Πάσχα στην Ελλάδα: Το Τίμιο Ξύλο, τα πολύχρωμα αερόστατα και το κάψιμο του Ιούδα

ΤΥΡΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Το κάψιμο του Ιούδα στη θάλασσα

ΟΙ ΤΣΑΚΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ στο όμορφο κεφαλοχώρι του δήμου Νότιας Κυνουρίας, χτισμένο στην καρδιά της Τσακωνιάς, ανάμεσα στις υπώρειες του Πάρνωνα και τα γαλανά νερά του Αργολικού κόλπου, αναβιώνουν τις ημέρες του Πάσχα με πολλά έθιμα. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η περιφορά των δύο Επιτάφιων στην παραλιακή οδό του Τυρού με τη συνοδεία των ψαροκάικων και σκαφών ενώ από στεριάς χιλιάδες κόσμου ακολουθούν με ευλάβεια.

Το Μεγάλο Σάββατο από νωρίς τα μικρά παιδιά γεμίζουν τον κόλπο του Τυρού από άκρη σε άκρη με χιλιάδες κεριά που φωτίζουν τη θάλασσα και συμβολίζουν τις ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων που έχουν χαθεί.

Τη στιγμή της Ανάστασης του Κυρίου στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο λιμάνι θα δείτε ένα από τα πιο φαντασμαγορικά και φημισμένα έθιμα της Ελλάδας. Το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία από τους Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες  με τη συνοδεία βεγγαλικών και δυναμιτών που φωτίζουν το γραφικό κεφαλοχώρι από άκρη σε άκρη. Πρόκειται για ένα έθιμο που άρχισε από την εποχή της Τουρκοκρατίας και που φτάνει έως τις μέρες μας. 

ΛΕΩΝΙΔΙΟ

Αερόστατα κατακλύζουν τον ουρανό

ΦΑΝΤΑΣΜΑΓΟΡΙΚΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ έθιμο αναβιώνει στο παραδοσιακό  Λεωνίδιον – πρωτεύουσα του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Η νύχτα της Αναστάσεως στο Λεωνίδιον είναι η νύκτα των πολύχρωμων αεροστάτων.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, η περιφορά των Επιταφίων καταλήγει στην Πλατεία Ηρώου, όπου γίνεται συνάντηση των Επιταφίων της πόλεως και ψάλλεται κοινή δέηση υπό του Ιερού Κλήρου, συνοδεία των Ιεροψαλτών. Το ίδιο βράδυ, οι δρόμοι του Λεωνιδίου, είναι στολισμένοι από 5.000 – 6.000 περίπου αυτοσχέδια φαναράκια που φτιάχνουν οι κάτοικοι από νεράντζια (σ.σ. πρόκειται για ειδική κατασκευή που βγάζουν τον καρπό του νεραντζιού και τοποθετούν ρεσό) δημιουργώντας ένα πανέμορφο θέαμα!

Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, με το που θα ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» από τις πέντε ενορίες, παίρνουν φωτιά οι κολλημάρες των αεροστάτων -οι ποτισμένες με λάδι και πετρέλαιο, πληρούν με ζεστό αέρα που είναι ελαφρότερος, τα αερόστατα και με ένα τεχνικό στρίψιμο τα ωθούν προς τα πάνω απελευθερώνοντάς τα. Αυτά ανεβαίνουν στα μεσούρανα και για 30-40 λεπτά κατακλύζουν τον ουρανό, προσθέτοντας 1000 ‘αστέρια’ σ΄ αυτά της ανοιξιάτικης αναστάσιμης νύχτας, ώσπου να χαθούν στη Γαλιώρα, στη θάλασσα, ή στο δασάκι του μπάρμπα -Σαράντου του Κόκκινου στους Τρεις Μύλους.

Τα χρωματιστά αερόστατα ετοιμάζονται από τα παιδιά και τους κατοίκους του Λεωνιδίου, εβδομάδες πριν, και από κάθε ενορία αφήνονται περίπου 200 αερόστατα. Εκτός από τα αερόστατα, τα οποία πωλούνται και στα καταστήματα για τους χιλιάδες επισκέπτες, κατά τη διάρκεια της Ανάστασης, ρίχνουν και βαρελότα και δυναμίτες.

Την Κυριακή του Πάσχα, στον Κήπο του Παλαιού Δημαρχείου, στήνονται σούβλες και προσφέρονται στους δημότες και τους επισκέπτες, οβελίας, κρασί, κόκκινα αυγά και πασχαλινά κουλουράκια. Στην Ακολουθία της Αγάπης, το απόγευμα, στην Πλατεία 25ης Μαρτίου, το Ευαγγέλιο διαβάζεται και στην Τσακώνικη διάλεκτο. Στη συνέχεια, ακολουθεί χορός με Τζουμπελούδες και Φουστανελάδες, προσφέρονται παραδοσιακές δίπλες και ανυψώνονται αερόστατα.

ΠΟΡΤΟ ΧΕΛΙ

Δέντρα με κρεμασμένα αυγά

ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ, στο νομό Αργολίδος, στην Ανατολική Πελοπόννησο, στο Πόρτο Χέλι, ανήμερα του Πάσχα, αναβιώνει το έθιμο με το Κάψιμο του Ιούδα.

Στο Πόρτο Χέλι, όπως ενημερώνει το «ΕτΚ» ο πρόεδρος του οικισμού Μανώλης Τριγκάκης, γίνεται στολισμός στα δέντρα και στους στύλους με κρεμασμένα αυγά, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η περιφορά του Επιταφίου από την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, συνοδευόμενος από την Φιλαρμονική του Δήμου Ερμιονίδας, και κάνοντας τον κύκλο του Πόρτο Χελίου, επιστρέφει στην εκκλησία όπου γίνεται αναπαράσταση της Καθόδου του Κυρίου στον Αδη.

Την Κυριακή του Πάσχα, γύρω στις 20.00, στο λιμάνι γίνεται κάποιο χορευτικό από τον Πολιτιστικό Σύλλογο, και στις 20.30 αναβιώνει το έθιμο με το Κάψιμο του Ιούδα, μέσα στη θάλασσα. Από κάποιον αφηγητή υπάρχει αφήγηση της ιστορικότητας του γεγονότος, και μέσα στη θάλασσα, πάνω σε εξέδρα είναι κρεμασμένο το ομοίωμα του Ιούδα σε συκιά, όπου και καίγεται, συνοδευόμενο από πλήθος βεγγαλικών.

Σε απόσταση 4 χλμ. από το Πόρτο Χέλι είναι το μοναστήρι της Παντάνασσας, όπου και εκεί γίνεται περιφορά του Επιτάφιου και Ανάσταση, συγκεντρώνοντας τους πιστούς επισκέπτες.

ΕΡΜΙΟΝΗ

«Ανατινάζουν» τον Ιούδα

ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ, στο νομό Αργολίδος, στην Ανατολική Πελοπόννησο, ανήμερα του Πάσχα, αναβιώνει το έθιμο με το Κάψιμο του Ιούδα.

Στην Ερμιόνη, η οποία είναι χτισμένη δίπλα στο πευκόφυτο ακρωτήριο Μπίστι, με το νησιωτικό της χρώμα, το λιμάνι της αλλά και τα παραδοσιακά Μανδράκια, με ταβερνάκια και καφέ μπαρ, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής περιφέρονται στα πλακόστρωτα δρομάκια του οικισμού οι Επιτάφιοι από τις δυο ενορίες. Πρώτα ξεκινάει ο Επιτάφιος από την Κοίμηση της Θεοτόκου, περνάει και από την εκκλησία των Παμεγγίστων Ταξιαρχών, και στη συνέχεια γίνεται η περιφορά και του Επιτάφιου της δεύτερης ενορίας.  

Ανήμερα της Κυριακής του Πάσχα, στο λιμάνι, μαζεύεται πλήθος κόσμου για να δει το έθιμο με το Κάψιμο του Ιούδα που γίνεται μέσα στη θάλασσα. Υπό τους ήχους  μουσικής, βάρκες με φωτοβολίδες πλημμυρίζουν το λιμάνι και μία από αυτές προσεγγίζει τη σχεδία που είναι κρεμασμένο το ομοίωμα του Ιούδα, και το ανατινάζει. Το εντυπωσιακό θέαμα συνοδεύεται και από βεγγαλικά.

Επίσης, σε απόσταση 2 χλμ. από την Ερμιόνη, βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι των Αγ. Αναργύρων, όπου και εκεί γίνεται περιφορά του Επιτάφιου και Ανάσταση, όπου μαζεύεται πλήθος κόσμου.

ΠΕΤΡΟΚΕΡΑΣΑ

Το Τίμιο Ξύλο της μονής Ξηροποτάμου

Στα όμορφα και γραφικά Πετροκέρασα, χωριό χτισμένο στη βορεινή πλευρά της οροσειράς Χορτιάτη – Χολομώντα, στο νομό Θεσσαλονίκης (50 χλμ. από Θεσσαλονίκη), όπως κάθε χρόνο, αναβιώνει το παμπάλαιο και ιερό έθιμο της μεταφοράς του Τιμίου Σταυρού, τον οποίο κομίζουν πατέρες από τη μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Ορους.

Πρόκειται για ένα αρχαίο έθιμο που επαναλαμβάνεται ανελλιπώς κάθε χρόνο «την ιδίαν ημέραν, την ιδίαν ώραν, με την ιδίαν αρχαίαν τάξιν», όπως γράφουν τα ιερά βιβλία και μαρτυρεί η ζωντανή παράδοση, από το 1768!

Το Σάββατο του Λαζάρου 20 Απριλίου, στις 18.00, θα πραγματοποιηθεί η επίσημη υποδοχή, στην είσοδο του χωριού, με προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις. Στη συνέχεια η πομπή θα κινηθεί προς τον ιερό ναό του Προφήτη Ηλία και θα ξεκινήσει η σύντομη Ακολουθία του Αγιασμού με το Τίμιο Ξύλο. Στις 19.00 είναι ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Ιερισσού, Αγ. Ορους και Αρδαμερίου κ.κ. Θεοκλήτου.

Την Κυριακή των Βαΐων 21 Απριλίου στις 7.30 π.μ. θα ξεκινήσει ο Ορθρος και η Θεία Λειτουργία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας θα γίνει ασπασμός του Τιμίου Ξύλου στο ναό. Στις 18.00 θα τελεστεί παράκληση προς τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, στις 19.00 η Ακολουθία του Νυμφίου και στις 21.00 μικρό απόδειπνο με την Ακολουθία των Χαιρετισμών του Τιμίου Σταυρού.

Τη Μεγάλη Δευτέρα 22 Απριλίου στις 8 το πρωί θα αναχωρήσει ο Τίμιος Σταυρός με τιμητική συνοδεία για Αρναία - Αγιον Ορος.

ΟΥΡΑΝΟΥΠΟΛΗ

Βυζαντινό σχέδιο για τον Επιτάφιο

Στην τρίτη χερσόνησο της Χαλκιδικής, στην προ του Αθω περιοχή, και συγκεκριμένα στην Ουρανούπολη, οι γυναίκες του χωριού, με πρωτεργάτρια την Μαρία Σαββίδου, φτιάχνουν ένα σχέδιο, εμπνευσμένο από το Αγιο Ορος, που πλαισιώνει τον Επιτάφιο. Η ιδέα της κας. Σαββίδου ξεκίνησε πριν 17 χρόνια, και έκτοτε, κάθε χρόνο ετοιμάζουν και ένα διαφορετικό σχέδιο, το οποίο αποτελείται από πέρλες και λουλουδάκια. Ωστόσο, φέτος, όπως ενημερώνεται το «ΕτΚ» δεν θα τοποθετηθούν λουλούδια, το δε σχέδιο δίνει έμφαση στο μπλε, το χρυσό και το ασημί, εκπέμποντας βυζαντινό τόνο.

Θα χρησιμοποιηθούν περισσότερες από 70.000 πέρλες και πούλιες και το σχέδιο θα είναι έτοιμο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, ώστε να τοποθετηθεί στον Επιτάφιο. Η περιφορά του Επιταφίου στα δρομάκια της Ουρανούπολης, τη Μεγάλη Παρασκευή, ξεκινώντας από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, πολιούχου του χωριού, συγκεντρώνει τους κατοίκους της περιοχής και πλήθος επισκεπτών.