Ζαγοροχώρια: Γραφικά χωριά με φόντο την άγρια ομορφιά

Δημοφιλή πετρόχτιστα χωριά, με καλντερίμια, δροσερές πλατείες, και βρύσες που τρέχει κρυστάλλινο νερό, με ποτάμια, φημισμένες Σκάλες, χαράδρες και ορεινούς όγκους, με γεύσεις αυθεντικές και Εθνικούς δρυμούς.

Ζαγόρι, δηλαδή, πίσω από το βουνό, στο βόρειο τμήμα της Ηπείρου, στο νομό Ιωαννίνων, με 46 χωριά, σκαρφαλωμένα στην οροσειρά της Πίνδου και στο όρος Τύμφη, τα φημισμένα Ζαγοροχώρια.

Το σημερινό Ζαγόρι χωρίζεται στο Ανατολικό, το Δυτικό και το Κεντρικό. Τα περισσότερα χωριά είναι συγκεντρωμένα στο Κεντρικό Ζαγόρι, στο Δυτικό βρίσκονται τα αξιοποιημένα τουριστικά Αρίστη, Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο ενώ στο Ανατολικό, που είναι και το λιγότερο αξιοποιημένο τουριστικά, συναντάμε τη Βωβούσα, το Γρεβενίτι, το Φλαμπουράρι κ.ά.

Κύριο ποτάμι που διασχίζει την περιοχή είναι ο Αώος, με τον παραπόταμό του το Βοϊδομάτη, ενώ είναι και ο Βάρδας και ο Ζαγορίτικος, παραπόταμος του Αραχθου.

Πλούσια είναι και η χλωρίδα της περιοχής αφού στη διάσημη χαράδρα του Βίκου απαντώνται σπάνια φυτά, δέντρα, θάμνοι κ.ά., ενώ ξεχωριστή είναι και η πανίδα του τόπου.

Κήποι

Στο Κεντρικό Ζαγόρι και ένα από τα ομορφότερα χωριά, χτισμένο αμφιθεατρικά στα 800μ., είναι οι Κήποι, εκεί όπου, μεταξύ άλλων, είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα γεφύρια. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Μπάγια ενώ το σημερινό του όνομα το πήρε το 1928 από τους πολλούς κήπους που καλλιεργούνται. Τους διασχίζει ο Βίκος αλλά και το Μπαγιώτικο ρέμα.

Στο χωριό να επισκεφτείτε το πολύ ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο του Αγάπιου Τόλη με συλλογές του που περιλαμβάνουν ενδυμασίες και κοσμήματα, παλιές φωτογραφίες, χαλιά, οικιακά σκεύη, μηχανές και εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, όπλα, σπαθιά κ.ά. Ωρες λειτουργίας, 10.00 – 16.00, εκτός Δευτέρας, Τρίτης.

Πέτρινα γεφύρια που θα δείτε στους Κήπους είναι το διάσημο Καλογερικό ή Πλακίδα, τρίτοξο γεφύρι που μοιάζει με κάμπια, χτίστηκε το 1814, και σύμφωνα με το ιστορικό Ι. Λαμπρίδη, το έφτιαξε ξύλινο ο Νεγαδιώτης Ζώτος Ρούσης ξοδεύοντας 8.000 γρόσια. Αργότερα το έφτιαξε πέτρινο ο ηγούμενος Σεραφείμ από το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στη Βίτσα, ξοδεύοντας 20.000 γρόσια. Γι’ αυτό πήρε και το όνομα «Καλογερικό». Στη συνέχεια, το 1865, το επισκεύασαν οι αδελφοί Πλακίδα, Αλέξιος και Ανδρέας, ευεργέτες από το γειτονικό Κουκούλι, και έτσι πήρε και το όνομα «Πλακίδα».

Αλλο γεφύρι, είναι του Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη (200μ. πριν τους Κήπους), εκεί όπου τελειώνει ο μικρός Βίκος ή Βικάκι όπως χαρακτηριστικά το λένε. Ξεκινάει από το Τσεπέλοβο ενώ για να το διασχίσετε θα χρειαστείτε κοντά στις 2 ώρες. Επίσης, από το γεφύρι του Κοντοδήμου αρχίζει και η Σκάλα που οδηγεί στο Κουκούλι. Το τρίτοξο γεφύρι του Μύλου απέχει 400μ. από την πλατεία του χωριού, του Πετσώνη (2 χλμ. από το χωριό) είναι μονότοξο και βρίσκεται στο Μπαγιώτικο ρέμα, το γεφύρι στο Μυρίσι βρίσκεται σε απόσταση 20 περίπου λεπτών, ενώ το γεφύρι στην περιοχή του Αγίου, είναι σε απόσταση μιας ώρας από τους Κήπους.

Τσεπέλοβο

Το Τσεπέλοβο, αποτελεί κεφαλοχώρι του Κεντρικού Ζαγορίου, με την πλατεία του να είναι περιτριγυρισμένη από καφενεία, ταβέρνες, ξενώνες, μαγαζάκια κ.ά. Εκεί και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του 1753 με εντυπωσιακό καμπαναριό. Από το Τσεπέλοβο μπορείτε να προσεγγίσετε τον Μικρό Βίκο ή Βικάκι. Η διάσχιση προτείνεται για τους καλοκαιρινούς μήνες, αφού θα χρειαστεί να κολυμπήσετε αρκετές φορές μέχρι να φτάσετε στο τέλος του, κοντά στους Κήπους.

Κοντά στο Τσεπέλοβο και η Μονή Ρογκοβού (Αη Γιάννη Προδρόμου) η οποία χτίστηκε στα 1028 – 1034 από την Πουλχερία, αδελφή του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ρωμανού του Αργυρού Γ’.

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα φτάνετε στα Ιωάννινα οδικώς μέσω Πατρών (416 χλμ.) ή αεροπορικώς στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων. Από εκεί, οι Κήποι απέχουν 38 χλμ. ενώ το Τσεπέλοβο 50 χλμ. Από Θεσσαλονίκη θα διανύσετε περίπου 260 χλμ. μέχρι τα Ιωάννινα.

-Διαμονή: Στα Ζαγοροχώρια λειτουργούν πολυτελείς ξενώνες, παραδοσιακά καταλύματα, ενοικιαζόμενα και καταφύγια σε χωριά όπως Αρίστη, Μεγάλο Πάπιγκο, Μικρό Πάπιγκο, Ανω και Κάτω Πεδινά, Ελαφότοπος, Βίτσα, Μονοδέντρι, Ασπράγγελοι, Δίλοφο, Κουκούλι, Βραδέτο, Νεγάδες, Φραγκάδες κ.α.

Tips

1. Εθνικός Δρυμός Βίκου – Αώου: Εκτείνεται στο ορεινό συγκρότημα της Τύμφης στο βορειοδυτικό άκρο της οροσειράς της Πίνδου. Βόρειο όριο είναι η χαράδρα του Αώου και νότιο το φαράγγι του Βίκου. Η έκταση του Δρυμού φτάνει τα 13.000 εκτάρια, εκ των οποίων τα 3.400 αποτελούν τον πυρήνα και τα 9.600 την περιφερειακή ζώνη.
2. Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο: Από τα δημοφιλέστερα Ζαγοροχώρια, απέχουν μεταξύ τους 2 χλμ. (45 χλμ. και 47 χλμ. αντίστοιχα από Ιωάννινα). Επιβλητική θέα προς τους Πύργους της Αστράκας, στο δρόμο για Μικρό Πάπιγκο στάση στις Κολυμπήθρες (ή Ρογκοβό Οβίρες) με τις φυσικές λίμνες – πισίνες, στο Μικρό Πάπιγκο λειτουργεί το Κέντρο Πληροφόρησης Παπίγκου (τηλ. 26530 25096), ενώ ξεκινάει και το μονοπάτι για την κορυφή της Τύμφης –την Γκαμήλα με 2.497 μ.- και το ορειβατικό καταφύγιο της Αστράκας, σε υψόμετρο 1.930 μ. (τηλ. 6973 223100).
3. Αρίστη: Παλιό κεφαλοχώρι του Δυτικού Ζαγορίου (48 χλμ. από Γιάννενα), χτισμένο στα 650 μ., στα όρια του Εθνικού Δρυμού Βίκου – Αώου. Η γέφυρα του Βοϊδομάτη με το πανέμορφο πλατανόδασος, αποτελεί, μεταξύ άλλων, από τα δημοφιλή σημεία εκκίνησης για ράφτινγκ στο ομώνυμο ποτάμι. Κοντά στην Αρίστη και η Μονή Σπηλαιώτισσας (Κοίμηση της Θεοτόκου).
4. Σκάλα του Βραδέτου: Στο ψηλότερο χωριό του Ζαγορίου, το Βραδέτο (49 χλμ. από Ιωάννινα), χτισμένο στα 1.350 μ., εκτός από τη θέση Μπελόη με την υπέροχη θέα στην χαράδρα του Βίκου, είναι και η περίφημη Σκάλα. Εχει απόσταση 1,5 χλμ., είναι 1.500 βηματισμοί, και είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να μην κουράζει το βηματισμό.
5. Μονοδένδρι: γενέτειρα των εθνικών ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη, οι οποίοι και ίδρυσαν το 1841 το Ιδρυμα της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (Ριζάρειο Ιδρυμα). Στο κέντρο της πλατείας λειτουργεί το πωλητήριο με προϊόντα του Ιδρύματος ενώ στο αρχοντικό Πανταζή στεγάζεται το εκθεσιακό κέντρο (τηλ. 26530 71573). Από την Αγία Παρασκευή (800 μ. από την κεντρική πλατεία) στη θέση Οξιά -«το μπαλκόνι του Βίκου» όπως την αποκαλούν- αγναντεύετε την χαράδρα του Βίκου. -Κουκούλι: Το Πνευματικό Κέντρο της Ριζαρείου «Κώστας Λαζαρίδης» στεγάζεται στο σπίτι (1750) όπου γεννήθηκε το 1904 ο δάσκαλος, ιστορικός, λαογράφος και βοτανοσυλλέκτης Κώστας Λαζαρίδης (τηλ. 26530 71775).
6. Δρακόλιμνη: Από το Μικρό Πάπιγκο ακολουθείτε το μονοπάτι που θα σας οδηγήσει στο ορειβατικό καταφύγιο της Αστράκας (1.930μ.) –πεζοπορία περίπου 3 ώρες- και από εκεί για την Δρακόλιμνη (2.100 μ.) θα χρειαστείτε άλλη 1 – 1,5 ώρα. Για την κορυφή της Γκαμήλας να υπολογίζετε γύρω στις 2,5 - 3 ώρες.
7. Τοπικές γεύσεις/προϊόντα: Κόκορας κρασάτος, μοσχαράκι κοκκινιστό, αρνάκι γάστρας, ζαρκάδι, αγριογούρουνο, ζαγορίσιες πίτες (κασόπιτα, χορτόπιτα, γαλατόπιτα κτλ.), γίγαντες με χόρτα, ψητά της ώρας, σούβλα, τσίπουρο, κρασί της Ηπείρου κ.ά.