Πύλος: Οι μνήμες ζωντανεύουν στον κόλπο του Ναυαρίνου

Η Πύλος, νοτιοδυτικά του νομού Μεσσηνίας, με τη μοναδική θέα στο γαλάζιο του Ιονίου, ιστορικά είναι γνωστή και με την ονομασία Ναυαρίνο, αφού εκεί εξελίχθηκε η Ναυμαχία του Ναυαρίνο, στις 8 Οκτωβρίου του 1827, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (1821-1832).

Χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε δυο λόφους, πήρε τη σημερινή της μορφή μετά το 1828, ένα χρόνο μετά την ιστορικής σημασίας Ναυμαχία του Ναυαρίνο. Είναι η γενέτειρα του Ολυμπιονίκη Κωστή Τσικλιτήρα, ο οποίος είχε κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στο άλμα εις μήκος, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης το 1912.

Το τριήμερο 18-20 Οκτωβρίου η Πύλος γιορτάζει το ιστορικό γεγονός με εορταστικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν από ιστιοδρομίες και εκθέσεις μέχρι τιμητικές εκδηλώσεις υπέρ των θανόντων, με αποκορύφωμα βεβαίως των εκδηλώσεων, την αναπαράσταση της Ναυμαχίας, στο παλιό λιμάνι, το βράδυ του Σαββάτου 19 Οκτωβρίου.

Ηταν 20 Οκτωβρίου 1827, όταν οι συμμαχικές Δυνάμεις της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας αποφάσισαν να επέμβουν και να δώσουν τέλος στο μαρτύριο των υπόδουλων Ελλήνων, οι οποίοι υπέφεραν από τις επεκτατικές διαθέσεις του Ιμπραήμ Πασά. Η κατάσταση στην επαναστατημένη Ελλάδα είχε επιδεινωθεί από το 1825 μετά την απόβαση στην Πελοπόννησο του αιγυπτιακού στρατού. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος αποτελούνταν από 3 μεγάλα πλοία, 24 φρεγάτες και άλλα μικρότερα ενώ συνολικά είχαν 89 σκάφη και 41 μεταγωγικά. Η συμμαχική δύναμη ήταν πολύ μικρότερη, με μόλις 12 βρετανικά πλοία. Επικεφαλής όλων των δυνάμεων των συμμάχων ήταν ο ναύαρχος Κόδριγκτον, καθώς οι Δεριγνί και Χέιδεν ήταν υποναύαρχοι.

Από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν 272 Αγγλοι, 185 Γάλλοι και 198 Ρώσοι. Οι νεκροί των Τούρκων και των Αιγυπτίων υπολογίζονται σε 6.000 ενώ από τα συμμαχικά πλοία δεν βυθίστηκε κανένα, μόνο ορισμένα υπέστησαν ζημιές. Οι Αιγύπτιοι χωρίς κανένα λόγο, σκότωσαν τον Ελληνα πλοηγό του Κόδριγκτον, Πέτρο Μικέλη, ο οποίος, ήταν πιθανότατα ο μόνος Ελληνας που σκοτώθηκε στη Ναυμαχία. «Ψυχή» της μεγάλης νίκης των συμμάχων ήταν ο Βρετανός ναύαρχος Εντουαρντ Κόδριγκτον (1770-1851).

Κάθε χρόνο ο Δήμος Πύλου Νέστορος τιμώντας την αυτοθυσία των προγόνων εορτάζει την επέτειο της ιστορικής Ναυμαχίας του Ναυαρίνου. Φέτος, στο πλαίσιο της 192^ης επετείου, θα αναγορεύσει σε Επίτιμο Δημότη την Α.Ε. Πρόεδρο της Δημοκρατίας κύριο Προκόπιο Παυλόπουλο. Η τελετή αναγόρευσης θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 20/10 στις 12.15, στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου Πύλου Νέστορος.

Στην πλατεία Τριών Ναυαρχών

Στη γραφική Πύλο, το σκηνικό της οποίας χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της κινηματογραφικής ταινίας «Πριν τα Μεσάνυχτα» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με πρωταγωνιστές τους Ιθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, σημείο συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών αποτελεί η κεντρική πλατεία Τριών Ναυάρχων, με τα αιωνόβια πλατάνια. Εκεί, μεταξύ άλλων, θα δείτε το ομώνυμο μνημείο, προς τιμήν των Ναυάρχων Κόδριγκτον, Χέιδεν, Δεριγνί.

Μπροστά από το λιμάνι της Πύλου είναι και οι νήσοι Σφακτηρία, Τσιχλί Μπαμπά (Φανάρι), Χελωνήσι. Στη Σφακτηρία είναι το μνημείο των Ελλήνων πεσόντων από τη μάχη της Σφακτηρίας, το μνημείο του Γάλλου αξιωματικού Μαλέ, ο τάφος του φιλέλληνα Παύλου Βοναπάρτη ανιψιού του Ναπολέοντα, το μνημείο των Ρώσων πεσόντων στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Στο Φανάρι είναι το μνημείο των Γάλλων πεσόντων ενώ στο Χελωνήσι βρίσκεται το μνημείο των Βρετανών πεσόντων.

Το λιμάνι και η μαρίνα, τα σπιτάκια με τα κόκκινα κεραμίδια, το κάστρο, οι Καμάρες/Υδραγωγείο, απέναντι η Γιάλοβα με το Διβάρι, η περίφημη Βοϊδοκοιλιά, το πέρασμα της Συκιάς και το Παλαιόκαστρο κτλ. συμπεριλαμβάνονται στα αξιοθέατα της Πύλου. Για το Παλαιόκαστρο ή Παλιοναβαρίνο, να αναφέρουμε ότι ήταν το παλαιότερο φρούριο που έλεγχε την βόρεια είσοδο του όρμου, χτίστηκε το 1287 στην οχυρή θέση της αρχαίας ακρόπολης της Πύλου και διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο σε όλα τα πολεμικά γεγονότα της Πύλου. Ολα αυτά, έως το κτίσιμο του Νιόκαστρου, στη νότια πλευρά του λιμανιού, έπειτα από προσχώσεις στο στενό της Συκιάς από τους Τούρκους. Από κει πάνω, αγναντεύετε τη Βοϊδοκοιλιά καθώς και το Πέρασμα της Συκιάς που το χωρίζει από την Σφακτηρία.

Φρούριο Νιόκαστρο

Στη νότια είσοδο του Ναυαρίνου, πάνω στα βράχια, είναι χτισμένο το επιβλητικό Νιόκαστρο, το οποίο ξεκίνησε να κτίζεται το 1573 από του Τούρκους που ήθελαν να ελέγχουν τη νότια είσοδο στον όρμο του Ναβαρίνου.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή, ενώ στις μέρες μας θα δείτε την Ακρόπολη, το ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, το Στρατώνα Μαιζώνος (Γάλλος στρατηγός) που στεγάζεται το Αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο εγκαινιάστηκε πρόσφατα, τη θεματική έκθεση «Ναυάγια» στο Κτίριο του Πασά κ.ά. Στο σημείο που είναι χτισμένο το Φρούριο έχετε πανοραμική θέα στην Πύλο αλλά και στον όρμο του Ναυαρίνου και τη γύρω περιοχή. Ωρες λειτουργίας 08.00 – 18.00, εκτός Τρίτης. Εισιτήριο 6 ευρώ (τηλ. 27230 22955).

Ανάκτορο Νέστορος

Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής είναι το ανάκτορο του βασιλιά της αρχαίας Πύλου, και μυθικού ήρωα, του Νέστορα. Σύμφωνα με τον Ομηρο, ο Νέστορας περιγράφεται ως σοφός και συνετός γέροντας, του οποίου οι συμβουλές ακούγονται με σεβασμό από όλους τους Αχαιούς.

Το Ανάκτορο του Νέστορα αποτελεί δείγμα της μυκηναϊκής αρχιτεκτονικής και το καλύτερα σωζόμενο βασιλικό οικοδόμημα της συγκεκριμένης περιόδου. Το ανακάλυψε και ανάσκαψε ο Αμερικανός αρχαιολόγος C.W. Blegen σε συνεργασία με τον Ελληνα αρχαιολόγο Κ. Κουρουνιώτη, το 1939. Το κεντρικό κτίριο, που σήμερα καλύπτεται από μεταλλικό στέγαστρο, είναι το φημισμένο ανάκτορο του Νέστορος, ενώ στα ανατολικά του βρίσκεται το πρωιμότερο ανακτορικό κτίριο, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά στα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ. Από το Παλάτι, μπορείτε να απολαύσετε μία υπέροχη θέα προς τον όρμο του Ναβαρίνου και τη λιμνοθάλασσα της Βοϊδοκοιλιάς.

Το Ανάκτορο του Νέστορα βρίσκεται στη θέση Ανω Εγκλιανός (18 χλμ. από Πύλο),  σε απόσταση 4 χλμ. νοτίως της Χώρας. Ωρες λειτουργίας 08.00 – 18.00, εκτός Τρίτης, εισιτήριο 6 ευρώ, 3 ευρώ για άνω των 65 ετών (τηλ. 27630 31437).

Επίσης, στην Χώρα είναι και το Αρχαιολογικό Μουσείο, με τρεις αίθουσες με τα ευρήματα από το χώρο του Ανακτόρου του Νέστορα και ταφικά από την ευρύτερη περιοχή. Ωρες λειτουργίας 08.30 – 16.00, εκτός Τρίτης, εισιτήριο 2 ευρώ (τηλ. 27630 31358).

*192^Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ, με τις εορταστικές εκδηλώσεις να ξεκινούν την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου, με ιστιοδρομία παραδοσιακών και σύγχρονων σκαφών στον Ορμο Ναυαρίνου (11.00 π.μ.). Το Σάββατο 19/10, στις 12 το μεσημέρι θα πραγματοποιηθούν τιμητικές εκδηλώσεις υπέρ των θανόντων από Θέρμες κατά την περίοδο 1828-1832. Θα ακολουθήσει έπαρση σημαιών Ελλάδας, Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ηνωμένου Βασιλείου και Γαλλίας στην πλατεία Τριών Ναυάρχων (13.40) και στη συνέχεια οι επίσημοι προσκεκλημένοι θα επιβιβαστούν σε πλωτά μέσα και θα μεταβούν στα νησιά Φανάρι, Σφακτηρία και Χελωνήσι όπου θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων. Στις 20.00 το βράδυ του Σαββάτου 19/10 θα γίνει η αναπαράσταση της Ναυμαχίας, στο παλιό λιμάνι. Την Κυριακή 20/10 με το πέρας της δοξολογίας, θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο Τριών Ναυάρχων, στην ομώνυμη πλατεία και στις 11.15 π.μ. θα ξεκινήσει η παρέλαση σχολείων, πολιτιστικών συλλόγων και στρατιωτικών τμημάτων.

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα ακολουθείτε την Ολυμπία οδό προς Κόρινθο, συνεχίζοντας για Καλαμάτα (238 χλμ.). Από εκεί, εισέρχεστε στην επαρχιακή οδό και μέχρι την  Πύλος θα διανύσετε επιπλέον 52 χλμ, συνολικά 290 χλμ. Από Θεσσαλονίκη υπάρχει αεροπορική σύνδεση για το διεθνές αεροδρόμιο της Καλαμάτας «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος» (8 χλμ. από Καλαμάτα).

-Διαμονή: Από πολυτελή resort παγκόσμιας εμβέλειας μέχρι οικογενειακές μονάδες, στούντιο, κάμπινγκ, ενοικιαζόμενα δωμάτια, σπίτια.

-Ναυμαχία του Ναυαρίνου: Αναγράφονται δυο ημερομηνίες, 20 Οκτωβρίου / 8 Οκτωβρίου 1827, λόγω διαφοράς ανάμεσα στο παλιό (Ιουλιανό) και το νέο (Γρηγοριανό) ημερολόγιο. Η ημερομηνία που κατέγραφαν στα ημερολόγιά τους τα βρετανικά και γαλλικά πλοία ήταν 20 Οκτωβρίου, ενώ για τους Ελληνες και τους Ρώσους η ημερομηνία ήταν 8 Οκτωβρίου 1827. Να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα υιοθέτησε το νέο ημερολόγιο το 1923.

Tips

-Μουσείο Τσικλητήρα: Στον παραλιακό δρόμο, στο αρχοντικό του Ολυμπιονίκη Κωστή Τσικλητήρα υπάρχει φωτογραφικό υλικό, αντικείμενα του καθώς και συλλογή σκίτσων, πινάκων και άλλων αντικειμένων του Γάλλου δημοσιογράφου και φιλέλληνα Rene Puaux. Επίσης, από τις 18 έως 28 Οκτωβρίου, θα φιλοξενηθεί η περιοδική έκθεση ομοιωμάτων πλοίων του εικαστικού Γιώργου Μπουζούνη, τα εγκαίνια της οποίας θα γίνουν την Παρασκευή 18/10 στις 20.00. Ωρες λειτουργίας μουσείου 08.00 – 15.30, εκτός Τρίτης, είσοδος 2 ευρώ, 1 ευρώ για άνω των 65 ετών (τηλ. 27230 22010).

-Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας: Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας ή αλλιώς Διβάρι, έχει χαρακτηριστεί ως προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα ενώ αποτελεί μεταναστευτικό σταθμό για πλήθος πουλιών (φλαμίνγκο, ερωδιοί κ.ά.). Είναι το μοναδικό μέρος της Ευρώπης, όπου βρίσκει καταφύγιο ο Αφρικανικός Χαμαιλέοντας, είδος προς εξαφάνιση.

-Μεθώνη: Ή Μοθώνη ή Πήδασος κατά τον Ομηρο, η Μεθώνη (11,5 χλμ. από Πύλο) είναι χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός οικισμός. Το κάστρο της Μεθώνης χτισμένο σε βράχο που εισχωρεί στη θάλασσα, με τον πύργο Μπούρτζι, το αλληλοδιδακτικό σχολείο, η πλατεία Συγγρού με το ενετικό πηγάδι και το δημοτικό σχολείο συγκαταλέγονται στα αξιοθέατα της περιοχής. Απέναντι από τη Μεθώνη είναι το σύμπλεγμα των Οινουσών, με τη νήσο Σαπιέντζα – σε σχήμα καρδιάς- με πλήθος ναυαγίων, τη Σχίζα και την Αγία Μαριανή. 

-Κορώνη:  Στο νοτιοδυτικό άκρο του Μεσσηνιακού κόλπου είναι η Κορώνη (41 χλμ. από Πύλο) με την προστάτιδα πάνω στο βράχο την Παναγία Ελεήστρα. Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα είναι το Κάστρο της Κορώνης, το οποίο αποτελεί ζωντανό κομμάτι του κοινωνικού ιστού της πόλης. Μέσα στο Κάστρο, μεταξύ άλλων, είναι και η γυναικεία παλαιοημερολογίτικα μονή Τιμίου Προδρόμου.

-Παραλίες: Βοϊδοκοιλιά η διασημότερη παραλία ολόκληρου του νομού Μεσσηνίας και μια από τις ωραιότερες στην Ελλάδα και μέσα στην προστατευόμενη ζώνη του Natura 2000. Διβάρι/Ντιβάρι ή Χρυσή Ακτή και αυτή μέσα στη ζώνη προστασίας Natura. Πέρασμα της Συκιάς με ρηχά νερά, Γιάλοβα αμμώδης, οργανωμένη, με σήμα κατατεθέν το ναυαγισμένο βαπόρι. Ρωμανού στο χωριό Ρωμανός παραλία με ψιλή άμμο. Μεθώνη με ρηχά νερά, Φοινικούντα στο ομώνυμο γραφικό ψαροχώρι (20 χλμ. από Πύλο), Τσαπί οργανωμένη, παραλία Κάστρου Κορώνης, Ζάγκα κάτω από το Κάστρο κ.ά.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Ελαιόλαδο, κορωναίικες ελιές, σταφίδες, κρασί, σταφύλια, σύκα, εσπεριδοειδή, βραστή γίδα, βακαλάος με σκορδαλιά, γουρνοπούλα, σύγκλινο, λουκάνικα με πορτοκάλι, παστό με πορτοκάλι, τηγανίτες πασπαλισμένες με μυζήθρα και ελαιόλαδο, τυρί σφέλα, δίπλες, λαλάγγια, μέλι, παστέλι, ούζο, βαλσαμικό ξύδι, τραχανάς, χυλοπίτες, αρωματικά φυτά, βότανα κ.ά.