Ράφτης: Το εγκαταλελειμμένο χωριό της Κρήτης που στέκει ζωντανή μνήμη της ιστορίας

Κρυμμένο στους καταπράσινους λόφους της ενδοχώρας του Ηρακλείου Κρήτης, το χωριό Ράφτης μοιάζει να ξεπήδησε από μια άλλη εποχή. Εγκαταλελειμμένο πια, με τα πέτρινα σπίτια να χάνονται μέσα σε ένα χαλί από αγριολούλουδα και μαργαρίτες, το χωριό αφηγείται σιωπηλά τη δική του, ξεχωριστή ιστορία.

Ανάμεσα στο παρελθόν και τη φύση

Ο Ράφτης - όπως αναφέρει το neakriti - βρίσκεται νοτιοανατολικά της Γέργερης, κοντά στον επαρχιακό δρόμο Ηρακλείου-Μοιρών, σε υψόμετρο 550 μέτρων. Από εκεί, το βλέμμα χάνεται στον κάμπο της Μεσαράς και φτάνει ως τις κορυφές του Ψηλορείτη, προσφέροντας μια μοναδική αίσθηση γαλήνης και μεγαλείου.

Ιστορικό αποτύπωμα αιώνων

Η πρώτη αναφορά στο χωριό γίνεται το 1577 από τον Fr. Barozzi, ενώ το 1583 το συναντάμε και στον Καστροφύλακα. Ένα ακόμα παλαιότερο έγγραφο του 1414 μαρτυρά ότι το χωριό υπήρξε ενετική ιδιοκτησία, με ιδιοκτήτες τους Νικόλαο Dandulo και Ανδρέα Καλικά. Οι Ενετοί έχτισαν τον Ράφτη αμφιθεατρικά περίπου το 1400, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της τοποθεσίας, την οποία αξιοποίησαν αργότερα και οι Οθωμανοί ως παρατηρητήριο.

Από την ακμή στην εγκατάλειψη

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Ράφτης ήταν ένα ζωντανό χωριό, με περίπου πενήντα οικογένειες να κατοικούν στα πέτρινα σπίτια του. Η οικονομία βασιζόταν στην αγροτική παραγωγή, ενώ τα προϊόντα –ιδίως σιτηρά και τυριά– εξάγονταν ακόμα και στην Ιταλία. Ωστόσο, η αστικοποίηση και η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή οδήγησαν σταδιακά στην ερήμωση του χωριού.

Η φύση παίρνει τη σκυτάλη

Σήμερα, τα χαλάσματα του Ράφτη αποτελούν ένα εντυπωσιακό μνημείο όπου η φύση και η ιστορία συνυπάρχουν. Μέλισσες έχουν εγκατασταθεί μόνιμα στα παλιά σπίτια, ενώ η άγρια βλάστηση έχει “ντύσει” τα πέτρινα κτίσματα με πολύχρωμα άνθη. Ένα τοπίο που θυμίζει πίνακα ζωγραφικής – ή ίσως ένα παραμύθι που ζωντανεύει μέσα από τα ερείπια.