Στο Παρά Πέντε: Είκοσι χρόνια μετά, εκεί όπου το καλό επιμένει να νικά

Μια τηλεοπτική σειρά που αγαπήθηκε όσο λίγες, χάρη στο χιούμορ, την πλοκή της και κυρίως χάρη στην επιμονή του Γιώργου Καπουτζίδη να μας δείξει ότι «στο τέλος το καλό πάντα νικά». Το «Παρά Πέντε» έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ποπ κουλτούρας, με ατάκες που επαναλαμβάνονται σε social media και καθημερινές συζητήσεις, αλλά και με χαρακτήρες που αγγίζουν διαφορετικές κοινωνικές και προσωπικές εμπειρίες, ιδίως της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.

Το επετειακό reunion της σειράς, που προβάλλεται σήμερα, Τρίτη 23 Δεκεμβρίου, στις 21:00 στο MEGA, δεν απευθύνεται μόνο σε όσους θυμούνται τη σειρά από το 2005. Απευθύνεται σε όλους. Σε μια εποχή που ο καθένας βλέπει τηλεόραση μόνος του, σε διαφορετικές πλατφόρμες και με το δικό του ρυθμό, η επιστροφή του «Παρά Πέντε» σου θυμίζει πώς ήταν να βλέπεις κάτι μαζί με άλλους, να γελάς, να αγωνιάς και να μοιράζεσαι στιγμές που μένουν χαραγμένες στο μυαλό.

Παράλληλα, είναι μία καλή ευκαιρία να σκεφτείς τι έκανε αυτή τη σειρά τόσο διαχρονική. Γιατί συνεχίζει να προβάλλεται ξανά και ξανά, γιατί οι ατάκες της αναπαράγονται στα social media, και γιατί καταφέρνει να κερδίζει το ενδιαφέρον νέων θεατών που δεν πρόλαβαν να τη δουν όταν πρωτοβγήκε. Η αγάπη του κόσμου για το «Παρά Πέντε» δεν λέει μόνο κάτι για τη σειρά, λέει πολλά και για την κοινωνία τότε και για αυτή που την ανακαλύπτει ξανά σήμερα.

Η σειρά επιστρέφει σε μια Ελλάδα που έχει αλλάξει πολύ από το 2005. Μια χώρα πιο κουρασμένη, πιο δύσπιστη, κάποιες φορές πιο διχασμένη. Και παρ’ όλα αυτά, η καρδιά της ιστορίας παραμένει ίδια. Η φιλία και η συντροφικότητα μπορούν να διώξουν τη μοναξιά, η συνεργασία και η αλληλεγγύη έχουν πραγματική δύναμη, και –έστω μέσα από μια ιστορία μυθοπλασίας– το καλό μπορεί να επικρατήσει. 

Εβδομαδιαίο ραντεβού με φίλους

Ήταν Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2005, όταν το MEGA παρουσίασε στο κοινό μια κωμική σειρά που έμελλε ν' αλλάξει για πάντα τους κανόνες της ελληνικής μυθοπλασίας. Το «Παρά Πέντε» εμφανίστηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η κωμωδία στη μικρή οθόνη ακολουθούσε συγκεκριμένες και δοκιμασμένες φόρμες. Η σειρά του Γιώργου Καπουτζίδη αφηγούνταν μια υβριδική ιστορία, στο οποίο το χιούμορ συνυπήρχε με το μυστήριο, τη δράση και το δράμα, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο τηλεοπτικό σύμπαν που αντλούσε έμπνευση ακόμη και από τη λογική των κόμικς.

Η ιστορία ξεκινούσε από έναν ανεξιχνίαστο φόνο στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’70 και ξετυλιγόταν στο σήμερα, επεισόδιο με επεισόδιο, σαν να σου έλεγε κάποιος ένα μεγάλο, πολύπλοκο μυστικό. Κάθε επεισόδιο κρατούσε το ενδιαφέρον, υπήρχε αγωνία, αποκαλύπτονταν κομμάτια της προσωπικότητας των ηρώων και μυστικά που σ' έκαναν να περιμένεις πώς θα συνεχίσουν. Ήταν σα να είχες εβδομαδιαίο ραντεβού με φίλους, μόνο που οι φίλοι ήταν οι πρωταγωνιστές της σειράς.

Το «Παρά Πέντε» ήταν η δεύτερη τηλεοπτική δουλειά του Γιώργου Καπουτζίδη, μετά τις «Σαββατογεννημένες», και υπήρξε το έργο που τον καθιέρωσε ως έναν από τους πιο σημαντικούς και επιδραστικούς σεναριογράφους της γενιάς του. Η γραφή του είχε προσωπικό χαρακτήρα, οι ήρωες ήταν ζωντανοί, οι διάλογοι φυσικοί και η πλοκή καλοδεμένη. Το χιούμορ δεν ήταν επιτηδευμένο, προέκυπτε φυσικά από τις καταστάσεις και τις σχέσεις μεταξύ των ηρώων. Και οι ατάκες; Μπήκαν στη ζωή μας και το «Παρά Πέντε» έγινε κομμάτι της ποπ κουλτούρας μας. 

Οι ήρωες με τους οποίους ταυτιστήκαμε

Ένα από τα πράγματα που κάνουν το «Παρά Πέντε» να ξεχωρίζει είναι ο τρόπος που γράφτηκαν οι χαρακτήρες του. Δεν υπάρχει μόνο ένας «ήρωας» που κινεί την ιστορία, αλλά πέντε κεντρικοί χαρακτήρες, όλοι διαφορετικοί, όλοι σημαντικοί. Ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα, τα δικά του όνειρα, τα δικά του ψυχολογικά βάρη, αλλά όλα μαζί φτιάχνουν μια ομάδα που λειτουργεί σαν οικογένεια.

Η Ντάλια είναι η σύγχρονη γυναίκα της πόλης, δυναμική αλλά που της λείπει συναισθηματική ασφάλεια. Ο Σπύρος είναι πιο εσωστρεφής, ευαίσθητος, πάντα ψάχνει αποδοχή. Η Αγγέλα φέρνει την πρακτικότητα και την έξυπνη, λαϊκή ματιά της, ενώ ο Φώτης είναι η αθωότητα και η ηθική σταθερότητα που χρειάζεται η ομάδα. Και η Ζουμπουλία; Είναι εκρηκτική, γεμάτη ενέργεια, φέρνει γέλιο αλλά και ένταση, κρατώντας ισορροπία ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία. Ακόμα και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες έχουν ουσία. Οι γιαγιάδες, η Αμαλία και οι «κακοί» δεν υπάρχουν απλώς για να γεμίζουν σκηνές, αλλά συμμετέχουν ενεργά στην ιστορία. 

Οι χαρακτήρες αλλάζουν και εξελίσσονται μέσα από τις εμπειρίες τους, τις συγκρούσεις και τις κοινές τους αποφάσεις. Οι διάλογοι δεν είναι απλές ατάκες για να γελάσεις, αλλά αποκαλύπτουν ποιοι είναι οι άνθρωποι πίσω από τις λέξεις. Το χιούμορ και η σοβαρότητα πηγαίνουν χέρι-χέρι, κάνοντας τη σειρά να κινείται άνετα ανάμεσα στα συναισθήματα. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει στον κάθε θεατή να βρει κομμάτια του εαυτού του σε περισσότερους από έναν χαρακτήρες. Σε καθέναν από τους πέντε υπάρχει κάτι που μας θυμίζει τον εαυτό μας.

Η οικογένεια που επιλέγεις

Ένα από τα πιο όμορφα πράγματα στο «Παρά Πέντε» είναι ο τρόπος που δείχνει τι σημαίνει οικογένεια. Δεν μιλάμε για την κλασική οικογένεια με δεσμούς αίματος, αλλά για την παρέα που επιλέγεις. Πέντε άνθρωποι, που αρχικά δεν γνωρίζονταν, με διαφορετικές ιστορίες και δυσκολίες, φτιάχνουν μαζί μια οικογένεια με βάση τη φροντίδα, τη στήριξη και τις κοινές τους εμπειρίες. Αυτό είναι το λεγόμενο «chosen family», που για πολλούς ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους έχει τεράστια σημασία, γιατί συχνά η πραγματική οικογένεια δεν τους προσφέρει την αποδοχή που χρειάζονται.

Οι ήρωες της σειράς κουβαλούν όλοι τις δικές τους μοναξιές, τις δικές τους απουσίες. Ο Σπύρος, η Ντάλια, η Ζουμπουλία, η Αγγέλα και ο Φώτης βρίσκουν ο ένας στον άλλο κάτι που τους λείπει και χτίζουν έναν δεσμό που τους αλλάζει τη ζωή. Αυτό κάνει τη σειρά να μιλάει βαθιά σε όσους έχουν νιώσει απομόνωση ή διαφορετικότητα. Η φιλία, η εμπιστοσύνη και η αλληλοϋποστήριξη παίρνουν τη θέση των κλασικών ερωτικών ιστοριών και δημιουργούν ένα διαφορετικό μοντέλο σχέσεων που είναι πολύ κοντά σε όσα αναζητούν πολλές κοινότητες σήμερα. Ο Γιώργος Καπουτζίδης, μάλιστα, έχει πει ότι έγραψε τη σειρά από την καρδιά του και από την προσωπική του εμπειρία μιας μοναχικής εφηβείας. Η ανάγκη του να έχει μια παρέα, περιπέτειες και συντροφιά, γίνεται ιστορία για όλους μας. 

Ο «Σπύρος» ήταν ένα γκέι αγόρι;

Ο Σπύρος είναι από τους χαρακτήρες που μένουν αμέσως στη μνήμη σου. Είναι ήσυχος, ευαίσθητος και πάντα λίγο πίσω από τους άλλους, αλλά ακριβώς αυτή η εσωστρέφεια τον κάνει ξεχωριστό. Μέσα στην ομάδα λειτουργεί με ηρεμία, σαν κάποιος που καταλαβαίνει, ακούει και στηρίζει χωρίς να φωνάζει. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί θεατές είδαν στον Σπύρο κομμάτι του εαυτού τους, την αμηχανία τους, την ανάγκη για αποδοχή, τις δικές τους ανασφάλειες.

Με τον καιρό, ο Σπύρος έγινε και μία προσωπικότητα για τη στάση της κοινωνίας απέναντι στη διαφορετικότητα. Η ερμηνεία του ηθοποιού τον έκανε αξιοπρεπή, αληθινό και απέφυγε στερεότυπα. Το ότι η σειρά δεν καθόριζε ξεκάθαρα τη σεξουαλική του ταυτότητα, έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς να τον βλέπουν και να τον νιώθουν με τον δικό τους τρόπο.

Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η δημόσια συζήτηση που ακολούθησε χρόνια μετά, όταν ο Γιώργος Καπουτζίδης μίλησε για τις επιλογές του και ζήτησε συγγνώμη για κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να γίνουν διαφορετικά. Ήταν μια στιγμή αυτοκριτικής που έδειξε ωριμότητα και συνδέθηκε με την ανάγκη για περισσότερη ορατότητα και σαφήνεια σε ζητήματα σεξουαλικότητας και αποδοχής.

«Ο Σπύρος έγινε ασέξουαλ λόγω της δικής μου ανασφάλειας. Εκείνη την περίοδο δεν μπορούσα – ή πιο σωστά – δεν είχα το θάρρος να υποδυθώ ένα γκέι αγόρι. Από την άλλη, ένα στρέιτ αγόρι, μάλλον, δεν είχα το ταλέντο να το κάνω, οπότε κάπως έτσι ο Σπύρος βρέθηκε ασέξουαλ. Δεν το έκανα όμως επίτηδες» είχε δηλώσει ο Γιώργος Καπουτζίδης στο Antivirus. 

Η παρουσία του θανάτου

Ένα ακόμα δυνατό στοιχείο του «Παρά Πέντε» είναι πώς συνδυάζει το γέλιο με τα πιο σκοτεινά θέματα, όπως ο θάνατος, η απώλεια και οι δυσκολίες της ζωής. Από την πρώτη στιγμή, η σειρά βάζει στο κέντρο της έναν φόνο και μια σειρά εγκλημάτων, και μέσα σε αυτό το πλαίσιο κινείται το χιούμορ. Το αποτέλεσμα είναι κάτι που σε μαγνητίζει, σε κάνει να γελάς αλλά και να νιώθεις την ένταση, να αγωνιάς για τους χαρακτήρες.

Το χιούμορ λειτουργεί σαν τρόπος να καταλάβουμε τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω τους. Οι αστείες σκηνές δεν πέφτουν από το πουθενά, βγαίνουν φυσικά από τους χαρακτήρες, από τις αδυναμίες τους, τις τρελές τους στιγμές και τη τρυφερότητά τους. Με αυτόν τον τρόπο, το γέλιο και η αγωνία πηγαίνουν μαζί και κάνουν την ιστορία ζωντανή και απρόβλεπτη. Η παρουσία του θανάτου δίνει ένα βάρος που κάνει τη σειρά πιο αληθινή. Οι ήρωες κινούνται σ' έναν κόσμο όπου κάθε επιλογή μετράει και το παρελθόν επηρεάζει συνεχώς το παρόν τους. Και παρόλο που τα θέματα αυτά είναι σοβαρά, η αφήγηση δεν πέφτει στην υπερβολή, αλλά εστιάζει σε όσα νιώθουν οι χαρακτήρες και πώς βιώνουν τις συνέπειες των πράξεών τους.

Σημαντικό ρόλο παίζει και το πώς σκηνοθετήθηκε η σειρά από τον Αντώνη Αγγελόπουλο. Οι αλλαγές ανάμεσα σε δραματικές και πιο ανάλαφρες σκηνές, η μουσική, οι ρυθμοί, όλα δίνουν χώρο στη δράση ν' αναπνέει. Οι κορυφώσεις γίνονται πιο δυνατές, γιατί προηγουμένως έχουμε μπει μέσα στον κόσμο των χαρακτήρων και έχουμε δεθεί μαζί τους. Αυτή η μίξη χιούμορ και δράματος κάνει το «Παρά Πέντε» ν' αρέσει σε πολύ διαφορετικούς ανθρώπους. Μπορείς να το δεις για διασκέδαση, αλλά και για να συγκινηθείς, να προβληματιστείς και να ταυτιστείς με τους χαρακτήρες. Το χιούμορ φωτίζει το σκοτάδι και το σκοτάδι δίνει νόημα στο γέλιο, και αυτό είναι που κάνει τη σειρά ακόμα σήμερα τόσο ξεχωριστή.

Χτύπησε «κόκκινο» η τηλεθέαση

Η πορεία του «Παρά Πέντε» στους πίνακες τηλεθέασης είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Από τα πρώτα επεισόδια, το κοινό άρχισε να αυξάνεται σταθερά εβδομάδα με την εβδομάδα. Κάθε επεισόδιο ένιωθες ότι ήταν κομμάτι ενός μεγαλύτερου παζλ, κάτι που έκανε τους θεατές να περιμένουν με ανυπομονησία την επόμενη προβολή. Στον δεύτερο κύκλο, η τηλεθέαση χτύπησε κόκκινο. Πολλές φορές ξεπερνούσε το 50% στο γενικό σύνολο, ενώ σε κάποιες ηλικιακές ομάδες ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Τα τελευταία επεισόδια έγιναν σχεδόν… πανελλαδικό ραντεβού. Οι δρόμοι άδειαζαν, τα ραντεβού αναβάλλονταν, και η καθημερινότητα προσαρμόζονταν για να δούμε τι θα γίνει στους ήρωες.

Αν το σκεφτείς, η επιτυχία του «Παρά Πέντε» αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία αν θυμηθούμε πώς ήταν η τηλεόραση εκείνη την εποχή. Στα μέσα των ‘00s, η ιδιωτική τηλεόραση είχε τεράστιο ανταγωνισμό, σειρές και σόου που ήθελαν την προσοχή μας, κι όμως το «Παρά Πέντε» συζητιόταν παντού, στα σχολεία, στη δουλειά, στα σπίτια. Οι άνθρωποι έκαναν προβλέψεις για την εξέλιξη της πλοκής, αντάλλαζαν ατάκες και ανυπομονούσαν για το επόμενο επεισόδιο, σαν μια πρώιμη μορφή κοινωνικών δικτύων χωρίς ίντερνετ. 

«Η συγγραφή είναι µοναχική και ζόρικη. Πρέπει οι συνθήκες να είναι ιδανικές για να γράψεις. Με θυµάµαι πολλά βράδια να περπατάω στην Πατησίων κλαίγοντας γιατί δεν είχα έµπνευση. Δεν έχεις βοήθεια. Είσαι εσύ µε µια λευκή σελίδα και πρέπει να τη γεµίσεις» είχε αναφέρει ο Γιώργος Καπουτζίδης σε μία από τις συνεντεύξεις που κάναμε στο ΕΘΝΟΣ.

Είκοσι χρόνια μετά... 

Η επιστροφή του «Παρά Πέντε» με το επετειακό reunion μοιάζει μ' ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο. Σε φέρνει ξανά σε εκείνα τα χρόνια, όταν όλοι περίμεναν με ανυπομονησία το επόμενο επεισόδιο, γελούσαν μαζί με τους χαρακτήρες και ένιωθαν ότι μοιράζονται κάτι κοινό. Οι ήρωες που αγαπήσαμε —Ντάλια, Ζουμπουλία, Αγγέλα, Φώτης και Σπύρος— επιστρέφουν για να μας θυμίσουν ότι η φιλία, η συνεργασία και η ανθρωπιά διατηρούν την αξία τους, ακόμα κι αν έχουν περάσει είκοσι χρόνια και ζούμε σε μια πιο δύσκολη εποχή. «Τους βλέπω τώρα στα γυρίσματα όλους και είναι συγκινητικό. Διάβαζα τις σκηνές του Γιώργου και γελούσα, ήταν σαν να μην είχε περάσει μία μέρα» ανέφερε πριν από λίγες ημέρες η Σμαράγδα Καρύδη στη Vogue.

Μέσα από το reunion, το οποίο θα κρατήσει τρεις ολόκληρες ώρες, οι τηλεθεατές θα έχουν την ευκαιρία να ξαναζήσουν αγαπημένες στιγμές και ν' ανακαλύψουν κρυμμένες λεπτομέρειες μέσα από backstage υλικό, προσωπικές μαρτυρίες και ανέκδοτα από τα γυρίσματα που μέχρι τώρα έμεναν άγνωστα. Η ζωντανή παρουσία θεατών στο πλατό, η ορχήστρα και η γιορτινή ατμόσφαιρα μετατρέπουν την εκπομπή σε μια όμορφη εμπειρία, όπου όλοι νιώθουμε ότι συμμετέχουμε ενεργά στην ιστορία των πέντε ηρώων. 

«Μου άλλαξε τη ζωή μου. Στα γυρίσματα της εκπομπής υπήρχε πάντα κάτι που μ' έκανε να κλαίω. Έρχονταν η κυρία Έφη Παπαθεοδώρου (τηλεοπτική Θεοπούλα) στο μακιγιάζ και έκλαιγα. Μετά όμως υπήρχε μόνο χαρά. Όλοι ήταν έτσι. Αισθάνεσαι πραγματικά τυχερός που συμμετείχες σε κάτι που ακόμα και σήμερα σου γεννάει τόσα συναισθήματα», τόνισε ο Γιώργος Καπουτζίδης σε πρόσφατη συνέντευξή του. Και όταν ολοκληρωθεί το reunion, θα μείνει εκείνο το γλυκό αίσθημα ότι, ό,τι κι αν αλλάζει γύρω μας, οι αξίες που μας δίδαξε η σειρά —η φιλία, η αγάπη, η ανθρωπιά—συνεχίζουν να ζουν μέσα μας, έτοιμες να μας εμπνεύσουν ξανά και ξανά.