Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα: Ο κορονοϊός απειλεί την ελευθερία του Τύπου

Αποφασιστική δεκαετία για την ελευθερία του Τύπου θα είναι αυτή του 2020, εκτιμούν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα (RSF), καθώς η κρίση του κορονοϊού ενισχύει τις οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης, αλλά και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς αυτά.

Με αφορμή την παρουσίαση της παγκόσμιας κατάταξης της ελευθερίας του Τύπου για το 2020, ο Γενικός Γραμματέας του RSF Κριστόφ Ντελουάρ επισημαίνει ότι «η επιδημία αποτελεί μια ευκαιρία για τις χώρες που βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης να εφαρμόσουν μια στρατηγική σοκ» ώστε να επιβάλλουν μέτρα που δεν θα μπορούσαν να υιοθετήσουν σε κανονικές συνθήκες.

Τέτοιες πρακτικές υιοθετούνται ήδη στην Κίνα (177η) και το Ιράν (173ο, με πτώση τριών θέσεων), όπου τέθηκαν σε ισχύ διατάξεις μαζικής λογοκρισίας, αλλά και στην Ουγγαρία (89η θέση, με πτώση δύο θέσεων) όπου ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν πέρασε μία «νομοθεσία κορονοϊού», η οποία προβλέπει ποινές φυλάκισης έως πέντε χρόνια για τη μετάδοση ψευδών ειδήσεων.

Η ινφοδημία ,«η πανδημία των πληροφοριών σχετικά με την ασθένεια», αποτελεί πρόφαση για την υιοθέτηση καταπιεστικών νομοθεσιών, αποκάλυψε ο Ντελουάρ, υπογραμμίζοντας ότι η ανάμιξη προπαγάνδας, διαφήμισης, φημών και δημοσιογραφίας «αποσταθεροποιεί τις δημοκρατικές εγγυήσεις για την ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης». «Στρατοί κρατικών τρολ στη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ χρησιμοποιούν το όπλο της πααπληροφόρησης στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης», καταγγέλουν οι RSF.

Η πανδημία επιδεινώνει επίσης την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει ο Τύπος: «Στη Λιβερία έχουν σταματήσει να κυκλοφορούν παραδοσιακές εφημερίδες, ενώ στις ΗΠΑ περισσότεροι από 30.000 εργαζόμενοι στον Τύπο έχουν χάσει την δουλειά τους από την αρχή της κρίσης», εξηγεί ο Ντελουάρ.

Μικρή βελτίωση

Η παγκόσμια κατάταξη του 2020, που εξετάζει την ελευθερία του Τύπου σε 180 χώρες και περιοχές, εμφανίζει μια μικρή βελτίωση στον γενικό δείκτη σε σχέση με πέρυσι, όμως δεν έχει λάβει υπόψη της την πανδημία του κορονοϊού. Παράλληλα όμως εμφανίζει αύξηση του ποσοστού των χωρών σε «κρίσιμη κατάσταση» σε σχέση με το 2019 κατά δύο μονάδες, στο 13%. Στην τελευταία θέση της κατάταξης βρίσκεται η Βόρεια Κορέα (απώλεια μίας θέσης), η οποία πήρε τη θέση του Τουρκμενιστάν, ενώ η Ερυθραία βρίσκεται στην 178η θέση. Στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Νορβηγία, για τέταρτη συνεχή χρονιά, και ακολουθούν Φινλανδία και Δανία.

Οι απειλές εναντίον του Τύπου ειναι ένα φαινόμενο που απαντάται πλέον συχνά και σε χώρες που είναι σχετικά ψηλά στην κατάταξη. Στις ΗΠΑ (45η) και τη Βραζιλία (107η) οι δημοκρατικά εκλεγμένοι πρόεδροι, Ντόναλντ Τραμπ και Ζαΐχ Μπολσονάρου, εξακολουθούν να δυσφημούν τον Τύπο και να ενθαρρύνουν το μίσος εναντίον των δημοσιογράφων.

Καλά νέα από την Αφρική

Τα καλά νέα έρχονται από την Αφρική, όπου η πτώση πολλών δικτατόρων και αυταρχικών καθεστώτων τα τελευταία χρόνια, όπως στην Αιθιοπία (99η, άνοδος 11 θέσεων), τη Γκάμπια (87η, άνοδος πέντε θέσεων) ή το Σουδάν (159ο, άνοδος 16 θέσεων) επέτρεψαν να περιοριστεί ο κλοιός γύρω από τους δημοσιογράφους, ακόμη κι «αν οι βαθιές αλλαγές, οι μόνες που μπορούν να βελτιώσουν την τύχη της ελεύθερης, ανεξάρτητης και ποιοτικής δημοσιογραφίας, είναι ακόμη πολύ σπάνιες».