SOS εκπέμπουν τα ξενοδοχεία: Το 65% ετοιμάζεται για χρεοκοπία

Απώλεια 4,46 δισεκατομμυρίων ευρώ τζίρου και πάνω από 45.000 χαμένες θέσεις εργασίας στον κλάδο των καταλυμάτων στην Ελλάδα θα αφήσει πίσω του το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορονοϊού.

Την ίδια στιγμή περισσότεροι από έξι στους δέκα Ελληνες ξενοδόχους θεωρούν πιθανή ή πολύ πιθανή τη χρεωκοπία τους, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του τρίτου κύκλου της έρευνας «COVID-19 και ελληνικά ξενοδοχεία» του ΙΤΕΠ, που διενεργήθηκε στο διάστημα 1-10 Απριλίου 2020 για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) σε δείγμα 1.779 ξενοδοχείων εκ του συνόλου των 9.954 μελών του Επιμελητηρίου (18% του συνολικού αριθμού των ξενοδοχείων της χώρας). 

Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας μαζί με μία ολοκληρωμένη δέσμη προτάσεων για τη βιωσιμότητα των ξενοδοχείων μετά την πανδημική φάση, την οποία έχει ήδη αποστείλει στο υπουργείο Τουρισμού, παρουσίασε νωρίτερα σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου ο πρόεδρος του ΞΕΕ, Αλέξανδρος Βασιλικός.

Δεδομένων μάλιστα των αυξημένων υγειονομικών μέτρων που θα υιοθετηθούν την επόμενη μέρα της σταδιακής άρσης των μέτρων, το Επιμελητήριο επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης (airbnb, κλπ) με αιχμή το γεγονός ότι είναι πολύ δύσκολο να τηρηθούν και να ελεγχθούν ενιαίοι αυστηροί υγειονομικοί όροι.

Παροχή κινήτρων

Ζητεί μάλιστα την παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες τους προκειμένου να επιστρέψουν στις μακροχρόνιες μισθώσεις. Ο κ. Βασιλικός ερωτηθείς σχετικά ξεκαθάρισε πως ο κλάδος ουδέποτε ζητήσε τη μη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης: «Ζητάμε όμως αντιμετώπιση επί ίσοις όροις όλων των προμηθευτών σε παροχή καταλυμάτων. Είναι απαραίτητο να υπάρξει μέριμνα. Δεν μπορεί να μας απασχολεί το υγειονομικό σκέλος μόνο στα ξενδοχεία. Είναι επιτακτική ανάγκη να μην αντιμετωπίστούν διαφορετικά» υπογράμμισε. Έφερε ως παράδειγμα μάλιστα τις εταιρίες που καθαρίζυν τις εκμισθώσεις και πάνε από το ένα διαμέρισμα στο άλλο και τους κινδύνους που ενέχει κάτι τέτοιο. «Στα ξενοδοχεία γνωρίζουμε πότε πρέπει να γίνονται απολυμάνσεις, πότε να καθαρίζονται τα φίλτρα των κλιμαστιστικών». Προσέθεσε επίσης πως εκτός εξαιρέσεων, είναι δύσκολο υυγειονομικά να τηρηθούν αυστηροί κανόνες σε διαμερίσματα μέσα σε πολυκατοικίες όπου οι επισκέπτες αναμειγνύονται με τον τοπικό πληθυσμό στην ίδια πολυκατοικία, χρησιμοποιώντας το ίδιο ασανσέρ ή πηγαίνοντας στο ιδιο σουπερ μάρκετ.

Ο ίδιος, πάντως, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι τίποτα δε θα είναι ίδιο την επόμενη μέρα καθώς τα ξενοδοχεία θα ανοίξουν σε ένα περιβαλλον ξεκαθαρης υπερπροσφοράς, και έως τώρα ουδείς γνωρίζει πότε θα ανοίξουν τα σύνορα, ποιες αεροπορικές εταιρίες και ποιες συνδέσεις θα παραμείνουν, καθώς επίσης και ποιοι tour operators.

Αναφερόμενος στη δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία συνέστησε στους Ευρωπαίους να μην κλείσουν ακόμα τις θερινές διακοπές τους, σημείωσε ότι «είναι απογοητευτική και δείχνει ξεκάθαρα ένα πράγμα. Τίποτα δεν είναι δεδομένο». 

Ως προς το κουπόνι των 18 μηνών αντί της επιστροφής προκαταβολών, ο κ. Βασιλικός υπογράμμισε ότι είναι στη σωστή κατεύθυνση, καθώς κανένας στην τουριστική αλυσίδα δεν μπορεί αυτήν την περίοδο να επωμιστεί το κόστος των επιστροφών.

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Σύμφωνα με τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας, μεταξύ των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας, το 65% εξ αυτών θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή την χρεοκοπία (46,6 % πιθανή, 18,3% πολύ πιθανή). Το αντίστοιχο ποσοστό για τα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας ανέρχεται στα 51,8% (40,5% πιθανή, 11,3% πολύ πιθανή). 

Ταυτόχρονα το 95% των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας διαβλέπει ποσοστιαία μείωση του τζίρου κατά μέσο όρο 56,3%. Αντίστοιχα το 94,2% των ξενοδοχείων εποχικής λειτουργίας αναμένει μείωση του τζίρου κατά μέσο όρο 56,1%. 

Με αναγωγή στον συνολικό ξενοδοχειακό πληθυσμό, η απώλεια ξενοδοχειακού τζίρου για το 2020 εκτιμάται σε 1,2 δις για τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας και σε 3,26 δις  για τα εποχικής και συνακόλουθα η συνολική εκτιμώμενη απώλεια φτάνει στα 4,46 δις.  

Οσον αφορά την απασχόληση, το 57,3% των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας  προβλέπει μείωση της απασχόλησης κατά 40%.  Αντίστοιχα, το  65,4%  εποχικής λειτουργίας βλέπει  πτώση της απασχόλησης κατά  41,5%.  Με αναγωγή στο συνολικό πληθυσμό των ξενοδοχείων υπολογίζεται πως  κινδυνεύουν άμεσα 45.142 θέσεις εργασίας εκ των οποίων οι 10.100 από τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας και οι 35.041 από τα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας.

Για να αποφεχθεί η ολοκληρωτική καταστροφή, το 71,1% των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας δηλώνει ότι έχει ανάγκη για χρηματοδότηση,  η οποία ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 31,1% του τζίρου τους.  Αντίστοιχα το 66,6% των ξενοδόχων με καταλύματα εποχικής λειτουργίας  δηλώνουν ανάγκες χρηματοδότησης στο  31,4%.  Αναλογικά εκτιμάται  πως οι ανάγκες χρηματοδότησης φτάνουν τα  498 εκατ. ευρώ για τα συνεχούς  λειτουργίας  και  1.29 δις. ευρώ  για τα εποχικής.  Συνολικά η ανάγκη χρηματοδότησης διαμορφώνεται  στα 1.79 δις. ευρώ.  

«Ο τουρισμός είναι αυτή την ώρα στο σημείο μηδέν. Τα ξενοδοχεία εκπέμπουν SOS.  Θα απαιτηθεί ολική επαναφορά προκειμένου να κερδίσουν το μέλλον και να συνεχίσουν τη μεγάλη προσφορά τους στην ανάπτυξη, την απασχόληση και τη συνοχή της κοινωνίας.  Μεσοπρόθεσμα αυτό θα επιτευχθεί  με το δεκαετές σχέδιο για τον τουρισμό στην εκπόνηση του οποίου το ΞΕΕ θα  συμμετέχει με τεκμηριωμένες θέσεις.  Μέχρι τότε όμως πρέπει  το ξενοδοχείο να στηριχτεί σήμερα, για να παραμείνει όρθιο αύριο» επεσήμανε ο κ. Βασιλικός προσθέτοντας ότι τα ξενοδοχεία και οι εργαζόμενοι έχουν απόλυτη ανάγκη από άμεσα και τολμηρά μέτρα. 

Η δέσμη μέτρων που προτείνει το ΞΕΕ

Στην δέσμη προτάσεων του ΞΕΕ περιλαμβάνονται πέντε πυλώνες μέτρων:

1. Υγειονομικοί όροι λειτουργίας στην επανέναρξη. Πρωταρχικό μέλημα θα πρέπει να παραμείνει η προστασία των εργαζομένων και των επισκεπτών με υγειονομικούς όρους. Αυτό αφορά σε γενικούς  κανόνες καθαρισμού και απολύμανσης όπως και σε υγειονομικούς όρους λειτουργίας κοινόχρηστων χώρων. Όπως για παράδειγμα ο τρόπος σερβιρίσματος πρωινού και γευμάτων, οι αποστάσεις μεταξύ τραπεζιών - ξαπλωστρών σε παραλίες, ο προσδιορισμός ορίων  χωρητικότητας στους χώρους των ξενοδοχείων. Στην ίδια κατηγορία εμπίπτουν και τα τεστ. Ανάλογα  με την διαθεσιμότητα και το κόστος τους, καλό θα είναι να μπορούν να τεσταριστούν στο άνοιγμα αλλά και να τεστάρεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα το προσωπικό του ξενοδοχείου. Το ίδιο πρέπει φυσικά να ισχύσει στις βασικές τουριστικές υποδομές, όπως μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, αεροδρόμια, λιμάνια.  Εκεί  θα πρέπει επίσης να υπάρχουν ειδικές εγκαταστάσεις οι οποίες θα αποτρέπουν την συνάθροιση κοινού. 
2. Ρυθμίσεις ΕΦΚΑ. Αναστολή  των ενήμερων ρυθμίσεων ΕΦΚΑ από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι τον Απρίλιο του 2021 και μεταφορά τους  στο τέλος της συνολικής διάρκειας της ρύθμισης με παράταση αυτής και χωρίς προσαυξήσεις και τόκους. Αντίστοιχη πρόβλεψη  για το 50% των δόσεων των ρυθμίσεων που θα είναι σε ισχύ το 2021. Για τα ξενοδοχεία που θα ανοίξουν (εποχικής  και  συνεχούς λειτουργίας) προτείνεται η επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών από το άνοιγμα μέχρι τον Απρίλιο του 2021. Επίσης η δυνατότητα αυξομείωσης του χρόνου και της μορφής εργασίας ανάλογα με την ζήτηση.  Ουσιαστικά το ΞΕΕ θεωρεί ότι είναι απαραίτητες οι ευέλικτες μορφές εργασίας. Για τα ξενοδοχεία που δεν θα ανοίξουν πρότείνεται για τα εποχικής λειτουργίας η παροχή επιδόματος ανεργίας δωδεκάμηνης διάρκειας, μέχρι την έναρξη της επόμενης τουριστικής περιόδου, για τους εποχικούς εργαζόμενους που δεν θα προσληφθούν φέτος και η επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών μέχρι τον Απρίλιο του 2021 για τις μόνιμες θέσεις εργασίας. Για τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία που δε θα ανοίξουν προτείνεται η παροχή αντίστοιχου επιδόματος ανεργίας για τους εργαζόμενους. 
3. Φορολογικά. Το ΞΕΕ προτείνει την άμεση μείωση του ΦΠΑ στο 6% στη διαμονή και στο 13% στην εστίαση με μακροπρόθεσμη ισχύ (τουλάχιστον 3 χρόνια), την κατάργηση του Συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ και την αναστολή πληρωμής ενήμερων φορολογικών ρυθμίσεων σε ισχύ μέχρι τον 06/2021 και αποπληρωμή των υπολειπόμενων δόσεων από 06/2021 σε 36 δόσεις.
4. Τραπεζικές Ρυθμίσεις. Σύμφωνα με τον κ. Βασιλικό, το τοπίο εχει αλλάξει ριζικά και ως εκ τούτου «απαιτούνται γενναίες αποφάσεις σε ότι αφορά στις σχέσεις ξενοδόχων και τραπεζών. Πρέπει να βρεθεί η  χρυσή τομή ώστε από τη μια  να αποφευχθεί η δημιουργία καινούργιας γενιάς κόκκινων δανείων και από την άλλη να ικανοποιηθεί η αδήριτη ανάγκη, όπως προκύπτει και από την έρευνα,  για τη χρηματοδότηση των ελληνικών ξενοδοχείων». Στην κατεύθυνση αυτή το Επιμελητήριο προτείνει τη χορήγηση κεφαλαίων  κίνησης με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και  χαμηλό επιτόκιο. Δικαιούχοι πρέπει να είναι οι εταιρίες οι οποίες ήταν  ενήμερες 31/12/19 (με λιγότερο από 90 ημέρες καθυστέρησης στην πληρωμή των υποχρεώσεων τους). Ο κ. Βασιλικός μάλιστα έκανε ειδική αναφορά στο «κανόνι» της Thomas Cook σημειώνοντας πως θα χρειαστεί ιδιαίτερη τραπεζική ευελιξία για ξενοδοχεία που είναι βιώσιμα επιχειρηματικά αλλά έχουν πληγεί από την κατάρρευση της Thomas Cook. Το ΞΕΕ προτείνει επίσης τη δημιουργία πλαισίου για την μακροχρόνια αποπληρωμή των υφιστάμενων δανείων εκτιμώντας ότι η φετινή ζημιά την οποία θα μεταφράσουν οι ξενοδόχοι σε δάνειο, θα πρέπει να αποπληρωθεί κατά προτεραιότητα μέσα στην επόμενη πενταετία. Ως αποτέλεσμα θα είναι εξαιρετικά δύσκολο – όπως είπε - αυτό να συνδυαστεί με τις αποπληρωμές των λοιπών δανείων, σε ένα άγνωστο αλλά σίγουρα δύσκολο περιβάλλον. «Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει πρόβλεψη δυνατότητας αναστολής των αποπληρωμών κεφαλαίου για ισόποσο διάστημα και μακροχρόνια ρύθμιση των δανείων. Τα δάνεια είναι κατά κανόνα εγγυημένα από τις αξίες των ίδιων των ξενοδοχείων. Συνολικά ο ορίζοντας πρέπει να είναι 15 έτη». Παράλληλα με τα μέτρα αυτά προτείνεται επιδότηση επιτοκίων για το 2020 στο 100%  και δυνατότητα παράτασης του μέτρου το 2021 στο 50% καθώς επίσης και η συμπερίληψη και των συμβάσεων  χρηματοδοτικών μισθώσεων (sale and lease back) στις αναφερθείσες  ρυθμίσεις καθώς αφορούν μεγάλο αριθμό ξενοδόχων.  Ζητείται μάλιστα παράταση των  εν λόγω συμβάσεων για διάστημα 3 ετών.
5. Επιμέρους στοχεύσεις. Το ΞΕΕ ζητεί συγκεκριμένα παράταση με νόμο των ενοικιαστηρίων ξενοδοχειακών μονάδων που λήγουν το 2020 ή το 2021 για τρία χρόνια, πρόνοια για περαιτέρω αναστολή πληρωμών επιταγών ανάλογα με την εξέλιξη της ζήτησης στον τουρισμό, οριζόντια συνέχιση της μείωσης του ενοικίου για τα ξενοδοχεία στο 60% είτε ανοίξουν είτε παραμείνουν κλειστά, κίνητρα σε ιδιοκτήτες προκειμένου ακίνητα που δραστηριοποιούνται στη βραχυχρόνια μίσθωση να επιστρέψουν στην μακροχρόνια μίσθωση, εντατικό έλεγχο της παραξενοδοχείας και των καταλυμάτων που λειτουργούν σαν ξενοδοχεία ενώ δεν είναι και λειτουργούν χωρίς αντίστοιχους υγειονομικούς όρους, μείωση μισθωμάτων αιγιαλού, ε, ξεπίσπευση από το υπουργείο Ανάπτυξης των έργων σε εκκρεμότητα και μέτρα προστασίας των επενδύσεων που κινδυνεύουν με αναστολή. Διευκολύνσεις με αύξηση προκαταβολών και τροποποίηση των κριτηρίων υλοποίησης.