Τζεντιλόνι: Μικρότερα πλεονάσματα για να ελαφρυνθεί η ελληνική οικονομία

Θετικό σήμα, με προσεκτικό αλλά αρκετά σαφή τρόπο, για την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο για μείωση της φορολογίας και στήριξη των επενδύσεων ήλθε σήμερα το πρωί από τον Ευρωπαίο Επίτροπο για θέματα Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι.

Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος που πραγματοποιεί την πρώτη του επίσκεψη στη χώρα μας υπό τη νέα του ιδιότητα, διαδεχόμενος τον Πιέρ Μοσκοβισί, σε δηλώσεις του μετά τη συνάντηση που είχε στο υπουργείο Οικονομικών με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα έδειξε προς τον Ιούνιο για πιθανές αποφάσεις αλλαγής χρήσης των εσόδων από τα κέρδη που έχουν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης από ελληνικά ομόλογα (ANFA & SMPs) και την αξιοποίηση τους για επενδύσεις ενώ χαρακτήρισε δίκαιο να ξεκινήσει η συζήτηση για την αλλαγή των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Ως προς την αλλαγή χρήσης των εσόδων ANFAs & SMPs, όπως είπε, αναλήφθηκε μια δέσμευση το Δεκέμβριο στο Eurogroup συζητηθεί τον Ιούνιο η χρήση των ANFAs και SMPs για επενδύσεις. Σύμφωνα με τον κ. Τζεντιλόνι η ελληνική κυβέρνηση έχει διευκρινίσει ότι ο στόχος θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερος και στο πλαίσιο αυτό εκτίμησε ότι «θα μπορούσε να ληφθεί μια απόφαση τον Ιούνιο» εφόσον τα οικονομικά δεδομένα κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, διατηρείται το μεταρρυθμιστικό μομέντουμ και τηρούνται οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί.

Μάλιστα ο κ. Τζεντιλόνι σημείωσε μεταξύ άλλων πως αντιλαμβάνεται ότι ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών είναι ένας υπουργός που τηρεί τις δεσμεύσεις του. Πρέπει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο αίτημα είναι ένας από τους τρεις, κοστολογημένους, φακέλους τους οποίους παρέδωσε το οικονομικό επιτελείο στους επικεφαλής των θεσμών στο πλαίσιο της επίσκεψης που έκαναν προ ημερών στην Αθήνα για την 5^η αξιολόγηση. Πρόκειται σωρευτικά για την αλλαγή χρήσης εσόδων της τάξης των 4 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια που μπορούν να δώσουν μια σημαντική ανάσα ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία με την υλοποίηση συγκεκριμένων επενδυτικών έργων εφόσον κλειδώσει η σχετική συμφωνία.

Όπως τόνισε ο κ. Τζεντιλόνι η διαδικασία για την έγκριση είναι μια σταδιακή διαδικασία, υπογραμμίζοντας τη σημασία να ολοκληρωθεί η πέμπτη αξιολόγηση. Στόχος είναι η ολοκλήρωση της πέμπτης αξιολόγησης να επικυρωθεί πολιτικά στο Eurogroup της 16^ης Μαρτίου. Θετικός εμφανίστηκε ο κ. Τζεντιλόνι και ως προς το μεγάλο, κεντρικό, αίτημα της ελληνικής πλευράς για αλλαγή των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα για τη διετία 2021 – 2022 από το 3,5% του ΑΕΠ που συμφωνήθηκε το 2015 σε χαμηλότερα επίπεδα. Σχετικά με αυτό ο κ. Τζεντιλόνι υπογράμμισε πως  «είναι δίκαιο να ανοίξει το debate για το θέμα. Υπάρχουν αποτελέσματα που δείχνουν πως είναι υπαρκτός ο χώρος να  ξανασυζητήσουμε τους στόχους. Θα είναι μάλλον μια σταδιακή διαδικασία». Όπως τόνισε το επόμενο στάδιο είναι σχετικό με το θέμα αυτό, δηλαδή η έκθεση της 5ης αξιολόγησης, που θα δημοσιοποιηθεί στο τέλος Φεβρουαρίου. Μια καλή έκθεση, εκτίμησε πως μπορεί να ανοίξει το δρόμο για να ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με την πιθανότητα να αλλάξουν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Σύμφωνα με τον κ. Τζεντιλόνι, η Ελλάδα δεν έχει απλώς γυρίσει σελίδα, αλλά έχει διανύσει πολύ δρόμο ενώ είναι υπαρκτές σημαντικές ενδείξεις για τη βελτίωση του κλίματος στην Ελλάδα όπως για παράδειγμα η πρόσφατη έκδοση του 15ετούς ομολόγου την προηγούμενη εβδομάδα. Ωστόσο παρά τη βελτίωση σημαντικών μεγεθών, όπως είναι για παράδειγμα η ανεργία. Ο διάδοχος του Πιερ Μοσκοβισί στην πρώτη επίσκεψή του στην Αθήνα ως Επίτροπος Οικονομικών εντόπισε τρεις προκλήσεις για την ελληνική οικονομία: το μεγάλο επενδυτικό κενό, το μεγάλο δημόσιο χρέος, το πολύ υψηλό στοκ κόκκινων δανείων και η δύσκολη κοινωνική κατάσταση. Χαρακτήρισε επιβεβλημένη τη διατήρηση του μεταρρυθμιστικού μομέντουμ στη χώρα, ενώ αναφέρθηκε με θετικό τρόπο και στην πρωτοβουλία για την αναθεώρηση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής, διαβεβαιώνοντας πως θα εργαστεί «χέρι με χέρι» με τις ελληνικές αρχές.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έθεσε όλο το πλαίσιο των ελληνικών διεκδικήσεων, υπογραμμίζοντας ότι «συνεχίζουμε να υλοποιούμε τις δεσμεύσεις της χώρας, διεκδικούμε όμως και τον αναγκαίο δημοσιονομικό χώρο. Δημοσιονομικό χώρο για την υλοποίηση φιλοαναπτυξιακών πολιτικών, κυρίως στην κατεύθυνση μείωσης της φορολόγησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Το επόμενο χρονικό διάστημα θα δουλέψουμε από κοινού με τους εταίρους, μεθοδικά και δημιουργικά, ώστε να πετύχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα για τη χώρα. Σύμφωνα με τον υπουργό για το 2020, το υπουργείο Οικονομικών θέτει συγκεκριμένους στόχους:

• Επίτευξη  υψηλής και διατηρήσιμης οικονομικής μεγέθυνσης. 
• Βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών. 
• Δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής. 
• Ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. 
• Βελτίωση της δυνατότητας αποπληρωμής του δημοσίου χρέους. 
• Αξιοποίηση των κερδών από τη διακράτηση των ελληνικών ομολόγων, τα γνωστά ως ANFAsκαι τα SMPs, σε επενδυτικές πρωτοβουλίες.
• Mεταφορά υπερπλεονασμάτων σε επόμενες δημοσιονομικές χρήσεις, ώστε να ασκείται ορθολογική δημοσιονομική πολιτική. 
• Προώθηση της διαδικασίας αναπροσαρμογής των δημοσιονομικών στόχων.

Με ποιους θα συναντηθεί ο Ευρωπαίος Επίτροπος

Την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα με τη νέα του ιδιότητα, πραγματοποιεί σήμερα και αύριο ο νέος Ευρωπαίος επίτροπος, Πάολο Τζεντιλόνι, κομίζοντας μηνύματα από τις Βρυξέλλες. Μπορεί η επίσκεψη να είναι προγραμματισμένη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, ωστόσο συμπίπτει χρονικά με τις εντατικές ζυμώσεις που γίνονται στο παρασκήνιο και στο προσκήνιο σχετικά με το αίτημα της Αθήνας για χαλάρωση των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων και την εξασφάλιση πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου για να χρηματοδοτηθούν φοροελαφρύνσεις.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης επίσκεψης του ο νέος Επίτροπος θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα, τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνο Τασούλα ενώ αναμένεται να απευθυνθεί στους Έλληνες βουλευτές στη Βουλή των Ελλήνων.

Το πλαίσιο των συζητήσεων πίσω από τις κλειστές πόρτες με τον Πρωθυπουργό και τους κορυφαίους αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης θεωρείται δεδομένο πως θα κινηθεί γύρω τα περιθώρια και τις οδούς που πρέπει να αξιοποιηθούν για να διευκολυνθεί η επίτευξη μιας νέας συμφωνίας με τους πιστωτές για τα δημοσιονομικά. Ο δρόμος φυσικά δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα και υπάρχουν πολλά ενδιάμεσα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν. Είναι δεδομένο όμως πως το αίτημα της ελληνικής πλευράς για χαλάρωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα και την αξιοποίηση κάθε εφικτής οδού για την εξασφάλιση δημοσιονομικού χώρου βρίσκεται στο τραπέζι.

Υπό αυτό πρίσμα έχει ενδιαφέρον το στίγμα που θα επιλέξει να δώσει σε λίγη ώρα από το υπουργείο Οικονομικών ο κ. Τζεντιλόνι αλλά και οι επισημάνσεις για την πορεία της πέμπτης αξιολόγησης, που παραμένει σε εξέλιξη. Στο τραπέζι άλλωστε βρίσκονται και σημαντικά, δύσκολα, θέματα, όχι μόνο για την πέμπτη αλλά και για την έκτη αξιολόγηση που ακολουθεί σύντομα, με κυρίαρχα τη διαμόρφωση του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, την πρόοδο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στη μείωση των κόκκινων δανείων, η πορεία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η αναμόρφωση των αντικειμενικών αξιών.

Σήμερα συνεδριάζει το EuroWorkingGroup

Αυτές τις μέρες  βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία για τη σύνταξη της νέας έκθεσης της Κομισιόν για την πέμπτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση που αναμένεται να παρουσιαστεί στα τέλη Φεβρουαρίου και να επικυρωθεί σε πολιτικό επίπεδο από το Eurogroup στις 16 Μαρτίου. Σήμερα συνεδριάζει στις Βρυξέλλες το EuroWorkingGroup όπου αποτιμώνται και τα τελευταία δεδομένα από την Πέμπτη αξιολόγηση και τις συζητήσεις των πιστωτών με τις ελληνικές αρχές.

Στόχος παραμένει στο Eurogroup της 16^ης Μαρτίου να προχωρήσει ικανοποιητικά η συζήτηση για κάποια τουλάχιστον από τα αιτήματα της ελληνικής πλευράς, (δυνατότητα μεταφοράς υπερπλεονασμάτων από τον ένα χρόνο στο άλλο με το μηχανισμό εξομάλυνσης, διευκόλυνση στην εγγραφή των δαπανών ύψους 200 εκατ. ευρώ για το προσφυγικό, αλλαγή χρήσης των εσόδων από ANFA & SMPs και την κεντρική επιδίωξη για τη μείωση των στόχων). Από όλα τα θέματα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι είναι προφανές πως είναι στο συμφέρον της ελληνικής πλευράς να υπάρξει ορατή πρόοδος ή/και τοποθετήσεις στο ανακοινωθέν για κάποια από αυτά (π.χ μηχανισμός εξομάλυνσης και τα σχέδια για αλλαγή χρήσης εσόδων) προκειμένου να υπάρχει καταρχήν δέσμευση και να επιταχύνεται σταδιακά η διαδικασία για τις οριστικές αποφάσεις.

Ο προβληματισμός έγκειται στο εάν η πλευρά των πιστωτών αποφασίσει να αντιμετωπίσει όλα τα ζητήματα από την Αθήνα  με τη λογική, δεν κλείνει τίποτα εάν δεν κλείσουν όλα μαζί, αλλά και στο πόσο ρεαλιστικές θα αποδειχθούν τελικά οι προσδοκίες για μια, γενναία, συμφωνία εφ’ όλης της ύλης τους επόμενους μήνες. Και σε αυτό το πεδίο θα είναι χρήσιμο και κρίσιμο το feedback που θα μεταφέρει σήμερα στους Έλληνες αξιωματούχους ο Πάολο Τζεντιλόνι.

Μεγάλα ορόσημα στην πορεία προς την χαλάρωση του δημοσιονομικού «κλοιού» είναι:

1. Το τέλος Απριλίου, όπου θα υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού και τότε εκτιμάται πως μπορεί να υπάρξει κάποια απόφαση για τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης
2. To Eurogroup στις 18 Μάϊου που θα είναι σημείο αναφοράς για την έκτη αξιολόγηση, όπου κυριαρχεί ο νέος πτωχευτικός κώδικας αλλά και η αναθεώρηση των νέων αντικειμενικών αξιών
3. Το Eurogroup της 11^ης Ιουνίου που θα μπορούσε να αποτελέσει υπό προϋποθέσεις κομβικό σημείο για το πότε θα προκύψει εν τέλει μια συνολική πολιτική συμφωνία για τις διεκδικήσεις της Αθήνας. Μέχρι τότε πρέπει να επικυρωθεί η πέμπτη αξιολόγηση, ιδανικά στο Eurogroup της 16^ης Μαρτίου αλλά και να έχει τρέξει η έκτη αξιολόγηση στην οποία θα κλειδώσει το καυτό ζήτημα του νέου Πτωχευτικού Πλαισίου που θα αντικαταστήσει από την 1^η Μαΐου το υφιστάμενο πλαίσιο, και το οποίο συνιστά ένα από τα πιο δύσκολα σημεία για την ελληνική κυβέρνηση.