Ελαφόνησος: O παράδεισος με τις λευκές αμμουδιές

Η ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ, στο νομό Λακωνίας, στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου, βρίσκεται ανάμεσα στη χερσόνησο του Μαλέα και τα Κύθηρα και αποτελεί κομβικό σημείο στο θαλάσσιο δρόμο από το Βορρά προς τη Δύση (ανατολικές ακτές Πελοποννήσου, Ιταλία) και από το Βορρά προς το Νότο ή την Ανατολή (Κρήτη, Αίγυπτο, κτλ). Η συνολική της έκταση είναι 22 τετρ. χλμ., απέχει δε 4 ναυτικά μίλια από τα Κύθηρα με τα οποία χωρίζεται από το Στενό της Ελαφονήσου και 27 ν. μ. περίπου από το Γύθειο.

Παλιότερα  η Ελαφόνησος αποτελούσε χερσόνησο και το αρχαίο όνομα ήταν Ονου Γνάθος. Ο λαιμός που την ένωνε με την απέναντι ακτή αποκόπηκε και έτσι σχηματίστηκε το νησί, το μοναδικό της Πελοποννήσου. Ο λαιμός μεταβλήθηκε μέχρι σήμερα σε δίαυλο 500 μ. και βάθους έως 3 μ. Το όνομα της δε οφείλεται στην πληθώρα κόκκινων ελαφιών που υπήρχαν στην περιοχή. Σύμφωνα με τον Παυσανία στην Ελαφόνησο υπήρχαν πολλά ιερά αφιερωμένα στην Αρτεμη, θεά του κυνηγιού. Η χαλάρωση, η εξερεύνηση στο κεδρόδασος του Σίμου και τον υγροβιότοπο της Στρογγύλης στην απέναντι ακτή, τα θαλάσσια σπορ και οι καταδύσεις στον εξαιρετικό βυθό, το κολύμπι στις πανέμορφες παραλίες, το φρέσκο ψάρι και οι θαλασσινοί μεζέδες αλλά και οι τοπικές εκδηλώσεις, τα πανηγύρια και οι γιορτές αποτελούν λόγους για να απολαύσετε το καλοκαίρι σας στην Ελαφόνησο.

Οικισμοί και κεδρόδαση

Το φεριμπότ «πιάνει» στο λιμάνι της Ελαφονήσου σε μόλις 9 λεπτά της ώρας, από την Πούντα, και εκεί σας καλωσορίζει ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, πολιούχος και προστάτης των 800 περίπου μόνιμων κατοίκων της. Βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού, σε βραχονησίδα, περιτριγυρισμένος από θαλασσόκεδρα. Σε συνδυασμό δε με το γεφυράκι που συνδέει το ναό με το λιμάνι, αποτελεί το σύμβολο του τόπου.

Να αναφέρουμε και τις επετείους της ιστορικής σημασίας της 6ης Ιουλίου του 1850 και των εγκαινίων του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα που εορτάζονται κάθε χρόνο, 6 - 9 Ιουλίου, ιστορική και θρησκευτική γιορτή με έντονο κοινωνικό και πολιτιστικό χαρακτήρα.

Ψαροταβέρνες, καφέ, μπαράκια, ενοικιαζόμενα, μαγαζάκια με διάφορα καλούδια είναι το σκηνικό στο λιμάνι της Ελαφονήσου. Το οποίο Λαφονήσι, όπως το λένε οι ντόπιοι, διαθέτει τρεις ακόμη οικισμούς: το Κάτω νησί με την παραλία της Παναγιάς και την εκκλησιά της Παναγίας της Κατωνησιώτισσας, το Καπάρι και τη Λεύκη με τη διάσημη ακτή του Σίμου.

Στο Κάτω νησί, η Παναγία η Κατωνησιώτισσα, η οποία έχει δώσει το όνομά της στην  παραλία και στις μικρές νησίδες που την περιβάλουν (νησιά της Παναγίας), λέγεται ότι κατά την αρχαιότητα ήταν ναός της Αθηνάς. Εκεί, κάθε Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται μεγάλο λαϊκό πανηγύρι για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Στη δε Λεύκη, στο νότιο τμήμα του νησιού, το ενδιαφέρον του επισκέπτη προσελκύει, αναμφίβολα, η διάσημη ακτή του Σίμου, μια από τις ομορφότερες της Μεσογείου, με δύο διαδοχικές παραλίες που ενώνονται στον όρμο Σαρακήνικο.

Σ’ ότι αφορά τις παραλίες κοντά στον οικισμό, βορειοδυτικά, λίγα μέτρα από το λιμάνι, είναι η παραλία Κοντογόνι, με άμμο, την οποία προτιμούν κυρίως οι κάτοικοι και οι ένοικοι των καταλυμάτων. Δυτικότερα του οικισμού και πιο πέρα από το Κοντογόνι βρίσκεται ο όρμος του Καλόγερα, μικρή παραλία με ρηχά νερά, προσβάσιμη με τα πόδια που επισκέπτονται κυρίως ντόπιοι. Ανατολικά του οικισμού, κοντά στην περιοχή που πιάνουν τα φεριμπότ, είναι η μικρή παραλία Μεγάλο Τηγάνι.

Παραλίες

Ξεκινώντας, από την ξακουστή παραλία του Σίμου, η οποία με το ασύγκριτο φυσικό της κάλος, έκανε γνωστό στις μέρες μας το μικρό ψαρονήσι, στη νότια πλευρά, στην περιοχή της Λεύκης, να πούμε, ότι πήρε το όνομά της από τον Καλύμνιο δύτη-σφουγγαρά, Σίμο, ο οποίος πνίγηκε στην περιοχή κοντά στο Φράγκο.

Τη φημισμένη παραλία χωρίζει το Σαρακήνικο δημιουργώντας δύο όρμους, τον όρμο του Σαρακήνικου (μεγάλη παραλία) που εκτίνεται έως τα Κουρνόσπηλα και τον όρμο του Φράγκου (μικρή παραλία) που φτάνει έως το Φράγκο. Η αμμουδιά με την ψιλή χρυσή άμμο και του αμμόλοφους που φτάνουν σχεδόν τα 10 μ. ύψος., το δάσος με τα θαλασσόκεδρα και βεβαίως τα κρυστάλλινα γαλαζοπράσινα νερά, προσελκύουν κάθε χρόνο, όλο και περισσότερο κόσμο που θέλει να απολαύσει και να θαυμάσει την ομορφιά του τόπου!

Λίγο ανατολικότερα του Σίμου και απέναντι από το Κάβο Μαλιά, βρίσκεται ο όρμος της Λεύκης, μικρή παραλία που συνδυάζει τη λευκή άμμο με τα βράχια και νερά με πλούσιο βυθό.

Στη δυτική πλευρά της Ελαφονήσου, στην περιοχή Κάτω Νησί βρίσκεται η παραλία της Παναγίας, χαρακτηριστικό της οποίας είναι τα «νησιά της Παναγίας» -Κασέλα, Πρασονήσι και Λεφτό νησί. Από εδώ θα απολαύσετε το ηλιοβασίλεμα!

Στο δυτικότερο σημείο του νησιού, πιο πέρα από την Παναγία και απέναντι από το Ακρωτήριο Ταίναρο, βρίσκεται ο Αγλύφτης (ή Αη Αγλύφτης), μικρή βοτσαλωτή παραλία που προστατεύεται από την ομώνυμη νησίδα. Δύσβατο και καλά κρυμμένο μονοπάτι από το Αυλάκι της Παναγίας οδηγεί στον Αγλύφτη, που φιλοξενεί το ξωκλήσι του Αγιου Πατάπιου.

Αμμοθίνες και υγρότοποι

Τα σημαντικότερα στοιχεία της Ελαφονήσου που την καθιστούν προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, είναι οι αμμοθίνες (αμμόλοφοι), οι θαμνώνες, τα ενδημικά είδη χλωρίδας που εμφανίζονται αποκλειστικά στις παραλίες αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ελαφονήσου, ενώ εξαιρετικό οικολογικό ενδιαφέρον αποτελεί η λιμνοθάλασσα της Στρογγύλης.

Χαρακτηριστικές στις παραλίες της Ελαφονήσου είναι «οι χαμηλές κινούμενες αμμοθίνες» οι οποίες βρίσκονται πολύ κοντά στη θάλασσα, με το ύψος τους να φτάνει έως τα τρία μέτρα, και εμφανίζονται τα φυτά της περιοχής Αμμόφιλα,  Αγκαθιά αλλά και ο απειλούμενος με εξαφάνιση Κρίνος της Θάλασσας. Είναι και οι «λευκές» αμμοθίνες που φιλοξενούν την ίδια βλάστηση φτάνουν όμως μέχρι και τα δέκα μέτρα ύψος, ενώ στις «γκρίζες» αμμοθίνες κυριαρχεί το θαλασσόκεδρο, ένα από τα σπάνια θαμνώδη φυτά του Αιγαίου και της Μεσογείου.

Συνολικά, στην ευρύτερη περιοχή έχουν καταγραφεί 220 είδη φυτών από τα οποία τα 9 είναι εξαιρετικά σπάνια, και  65 είδη πανίδας από τα οποία τα 13 είναι προστατευόμενα και 8 από αυτά απειλούνται με πλήρη αφανισμό.

Ο Σύλλογος Ψαράδων

Στην Ελαφόνησο εδρεύει ο μεγαλύτερος αλιευτικός στόλος στη Λακωνία -και δεύτερος πανελλαδικά βάσει του πληθυσμού του.

Ο Σύλλογος Ψαράδων Ελαφονήσου «Η Ελαφόνησος» ο οποίος ιδρύθηκε το 1946 αποτελείται από 120 επαγγελματίες –μέλη, διαθέτοντας 88 άδειες επαγγελματικών σκαφών.

Σ’ ότι αφορά τη Γιορτή των Ψαράδων, που πραγματοποιείται στα τέλη Αυγούστου, όπως ενημερώνει το «ΕτΚ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Νίκος Αρώνης, «δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν θα πραγματοποιηθεί’ αναμένουμε σχετική χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Πελοποννήσου» προσθέτοντας ότι εφόσον γίνει η γιορτή θα λάβει χώρα μια μέρα μεταξύ του χρονικού διαστήματος 16-22 Αυγούστου. Εκείνη την ημέρα καταναλώνονται περίπου 400 κιλά ψάρι. 

*

ELAFONISOS RUN 2019, πραγματοποιείται για πρώτη φορά, Παρασκευή 28 - Κυριακή 30 Ιουνίου, και περιλαμβάνει αγώνες δρόμου 5 και 10 χιλιομέτρων, με σημείο εκκίνησης το κεντρικό λιμάνι του νησιού και τερματισμού την παραλία του Σίμου. Οι παράλληλες διαδρομές των 5 και 10 χιλιομέτρων θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 29 Ιουνίου, με ώρα εκκίνησης στις 9 το πρωί, ενώ το απόγευμα θα ακολουθήσει η απονομή των βραβείων.

Info

-Πώς θα πάτε: Από Αθήνα ακολουθείτε την εθνική οδό για Κόρινθο με κατεύθυνση την Τρίπολη. Αμέσως μετά τη Σήραγγα του Αρτεμισίου, περνάτε την πινακίδα με την ένδειξη «προς Τρίπολη» και ακολουθείτε εκείνη με ένδειξη «προς Σπάρτη», κάνοντας δεξιά στην αντίστοιχη έξοδο. Συνεχίζετε ακολουθώντας τη σήμανση για Μονεμβάσια, ενώ μετά τους Μολάους, πηγαίνετε δεξιά προς Ελαφόνησο συνεχίζοντας μέχρι την Πούντα (σημείο Υπόστεγο), απ’ όπου θα επιβιβαστείτε στο φεριμπότ. Συνολικά θα διανύσετε 350 χλμ., ταξίδι διάρκειας 4,5 ωρών. Από Θεσσαλονίκη να υπολογίζετε και τα χιλιόμετρα μέχρι την Αθήνα (500 χλμ.) ή φτάνετε στην πρωτεύουσα με αεροπλάνο ή τρένο και συνεχίζετε οδικώς.

-Δρομολόγια φεριμπότ: Η διάρκεια της διαδρομής Πούντα/Υπόστεγο -Ελαφόνησος είναι 9 λεπτά και δρομολόγια πραγματοποιούνται κάθε μισή ώρα με φεριμπότ. Το πρώτο δρομολόγιο από Πούντα ξεκινάει στις 07.30 π.μ. μέχρι τις 01.30 π.μ. και αντίστοιχα από Ελαφόνησο τα δρομολόγια είναι 07.00 – 01.00 π.μ. (τηλ. 27340 61122, 61061). Το εισιτήριο κοστίζει 1 ευρώ το άτομο, 11 ευρώ το όχημα από Πούντα και 10,50 ευρώ από Ελαφόνησο. Υπάρχει και θαλάσσιο ταξί/λάντζα. 

-Πού θα μείνετε: Στο νησί λειτουργούν ενοικιαζόμενα δωμάτια, στούντιο και μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις καθώς και κάμπινγκ στην παραλία του Σίμου.

Tips

-Φουντιάνικα: Θα διακρίνετε το νοητό τώρα χέρσο κομμάτι, που κάποτε υπήρχε και ένωνε τον οικισμό και τη νήσο Ελαφόνησο με την απέναντι ακτή της Πούντας και την Πελοπόννησο. Θα δείτε και τη νησίδα Παύλο Πέτρι αλλά και τον Κάβο Μαλιά ή Ξυλοχάφτη.

-Βάρδια: Πρόκειται για το ψηλότερο σημείο της Ελαφονήσου σε υψόμετρο 276 μ. και από εκεί θα απολαύσετε το όμορφο τοπίο από το Σαρακήνικο και το Στενό της Ελαφονήσου έως τα Κύθηρα και την περίφημη -υπό ένταξη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO- Χερσόνησο του Μαλέα.

-Παραλίες απέναντι από την Ελαφόνησο/Παυλοπέτρι: Στην απέναντι ακτή του νησιού είναι η αμμώδης παραλία της Πούντας με λευκές αμμοθίνες που φτάνει μέχρι τη μικρή παραλία του Παυλοπετριού. Ανατολικότερα και ακριβώς απέναντι από την νησίδα Παύλο Πέτρι είναι η μικρή παραλία του Παυλοπετριού. Εκεί ο βυθός από την παραλία μέχρι και τη νησίδα φιλοξενεί τη Βυθισμένη Πολιτεία, έναν αρχαίο οικισμό σε βάθος 3-4 μ. Πιο πέρα από την παραλία του Παυλοπετριού, βρίσκεται το Χαμόκυλο με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τη γειτνίαση της παραλίας με τη λίμνη Στρογγύλη.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Ντόπια φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, ελαιόλαδο, ελιές, θυμαρίσιο μέλι, εφτάζυμα (αρωματικά παξιμάδια, ζυμωμένα με μαγιά), ψαρόσουπα, χταπόδι καπαμά, ψητό, κοκκινιστό με κοφτό μακαρονάκι, λαφονησιώτικη αστακομαρονάδα και γαριδομακαρονάδα, πίτες, γλυκά του κουταλιού, ταψιού κ.ά.