικές και κινητικές τους δεξιότητες.

Η Μαίρη Βιδάλη, ως η θεία Μπελίζ είναι απολαυστική μέσα στον «ασυνήθιστο» ρόλο της, ξαφνιάζοντας ευχάριστα όσους έχουν παρακολουθήσει την -έως τώρα- πορεία της. Κινείται γοητευτικά στο χώρο και σαγηνεύει με τον αισθησιασμό που εκπέμπει η θεατρική της παρουσία. Η Γωγώ Ατζολετάκη ως Φιλαμίντη, «κεντάει» αναδεικνύοντας με χειρουργική ακρίβεια το χειριστικό ταπεραμέντο μιας γυναίκας-μητέρας που άγεται και φέρεται από τα στερεότυπα της «υψηλής» κοινωνίας της εποχής της. Ο λυρικός Κωνσταντίνος Τζέμος στο ρόλο του προικοθήρα καθηγητή μουσικής Τρισοτέν, διαθέτει έκφραση και προσφέρει την -υψηλών προδιαγραφών- φωνή του αποσπώντας χειροκροτήματα.

Η συγκαταβατική και τρυφερή Ερριέτ (Έλλη Δαδήρα), ο ερωτευμένος και ακέραιος Κλίτανδρος (Δημήτρης Δρακόπουλος), η ατίθαση αδελφή Αρμάνδη (Μαρλέν Κάραλη), ο συγκαταβατικός πατέρας Κρυστάλ (Πέτρος Αποστολόπουλος), ο θείος Άριστος (Κωνσταντίνος Νιάρχος) και ο συμβολαιογράφος (Σάββας Σουρμελίδης) συμπληρώνουν δυναμικά τους υπόλοιπους ξεχωριστούς χαρακτήρες. Οι παραπάνω «πολιτισμένοι» αλληλεπιδρούν στο σανίδι, «αθάνατοι» μέσα στην καθημερινότητά τους. Φορούν «μάσκες» και περούκες και διαδηλώνουν τις προσωπικές τους οντότητες, αυτό-περιφερόμενοι στο διαφορετικό τους γίγνεσθαι. Είναι οι «έξυπνοι/ες» της εποχής τους... οι ψευτοσπουδαίοι/ες. Μοιάζουν διαχρονικοί και αναγνωρίσιμοι, καθώς αρνούνται να ακολουθήσουν τα σημάδια των εκάστοτε «αναπτυξιακών» καιρών με τις «δήθεν» στενές και ουτοπικές συνθήκες των απόλυτων ελευθεριών τους.

Αξιοπρόσεκτα είναι τα σκηνικά της Ιωάννας Κατσιαβού με βασικό θέμα τα μικρά ή μεγάλα, ανοιχτά ή κλειστά βιβλία που παραπέμπουν άμεσα στο κλίμα της εποχής. Τα κοστούμια της Γκαλίνας Σουλτανόβιτσι είναι παραμυθένια και αστραφτερά στις εναλλαγές του φωτισμού, που επιμελείται ο Γιάννης Δανεσής. Οι «Ψευτοσπουδαίες» αποσπούν ευχάριστα την προσοχή των θεατών, οι οποίοι δείχνουν να τις απολαμβάνουν μέχρι τέλους.

Η Μαίρη Βιδάλη, η Γωγώ Ατζολετάκη και ο Κωνσταντίνος Τζέμος μιλούν στο ethnos.gr μεταφέροντας την αύρα που εκπέμπει η παράσταση στο θεατρικό κοινό τους.

Μαίρη Βιδάλη

- Στις «Ψευτοσπουδαίες» υποδύεστε έναν χαρακτήρα που διαφέρει κατά πολύ των ρόλων που μέχρι σήμερα ενσαρκώνετε. Τι σας ενέπνευσε ως προς την διασκευή-απόδοση του συγκεκριμένου λογοτεχνικού κειμένου και κατά πόσο πιστεύετε στη διαχρονικότητά του;

Είχα την τύχη στο ξεκίνημα μου να συμπρωταγωνιστήσω θεατρικά με τους μεγάλους κωμικούς μας όπως Σαπφώ Νοταρά, Σμαρούλα Γιούλη, Βουτσά, Καρακατσάνη, Τσιβιλίκα και πολλούς άλλους ενώ στον κινηματογράφο με την Βλαχοπούλου και τον Ηλιόπουλο. Ήταν λοιπόν μια μαθητεία λαμπρή. Πάντα έπαιζα τον ρόλο δίπλα στον κωμικό, τη σύζυγο ή την κόρη. Τον μόνο κωμικό ρόλο που είχα ερμηνεύσει ήταν η Κατερίνα στο «Ημέρωμα της Στρίγγλας» αλλά εκεί ήταν Σαίξπηρ και το ποιητικό στοιχείο υπερέβαινε. Εν κατακλείδι, η «Μπελίζ» που ερμηνεύω σήμερα στις «Ψευτοσπουδαίες» είναι ο πρώτος αμιγώς κωμικός ρόλος μου. Η διασκευή του κειμένου δεν ήταν καθόλου εύκολη και έπρεπε για οικονομικούς και χωροταξικούς λόγους να μειώσω τα 13 πρόσωπα σε 9. Το κατόρθωσα χωρίς να «κόψω» κείμενο ντουμπλάροντας πρόσωπα ή δανείζοντας λόγια σε άλλον ήρωα. Η απόδοση ήταν πιο εύκολη γιατί το «δήθεν» -δυστυχώς- κυριαρχεί στην σημερινή νοοτροπία του νεοέλληνα. Ήταν ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα όμως το γέλιο του κοινού, μου δείχνει πως μάλλον το κέρδισα!
Κατατάσσοντας ένα έργο στα κλασικά συγχρόνως χαρακτηρίζεται διαχρονικό. Οι παράμετροι των εποχών αλλάζουν, όχι όμως τα κύρια ανθρώπινα ένστικτα ή οι συμπεριφορές και αναφέρομαι πάντα στον πολιτισμικό χώρο της Δύσης.

- Θεωρείτε ότι η θετική αλληλεπίδραση των ηθοποιών σε μία θεατρική παράσταση είναι το κοινό μυστικό που οδηγεί στην επιτυχία; Πως αντιλαμβάνεστε την απήχηση και την ανταπόκριση των θεατών σας;

Το μεγαλύτερο ταλέντο που διαθέτω και θα έκανα περιουσία αν εργαζόμουν στο εξωτερικό, είναι οι σωστές διανομές. Κρύβουν το μισό της κάθε επιτυχίας, συνδυαστικά με μια δυνατή σκηνοθετική άποψη όπως είναι της Κατερίνας Μαντέλη. Πόσο μάλλον αν έχεις κοντά σου και μια θεατρίνα σαν την Γωγώ Ατζολετάκη. Για εμένα θέατρο είναι τα μάτια κι οι σιωπές των συναδέλφων μου. Βεβαίως, υπάρχει αλληλεπίδραση με το κοινό. Το κοινό στηρίζει χρόνια τις επιλογές μας. Αυτό είναι και ο Μέγας Χορηγός για το θέατρο Διάχρονο.

Κωνσταντίνος Τζέμος

- Στο βιογραφικό σας καταγράφονται εξαιρετικές μουσικές συνεργασίες που είχατε στο παρελθόν ως μονωδός. Έχετε λάβει μέρος σε μουσικές συναυλίες με διακεκριμένους καλλιτέχνες, έχετε ρόλους σε πολλές θεατρικές παραγωγές -και όχι μόνο- ενώ παράλληλα είστε και δάσκαλος μουσικής. Στις ΨΕΥΤΟΣΠΟΥΔΑΙΕΣ δείχνετε να απολαμβάνετε κυριολεκτικά τον ρόλο σας. Μιλήστε μας για την εμπειρία σας αυτή.

Η συμμετοχή μου στις «Ψευτοσπουδαίες» για χάρη του συγκεκριμένου ρόλου (Τρισοτέν), είναι απόσταγμα της προηγούμενης πορείας μου. Δηλαδή μιας καριέρας που κατά τις «μεταπτώσεις» της, μου δίδαξε τη σημασία της αναπροσαρμογής και την υποκριτική αξία του «τσαλακώνομαι επί σκηνής»! Είναι αλήθεια πως πάντα ζήλευα τους μπριλάντε καρατερίστες και τους τυπίστες του θεάτρου και του κινηματογράφου που δεν υποδύονταν… και τους καλύτερους ανθρώπους. Ώσπου η ηλικιακή ωρίμανση έφερε τέτοιους ρόλους σχεδόν στα μέτρα μου. Όσο για τις παράπλευρες ενασχολήσεις (μουσικές παραστάσεις & διδασκαλεία), είναι συνήθως αιτία για να με προτιμήσουν σκηνοθέτες, παραγωγοί και διασκευαστές! Είναι όμως και δική μου χαρά, να επιστρατεύω τα όποια μουσικά & φωνητικά μου προσόντα, για χάρη του θεάτρου!

- Με γνώμονα τον ήρωα που υποδύεστε πιστεύετε ότι υπάρχουν «Τρισοτέν» στους καιρούς που διανύουμε;

Οι καιροί μας!... Μιλάμε για την εποχή της απόλυτης εξειδίκευσης και τυποποίησης! Οι κορυφαίοι είναι σχεδόν μονομανείς, συνήθως χωρίς καλλιέργεια, ευαισθησίες και προσλαμβάνουσες. Η γνωστική ευρύτητα που χαρακτήριζε την Ευρωπαϊκή εκπαίδευση μέχρι τον προηγούμενο αιώνα, στον 21ο φαντάζει περιττή κι ανούσια! Η δε επαφή του σύγχρονου ανθρώπου με τις τέχνες περιορίζεται στην πλέον λαϊκή και απλοϊκή εκδοχή της. Κι ενώ οι αστοί της εποχής του Μολιέρου μαϊμούδιζαν την πνευματικότητα και τη φιλοκαλία των Ευγενών, οι… αστοί της εποχής μας ψάχνουν τους νέους «Τρισοτέν» σε φορείς πλαστών γνώσεων και αμφίβολων ιδεωδών. Άλλοτε, στρεφόμενοι σε εθνοσωτήρες που εκπονούν «μαγικές» οικονομικές θεωρίες κι άλλοτε σε κομπογιαννίτες -τηλεοπτικά και διαδικτυακά- διαφημιζόμενους. Θα ‘λεγα, πως οι Τρισοτέν όπως και οι Ταρτούφοι της εποχής μας, ρίχνουν τα δίχτυα τους στα σκοτεινά νερά του επίπλαστου «πλουραλισμού» των …καιρών μας!.

Γωγώ Ατζολετάκη

- Είστε μία έμπειρη ηθοποιός και έχετε καταπιαστεί με ρόλους που έχουν αποβεί επιτυχείς. Ποια είναι κατά την άποψή σας τα συστατικά μιας επιτυχημένης παράστασης; 

Τη συνταγή της θεατρικής επιτυχίας δεν μπορεί κανείς να την ξέρει. Οι παλιοί θεατρίνοι έλεγαν: «Αν ξέραμε το θέατρο, θα ήμασταν όλοι εκατομμυριούχοι». Έχει συμβεί πάμπολλες φορές να ξεκινούν θεατρικά εγχειρήματα με τα καλύτερα συστατικά και τελικά να καταλήγουν σε παταγώδη αποτυχία. Φυσικά, πάντα υπάρχουν κάποιες σταθερές. Πρώτη και κύρια σταθερή κατά την άποψή μου, είναι οι σωστοί συνεργάτες, ο καθένας στον τομέα του. Και αμέσως μετά, το καλό κλίμα ανάμεσα στα μέλη του θιάσου. Να κυριαρχεί ο συν-αγωνισμός και όχι ο αντ-αγωνισμός. Οι έριδες, οι ζήλιες και οι εγωισμοί έχουν οδηγήσει σε ναυάγια πολλές φερέλπιδες παραστάσεις.

Μιλώ βέβαια εδώ, για το καθαρά καλλιτεχνικό κομμάτι. Γιατί για το εμπορικό, συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες. Σωστή ενημέρωση του κοινού, διαφήμιση, καλές δημόσιες σχέσεις… Με την πληθώρα των παραστάσεων που υπάρχουν πια στον θεατρικό χώρο, απαιτείται να παίζεις το παιχνίδι με «γερά χαρτιά» και με συνεχή επαγρύπνηση.

- Ανταποκρίνονται οι χαρακτήρες του Μολιέρου στην σημερινή πραγματικότητα και τι μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στο θεατρικό κοινό σας;

Οι χαρακτήρες του Μολιέρου είναι αναγνωρίσιμοι σε κάθε εποχή. Γιατί είναι άνθρωποι πραγματικοί, όχι καρικατούρες και ο άνθρωπος δεν αλλάζει. Οι εποχές και οι συνθήκες αλλάζουν – ο άνθρωπος όμως ποτέ. Πάντα θα υπάρχουν οι ασυλλόγιστοι, οι κατά φαντασίαν ασθενείς, οι μισάνθρωποι, οι ταρτούφοι, οι αρχοντοχωριάτες, οι ψευτοσπουδαίοι… Όσο για το μήνυμα της δικής μας παράστασης είναι σαφές: Μακριά από τους ψευτοδιανοούμενους κι απ’ αυτούς που πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Είναι επικίνδυνοι – και στην πρώτη αναποδιά είναι οι πρώτοι που θα σ’ εγκαταλείψουν.

Info - Ταυτότητα παράστασης:

«Οι Ψευτοσπουδαίες» (Les Femmes Savantes)
Συγγραφέας: Μολιέρος (Ζαν Μπατίστ Ποκλέν)
Ελεύθερη απόδοση-διασκευή: Μαίρη Βιδάλη
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μαντέλη
Σκηνικά: Ιωάννα Κατσιαβού
Φωτισμοί: Γιώργος Δανεσής

Παίζουν οι ηθοποιοί:
Μπελίζ: Μαίρη Βιδάλη
Φιλαμίντη: Γωγώ Ατζολετάκη
Τρισοτέν: Κωνσταντίνος Τζέμος
Ερριέτ: Έλλη Δαδήρα
Κρυσάλ: Πέτρος Αποστολόπουλος
Αρμάνδη: Μαρλέν Κάραλη
Κλίτανδρος: Δημήτρης Δρακόπουλος
Άριστος: Κωνσταντίνος Νιάρχος
Βάντιους: Σάββας Σουρμελίδης

Παραστάσεις: Σάββατο: 21.00, Κυριακή: 19.30
Διάρκεια: 110΄με διάλειμμα.

«Διάχρονο Θέατρο»
Πυθέου 50-52, Ν. Κόσμος
(μετρό Άγιος Ιωάννης-έξοδος Κασομούλη)

Ακολουθήστε το ethnos.gr στο Instagram