Μοίρα και τέχνη συνδέουν «Γενούφα» και «Φόνισσα»

Το 1859 η Τσέχα συγγραφέας και δραματουργός Γκαμπριέλα Πρεΐσοβα ανεβάζει το καινούργιο της έργο «Η ψυχοκόρη της», αναστατώνοντας την Πράγα με το σοκαριστικό θέμα μίας βρεφοκτονίας από μία ηλικιωμένη γυναίκα που έτσι επιχειρεί να αντιστρέψει τη μοίρα και να σώσει την τιμή της αγαπημένης της ψυχοκόρης. Το 1904 στο Μπρνο ο Λέος Γιάνατσεκ, που θα αναγνωριζόταν αργότερα ως ο εθνικός συνθέτης της Τσεχίας, παρουσιάζει για πρώτη φορά τη, βασισμένη στο έργο της Πρεΐσοβα, όπερα «Γενούφα» που θα του χαρίσει παγκόσμια φήμη. Έναν χρόνο νωρίτερα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είχε δημοσιεύσει σε συνέχειες στο περιοδικό «Παναθήναια» τη «Φόνισσα», τη συγκλονιστική του νουβέλα που συμπτωματικά είχε ηρωίδα την ηλικιωμένη μαμή «Φραγκογιαννού» που πνίγει τα νεογέννητα κορίτσια για να τα απαλλάξει από τη θλιβερή γυναικεία τους μοίρα.

Τι σημαίνουν αυτά; Ότι η παρουσίαση για πρώτη φορά στην Ελλάδα της «Γενούφα» από τη Λυρική Σκηνή σε μία παραγωγή υψηλότατων ευρωπαϊκών προδιαγραφών που έκανε προχθές πρεμιέρα, δεν βρήκε τον Έλληνα ακροατή απροετοίμαστο. Ακόμα κι αν δεν είχε ξανακούσει την περίφημη όπερα του Γιάνατσεκ, η πλοκή της είχε στοιχεία αναγνωρίσιμα λόγω αυτής της συμπτωματικής της συνομιλίας με την εμβληματική παπαδιαμαντική νουβέλα. Ούτε και η μουσική ήταν απρόσιτη, καθώς ο Γιάνατσεκ έχει μείνει γνωστός για την ικανότητά του να ενσωματώνει στις συνθέσεις του παραδοσιακά μουσικά μοτίβα της πατρίδας του. Αυτό ίσχυε βέβαια για τους αμύητους στο μουσικό σύμπαν του Γιάνατσεκ. Αλλά είτε αμύητοι είτε μυημένοι οι ακροατές είχαν πολλά ακόμα να απολαύσουν στην παραγωγή με την οποία η Λυρική κήρυξε επισήμως τη νέα της σεζόν.

Τη συγκλονιστική Γερμανίδα μονωδό και ηθοποιό Ζαμπίνε Χογκρέφε που ερμήνευσε τη («φόνισσα») «Νεωκόρισσα» χρωματίζοντας φωνητικά τε και σωματικά την παραμικρή ψυχική μετάπτωση της ηρωίδας της. Τη βελούδινη «Γενούφα» της Σάρα-Τζέιν Μπράντον. Στους δύο ανδρικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους τους εξαιρετικούς Φρανκ βαν Ακεν και Δημήτρη Πακσόγλου. Την έντονα θεατρογενή σκηνοθεσία της Γερμανίδας σκηνοθέτριας Νίκολα Ράαμπ που καταφεύγοντας σε λιτές σκηνικές λύσεις κατάφερε να φωτίσει όλες τις πτυχές αυτής της όπερας (από το ταξικόπολιτικό στοιχείο έως το μεταφυσικό) αλλά και να εστιάσει το ενδιαφέρον του κοινού πρώτιστα στην ακρόαση. Το εξίσου λιτών λύσεων ευφυές σκηνικό του Γιώργου Σουγλίδη. Τη μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού που καθοδηγώντας την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ ανέδειξε τη δραματική κορύφωση. Τους Ινές Ζήκου, Γιάννη Γιαννίση, Δημήτρη Κασιούμη, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Αρτεμη Μπόγρη, Μπαρούνκα Πράιζινγκερ, Βαρβάρα Μπιζά, Μιράντα Μακρυνιώτη στους άλλους ρόλους. Ανάμεσα στο κοινό που έβγαλε και ξαναέβγαλε τους συντελεστές επί σκηνής με αποθεωτικά χειροκροτήματα και «μπράβο» ήταν ο γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, η Αγνή Μπάλτσα, η Λυδία Κονιόρδου με τον νέο της ρόλο ως πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος», ο Γιώργος Κουρουπός κ.ά. • Επόμενες παραστάσεις 19, 21, 24, 27 Οκτωβρίου και 2 Νοεμβρίου 2018.