Αλεξάνδρα Κ* στο ethnos.gr: «Δεν τρέφω σπουδαίες ελπίδες για το μέλλον μας»

Η Αλεξάνδρα Κ*, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Κέρκυρα, είναι μια καλλιτεχνική προσωπικότητα που διακρίνεται από την ποικιλία των ταλέντων της και την αυθεντικότητα τής δημιουργικής της φωνής. Μία γυναίκα σχεδόν αόρατη που, όταν όμως γελάει, λάμπει ολόκληρη, όπως ένα αστέρι που φωτίζει τον νυχτερινό ουρανό. Μια πηγή έμπνευσης γεμάτη ζωντάνια και περιέργεια για τη ζωή. Η βία, ο σεξισμός, ο ρατσισμός, η ομοφοβία και γενικά η αδικία αποτελούν τον πυρήνα των ιστοριών που γράφει, χαρίζοντας τους έναν ανεξίτηλο πνευματικό χαρακτήρα. Το γραπτό της έργο αντηχεί σαν μια γροθιά στο στομάχι, αφού χαρακτηρίζεται από το πυκνό, ευφυές και ξεχωριστό στυλ γραφής της.

Με τον έντονο ρεαλισμό, το χιούμορ και την τρυφερότητά της, δεν διστάζει να εξετάσει τις αλήθειες που συχνά παραμερίζονται στην κοινωνία. Το έργο της αποτελεί μια πρόσκληση γι' ανάλυση και συζήτηση, ενώ η νέα της δημιουργία με τίτλο «Πράγματα που σκέφτεται η Παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο» από τις εκδόσεις Πατάκη ανοίγει νέες πόρτες προς τον κόσμο των γυναικών, εξετάζοντας τα θέματα που τις αφορούν με μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο. Παράλληλα, υπογράφει το λιμπρέτο στη πολυσυζητημένη και εξαιρετικά επιτυχημένη όπερα «Στρέλλα» που επιστρέφει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για έναν δεύτερο κύκλο παραστάσεων. 

Ξεκίνησα να μαθαίνω ποια είναι η Αλεξάνδρα Κ* όταν διάβασα το βιβλίο σας «Lalaland» και στη συνέχεια όταν σας έβλεπα στη σειρά «Ηρωίδες» στο MEGA. Τι έχει παραμείνει το ίδιο σε εσάς από τότε μέχρι σήμερα;

Η αγάπη μου για τη γραφή και η έγνοια να συνομιλώ με την εποχή μου. Το «Lalaland» ήταν εφηβικό βιβλίο για δυο παιδιά που ενηλικιώνονται στην αρχή της κρίσης, όταν ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ζούσε ακόμα σε συνθήκες ευμάρειας. Οι «Ηρωίδες» ήταν η ιστορία τριών γυναικών στη διάρκεια της βαθιάς κρίσης. Το «Πώς φιλιούνται οι αχινοί», η ιστορία μιας παρέας που η κρίση τούς είχε ήδη κόψει οριστικά τα φτερά. Το «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας» αφηγούνταν την ιστορία μιας ελληνικότατης οικογένειας προς το τέλος της κρίσης, τότε που η τουριστική ανάπτυξη φάνταζε ως η μόνη ελπίδα ανάκαμψης. Και τα τέσσερα είχαν να κάνουν με την απομάγευση, τη σύγκρουση με την πραγματικότητα, που ήρθε πρώτα και πιο βίαια για τους νέους και ύστερα για τις προηγούμενες γενιές. Αλλά καθένα γράφτηκε σε άλλη χρονική και κοινωνική περίοδο και από έναν άλλο άνθρωπο, τόσο συγγραφικά όσο και από άποψη θέασης της κοινωνίας και του ρόλου μας μέσα σε αυτήν.

Μετά τ' απανωτά sold out, η «Στρέλλα» επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή για ένα δεύτερο κύκλο παραστάσεων. Σε τι πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η επιτυχία;

Πέρα από το ότι η Στρέλλα ήταν ήδη ένα δυνατό brand name, η επιτυχία της για μένα αντικατοπτρίζει και την ανάγκη του κοινού για πιο ανοιχτόμυαλες, τολμηρές, αφηγήσεις που ανοίγουν διάλογο και που δυστυχώς σπάνια βρίσκουμε από Έλληνες και Ελληνίδες δημιουργούς. Νιώθω ότι υπάρχει ένα μεγάλο κράτημα στο να μιλήσουμε γι' αυτό που συμβαίνει τώρα φοβούμενοι το «επικαιρικό». Την ίδια στιγμή, καταναλώνουμε με μανία τις αντίστοιχες αφηγήσεις που έρχονται απ' το εξωτερικό. Ζούμε σε μια περίοδο που το έμφυλο ζήτημα μας έχει επηρεάσει όλους μας, δεν είναι δυνατόν να το αγνοούμε. Αν και για μένα, η ιστορία της Στρέλλας δεν έχει να κάνει με το έμφυλο αλλά με τις μορφές και τα όρια της αγάπης.

Εχουν γίνει αλλαγές ή διορθώσεις στο δημιουργικό κομμάτι της παράστασης σε σχέση με την προηγούμενη φορά;

Όσον αφορά το λιμπρέτο, όχι.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη δική σας συμμετοχή; Ποιο ήταν αυτό το σημείο κατά τη μεταφορά από την οθόνη στη σκηνή που σας δυσκόλεψε ίσως περισσότερο;

Ευτυχώς γνώριζα ήδη καλά την ταινία, την είχα συζητήσει, είχα διαβάσει γι' αυτήν, οπότε μπήκα στην ιστορία χωρίς καμία αντίσταση ή απορία, μόνο με μεγάλη αγάπη και με αίσθημα ευθύνης να τη μεταφέρω επί σκηνής χωρίς να χαθεί τίποτα από την πρόθεση των δημιουργών της.

Η παράσταση απέχει 14 χρόνια από την κινηματογραφική «Στρέλλα». Η δική σας ηρωίδα ζει στο σήμερα ή στην εποχή της ταινίας;

Ζει στην εποχή της δημιουργίας της, ώς οφείλει κάθε έργο της εποχής του. Προσωπικά βρίσκω λάθος να την κρίνουμε με σημερινά δεδομένα ή να τη «διορθώσουμε». Αντανακλά μια πολύ πρόσφατη εποχή και είναι ενδιαφέρον να δει κανείς πόσα (αν) έχουν αλλάξει από τότε.

Ως κοινωνία είμαστε σε φάση προόδου ή συντήρησης;

Είμαστε μια κοινωνία δυο αναλόγως αντίστροφων ταχυτήτων. Το οποίο αποδίδω στο ταξικό χάσμα που όλο και βαθαίνει.

Τ' αντανακλαστικά σας με τους ανθρώπους που διατηρούν σεξιστικές ή ομο/τρανσφοβικές απόψεις, ποια είναι; Θα συνεργαζόσασταν ποτέ μ’ ένα τέτοιο άτομο;

Πιστεύω -ενίοτε αφελώς όπως αποδεικνύεται- ότι τέτοιες συνεργασίες μπορούν και να «ανοίξουν» το μυαλό ενός ανθρώπου. Δεν θα συνεργαζόμουν με κάποιον που εμμένει πεισματικά σε γερασμένες, μισανθρωπικές μενταλιτέ, κυρίως γιατι για μένα αυτός δεν θα ήταν ένας καλός δημιουργός. Το να αφουγκράζεσαι την εποχή σου και να τολμάς να αναθεωρείς το θεωρώ σημαντικότατο για έναν καλλιτέχνη. Το να νιώθει κάποιος την ανάγκη να υπερασπιστεί τον παλιό κόσμο, το να προσπαθεί δηλαδή να διατηρήσει τα προνόμιά του, με κάνει καχύποπτη. Γιατί σημαίνει πως αυτός ο άνθρωπος έχει κατά βάθος επίγνωση των προνομίων του έναντι των υπολοίπων.

Θεωρείτε ότι η ελληνική τηλεόραση είναι κακοποιητική και προβάλει μέχρι και σήμερα λάθος πρότυπα;

Δεν γνωρίζω, δεν έχω κεραία.

Εχετε σκεφτεί να κάνατε ξανά τηλεόραση; 

Στην Ελλάδα όχι, παρά μόνο αν ένιωθα ότι θα τηρούνταν οι δικοί μου όροι μέχρι κεραίας. Συμμετέχω όμως στο development ξένων παραγωγών, όπου οι σειρές αντιμετωπίζονται ως καλλιτεχνικά προϊόντα και οι δημιουργοί τους με σεβασμό.

Στη εποχή που ζούμε, για τι θα μπορούσατε να επαναστατήσετε;

Είναι απολύτως λυπηρό το ότι εδώ πρέπει να επαναστατήσουμε για τα βασικά. Είναι επίσης λυπηρό το ότι είμαστε όλοι τοσο εξουθενωμένοι από την ελληνική πραγματικότητα για να το πράξουμε. Δεν τρέφω σπουδαίες ελπίδες για το μέλλον μας.

Κυκλοφορήσατε, πρόσφατα, μία συλλογή από διηγήματα με τίτλο «Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο». Τις ιστορίες που γράφετε τις έχετε ακούσει ή τις έχετε επινοήσει;

Είναι εμπειρίες που μοιραζόμαστε όλες μας. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω ποιες απ' αυτές είναι βίωμα δικό μου ή άλλων γυναικών, ξέρω μόνο να πω με σιγουριά ότι πρόκειται για ιστορίες και συναισθήματα που έχουμε βιώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όλες μας. Και θα ήθελα πολύ να τις διαβάσουν άνδρες.

Στα κείμενά σας περιγράφετε μία σειρά από δύσκολες καταστάσεις στη ζωή και την ψυχή των γυναικών. Δημιουργείται ψυχολογικό φορτίο, όταν αφηγείστε τέτοιες ιστορίες;

Ναι αλλά στο τέλος είναι ιαματική η διαδικασία. Από την ίδια διαδρομή ελπίζω να περάσει και η αναγνώστρια/ης.

Το «Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο» έχει χαρακτηριστεί ως ένα φεμινιστικό βιβλίο. Είναι κάτι που σας βρίσκει σύμφωνη;

Αν το να καταγράψεις χωρίς στρογγυλέματα γυναικείες εμπειρίες είναι φεμινιστική πράξη, κι αν αυτό το πολύ απλό θεωρείται για κάποιο λόγο επαναστατικό ή ασύνηθες, τότε τι να πω, ναι. Απ' την άλλη, οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση ενός βιβλίου, για μένα το θέτει εκτός του λογοτεχνικού κανόνα. Είναι ένα λογοτεχνικό βιβλίο, δεν είναι μαρτυρία, δεν είναι δοκίμιο, autofiction ή μανιφέστο. Είναι διηγήματα, γραμμένα με λογοτεχνικούς όρους, που έχουν απλώς κοινή θεματική, που τυχαίνει να είναι η γυναικεία εμπειρία. Δίνοντάς του τον τίτλο «φεμινιστικό» -και δεδομένου του πόσο έχει δαιμονοποιηθεί αυτή η λέξη- το κατατάσσεις στην κατηγορία του στρατευμένου. Δεν έχω χειρότερο από τη στράτευση στην τέχνη. Κάθετί που γράφουμε είναι πολιτικό, ναι, αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ότι είναι πολιτικοποιημένο.

Πώς θα ορίζατε το σημερινό φεμινισμό, τι διεκδικεί μια γυναίκα του σήμερα;

Δεν είμαι ειδική επί του θέματος για να ορίσω τίποτα. Ένα βιβλίο έγραψα. Είναι άδικο όλες οι συζητήσεις γύρω απ' αυτό το βιβλίο να περιστρέφονται γύρω απ' τη δημόσια θέση μου ως φεμινίστρια αντί ν' αφορούν την ίδια τη γραφή μου.

Αν μπορούσατε ν’ αλλάξετε κάτι στο χώρο της λογοτεχνίας στην Ελλάδα τι θα ήταν αυτό;

Μπόμπα θα 'βαζα κι ας καιγόμουν κι εγώ μαζί και ας φύτρωνε μετά ό,τι είναι να φυτρώσει.

Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στην Κέρκυρα. Πώς είναι για ένα παιδί τόσο ταλαντούχο να μεγαλώνει στην επαρχία; Νιώσατε ποτέ συναισθήματα καταπίεσης ή απόρριψης;

Σας ευχαριστώ για το σχόλιο, σίγουρα δεν ένιωθα έτσι. Εξωγήινη ήμουν, κι ακόμα έτσι νιώθω, παντού.

Εχετε σπουδάσει θέατρο στη σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, αλλά και στη σχολή της Stella Adler στη Νέα Υόρκη. Παρότι μείνατε ένα διάστημα στην Αμερική, τελικά επιλέξατε να κάνετε καριέρα εδώ. Γιατί αυτό; Δεν ισχύει πως όλα γίνονται καλύτερα στο εξωτερικό;

Δεν έκανα καριέρα στη Νέα Υόρκη, δούλευα τρεις δουλειές ταυτόχρονα και παράνομα και κάπου στα ενδιάμεσα παρακολουθούσα ό,τι μαθήματα μπορούσα να πληρώσω. Την εμπειρία ήθελα, μέχρι να βρω τι ήθελα και τι μπορούσα ρεαλιστικά να κάνω στη ζωή μου. Κι ακόμα θέλω να φύγω απ' τη χώρα γιατί αυτά που μου είναι προσωπικά σημαντικά για την καθημερινότητά μου, ναι, γνωρίζω εκ πείρας πως είναι καλύτερα στο εξωτερικό. Μεθοδεύω τη φυγή μου σιγά σιγά. Όχι προς τη Νέα Υόρκη, δεν έχω τέτοιες αντοχές πια. Περισσότερο σε ψαροχώρι της Βόρειας Ισπανίας με βλέπω.

Αν είχατε τη δυνατότητα να ονειρευτείτε χωρίς όρια και το όνειρό σας να γίνει πραγματικότητα, τι θα σκεφτόσασταν;

Παγκόσμια ειρήνη, ασφαλείς σιδηροδρόμους και αντιπυρικές ζώνες. Και λεφτά, πολλά λεφτά. Κουράστηκα. Έχω 200 αδιάβαστα βιβλία κι άλλα τόσα που θέλω να γράψω.

Πώς θέλετε να κλείσουμε την κουβέντα μας;

Καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο.