Ίαν Λέσερ στο Έθνος: Αναβάθµισε την Ελλάδα η Συµφωνία των Πρεσπών

Αντιπρόεδρος του German Marshall Fund of the United States (που ως δεξαµενή σκέψης αποτελεί σηµείο αναφοράς για την αµερικανική εξωτερική πολιτική) και τακτικός επισκέπτης στην Ελλάδα, την ευρύτερη περιοχή της οποίας µελετάει γεωπολιτικά ήδη από τη δεκαετία του 1990, ο Ιαν Λέσερ επιστρέφει στη χώρα µας για να πάρει µέρος ως οµιλητής στο Οικονοµικό Φόρουµ των ∆ελφών που ξεκινάει αύριο, Πέµπτη. Μόλις λίγα 24ωρα προτού ανέβει στο βήµα του Οικονοµικού Φόρουµ, ο ίδιος µίλησε στο «Εθνος» για τις «οικονοµικές ευκαιρίες» της Συµφωνίας των Πρεσπών, τον «σαφώς αναβαθµισµένο» ρόλο της Ελλάδας διεθνώς και τη «στενότερη» ελληνοαµερικανική «αµυντική συνεργασία» απέναντι σε µια ολοένα και πιο αναξιόπιστη Τουρκία.

Πώς αξιολογείτε τη Συµφωνία των Πρεσπών; Ωφελεί την Ελλάδα, και αν ναι, πώς;

Η Συµφωνία µπορεί να είναι αµφιλεγόµενη στα µάτια κάποιων, αλλά στην ουσία αποτελεί µια πολύ καλή εξέλιξη για τα ελληνικά εθνικά συµφέροντα. Ανοίγει τον δρόµο για την περαιτέρω ενσωµάτωση των ∆υτικών Βαλκανίων σε «δυτικούς» θεσµούς όπως είναι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ. Μπορεί να επιφέρει µεγαλύτερη σταθερότητα και ευηµερία στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, πράγµα σηµαντικό σε µια περίοδο εντεινόµενης αβεβαιότητας. Η Ελλάδα θα µπορέσει να εκµεταλλευτεί νέες οικονοµικές ευκαιρίες µε τη Βόρεια Μακεδονία. Η ολοκλήρωση αυτής της Συµφωνίας έχει σαφώς αναβαθµίσει την Ελλάδα απέναντι στους Ευρωπαίους και υπερατλαντικούς εταίρους της.

Η «αναβάθµιση» της ελληνικής θέσης έχει αντίκρισµα και στην Ανατολική Μεσόγειο; Πώς διαµορφώνονται οι νέες ισορροπίες στη συγκεκριµένη περιοχή;

Είναι πολλοί οι παράγοντες που συµβάλλουν στη διαµόρφωση ενός νέου στρατηγικού περιβάλλοντος στην Ανατολική Μεσόγειο, µεταξύ άλλων η επιστροφή της Ρωσίας σε ρόλο επίδοξου παράγοντα ασφαλείας, η δράση του Ιράν στην περιοχή, ο αναδυόµενος εθνικισµός στην Τουρκία και η συνεχιζόµενη ευρωπαϊκή ανησυχία γύρω από τους πρόσφυγες και τους οικονοµικούς µετανάστες. Πέρα από αυτά, υπάρχουν αµφιβολίες για τη βιωσιµότητα της αµερικανικής δέσµευσης και τα µακροπρόθεσµα συµφέροντα της Κίνας µέσω του σχεδίου «Μια Ζώνη, Ενας ∆ρόµος». Η εξίσωση της ενέργειας παραµένει σηµαντική για τους περιφερειακούς παίκτες, πλην όµως γεωπολιτικές αβεβαιότητες εµποδίζουν την πλήρη ανάπτυξη των υπεράκτιων ενεργειακών πόρων. Ευτυχώς, η αποκλιµάκωση της έντασης (détente) µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας παραµένει, αλλά οι κίνδυνοι επικίνδυνων επεισοδίων έχουν αυξηθεί. Καθώς οι αµφιβολίες γύρω από την αξιοπιστία της Τουρκίας ως εταίρου σε θέµατα ασφαλείας έχουν καταστεί βαθύτερες, αυξάνεται σαφώς το ενδιαφέρον από την πλευρά των ΗΠΑ για την ανάπτυξη µιας στενότερης αµυντικής σχέσης µε την Αθήνα και άλλους περιφερειακούς εταίρους.

Ως αντιπρόεδρος του German Marshall Fund βλέπετε ριζικές αλλαγές στον τρόπο µε τον οποίο οι ΗΠΑ προσεγγίζουν πια τους εταίρους τους σε ΝΑΤΟ και Ευρώπη;

Οι υπερατλαντικές σχέσεις παραµένουν εξαιρετικά σηµαντικές σε οικονοµικό και πολιτικό επίπεδο, καθώς και µε όρους ασφαλείας. Αυτό δεν έχει αλλάξει, παρά την αιχµηρή ρητορική και τις πραγµατικές διαφωνίες µεταξύ των πλευρών. Τέτοιου τύπου διαφωνίες δεν είναι νέες, φυσικά. Αµερικανικές κυβερνήσεις έχουν κατ’ εξακολούθηση πιέσει την Ευρώπη να αυξήσει τις αµυντικές της δαπάνες. Η κυβέρνηση Τραµπ προκάλεσε, ωστόσο, µεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη αφήνοντας να εννοηθεί ότι η αφοσίωση των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια τίθεται υπό αίρεση. Τούτων λεχθέντων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι ΗΠΑ θα παραµείνουν αφοσιωµένες στο ΝΑΤΟ, ενώ η αµερικανική παρουσία στην Ευρώπη έχει στην πραγµατικότητα αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Μολαταύτα, είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ και κάποιες ευρωπαϊκές χώρες διαφωνούν σε ζητήµατα όπως είναι το κλίµα, το Ιράν, το εµπόριο κ.ά. Σήµερα πολλοί Ευρωπαίοι κοιτούν πέρα από αυτή καθαυτή την αµερικανική κυβέρνηση, αναζητώντας ερείσµατα στις πολιτειακές κυβερνήσεις, σε πόλεις και σε άλλους φορείς στις ΗΠΑ. Ολα τα βλέµµατα στρέφονται στις αµερικανικές προεδρικές εκλογές του 2020…

ΗΠΑ και Τουρκία είδαν τις σχέσεις τους να επιδεινώνονται σηµαντικά µετά το 2016. Υπάρχουν, ακόµη, περιθώρια επαναπροσέγγισης;

Οι αµερικανοτουρκικές σχέσεις ουδέποτε υπήρξαν εύκολες. Σήµερα, εθνικιστικές πιέσεις προερχόµενες και από τις δύο πλευρές καθιστούν τις σχέσεις ακόµη πιο δύσκολες. Η συµφωνία για τους S-400 έχει κάνει τεράστια ζηµιά. Οι σχέσεις παραµένουν σηµαντικές και για τις δύο πλευρές, αλλά ο βαθµός της επιφυλακτικότητας και της καχυποψίας έχει αυξηθεί σηµαντικά.

Για τις ΗΠΑ, ωστόσο, υπάρχουν άλλες εναλλακτικές πέρα από την Τουρκία στην προσπάθεια διαφύλαξης της αµερικανικής επιρροής στην περιοχή της Ευρασίας;

Η Τουρκία ξεχωρίζει γεωπολιτικά γιατί διαδραµατίζει ρόλο σε πολλές προβληµατικές περιοχές. Υπάρχουν όµως εφοδιαστικές (logistical) εναλλακτικές και οι ΗΠΑ µάλλον κινούνται προς µια πιο διαφοροποιηµένη προσέγγιση, αναπτύσσοντας στενότερη συνεργασία µε την Ελλάδα, τη Ρουµανία κ.ά