Τι ακολουθεί μετά τη νίκη του «Τραμπ της Αργεντινής»; Η επόμενη ημέρα και οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο Μιλέι

Ο ακροδεξιός οικονομολόγος Χαβιέρ Μιλέι είναι ο νέος εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών της Κυριακής, όπου έλαβε σχεδόν το 56% των ψήφων έναντι μόλις 44% του αντιπάλου του, του υπουργού Οικονομίας Σέρτζιο Μάσσα. 

Στους δρόμους του Μπουένος Άιρες, χιλιάδες γιόρτασαν τη νίκη του έξω από τα γραφεία του κόμματος. «Αυτή είναι η ευκαιρία μας να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα, γιατί ίσως με αυτή την κυβέρνηση να υπάρχει ελπίδα», δήλωσε στο Al Jazeera ο Εμανουέλ, υποστηρικτής του Μιλέι. Αλλά δεν πανηγύρισαν όλοι...

«Νομίζω ότι είναι λυπηρό. Το στήθος μου πονάει γιατί αυτή η χώρα είναι για όλους και αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν καμία διαχείριση, καμία αγάπη για τον διπλανό τους και αυτό πονάει πολύ... Θέλαμε μια χώρα για όλους», δήλωσε αντίθετα στο Al Jazeera η Τζιαννίνα Φερνάντεζ, υποστηρίκτρια του Μάσσα.

Στην πρώτη του δήλωση μετά τη νίκη δήλωσε «σήμερα αρχίζει η ανασυγκρότηση της Αργεντινής. Σήμερα αρχίζει το τέλος της παρακμής της Αργεντινής. Σήμερα τελειώνει το εξαθλιωτικό μοντέλο του πανταχού παρόντος κράτους, το οποίο ωφελεί μόνο κάποιους, ενώ η πλειοψηφία υποφέρει».

Ο 53χρονος βουλευτής κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές με εντυπωσιακά αποτελέσματα μετά από μια προεκλογική εκστρατεία που έμοιαζε πολύ με αυτή του πρώην Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. Η κύρια προεκλογική του υπόσχεση να μετακινηθεί η Αργεντινή από το πέσο στο αμερικανικό δολάριο ΗΠΑ, εάν τεθεί σε ισχύ, αναμένεται να ωθήσει τη χώρα σε νέα δεδομένα. Καμία άλλη μεγάλη οικονομία δεν έχει κοινό νόμισμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες ή οποιοδήποτε άλλο έθνος.

Από αουτσάιντερ νικητής

Οι θαυμαστές του τον αποκαλούν «τρελό», και «η περούκα» λόγω του εκκεντρικού μαλλιού του. Άλλωστε η εκκεντρικότητα του Μιλέι είναι βασικό στοιχείο του. Υπήρξε ο frontman ενός συγκροτήματος που τραγουδούσε διασκευές των Rolling Stones και σήμερα έχει στην κατοχή του πέντε κλωνοποιημένα σκυλιά, που το καθένα έχει πάρει το όνομα δεξιού οικονομολόγου. Έχει επίσης θέσει το ενδεχόμενο να επιτραπεί στους ανθρώπους να πωλούν τα ίδια τους τα ζωτικά όργανα.

Πριν από μερικά χρόνια, ο Μιλέι ήταν ένας τηλεοπτικός ομιλητής που πολλοί λάτρευαν επειδή οι κραυγές του κατά των κρατικών δαπανών και της άρχουσας πολιτικής τάξης σημείωναν μεγάλη τηλεθέαση. Μέχρι πριν από λίγους μήνες, λίγοι του έδιναν μια πραγματική ευκαιρία να γίνει πρόεδρος της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Νότιας Αμερικής.

Όμως ο Μιλέι ταρακούνησε το πολιτικό κατεστημένο της Αργεντινής και εισήλθε σε αυτό που επί μακρόν ήταν ουσιαστικά ένα δικομματικό σύστημα συγκεντρώνοντας ένα μεγάλο κύμα υποστήριξης κυρίως των ψηφοφόρων ηλικίας 16 έως 35 ετών πριν από τις εκλογές.

Ο Μαρκ Τζόουνς, καθηγητής Λατινοαμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Rice, αποδίδει τη νίκη του με διαφορά στη βαθιά ριζωμένη απογοήτευση από την κρίση της Αργεντινής και στην εικόνα του Μιλέι ως πολιτικού αουτσάιντερ.

«Όταν οι νεότεροι ψηφοφόροι βλέπουν τον Μιλέι, βλέπουν κάποιον που μάχεται κατά του συστήματος και έναν επαναστάτη», δήλωσε ο Τζόουνς στο Al Jazeera. «Και νομίζω ότι ένα πράγμα που κατάφερε να κάνει ο Μιλέι είναι να διαχωρίσει αποτελεσματικά τη θέση του με τους νεότερους ψηφοφόρους από τις πιο συντηρητικές πολιτικές του».

Τι ακολουθεί μετά τη νίκη του Χαβιέ Μιλέι;

Ο Μιλέι δήλωσε ότι «δεν υπάρχει χώρος για βαθμιαία ανάπτυξη, δεν υπάρχει χώρος για χλιαρότητα ή ημίμετρα». Ο νέος πρόεδρος θα αναλάβει καθήκοντα στις 10 Δεκεμβρίου. Αλλά θα μπορούσε να αντιμετωπίσει εμπόδια στην άμεση εφαρμογή του πολιτικού του προγράμματος.

Δολαριοποίηση της οικονομίας

Ο Μιλέι έχει προτείνει τη δολαριοποίηση της οικονομίας έως το 2025 για να σταματήσει το «καρκίνωμα του πληθωρισμού».

Η υιοθέτηση του δολαρίου ΗΠΑ ως νομίσματος θα σήμαινε ότι η Αργεντινή θα έχανε τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, όπως ο καθορισμός των επιτοκίων. Η Αργεντινή δεν θα είναι επίσης σε θέση να τυπώσει περισσότερο χρήμα, εξαλείφοντας έτσι τον κύριο παράγοντα του πληθωρισμού.

Ωστόσο, η δολαριοποίηση απαιτεί ένα μεγάλο απόθεμα δολαρίων και το ΔΝΤ έχει προειδοποιήσει ότι τα αποθέματα δολαρίων της Αργεντινής είναι επικίνδυνα χαμηλά. Ακόμη και με την υποστήριξη της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, ο πολιτικά νεοεισερχόμενος Μιλέι έχει '«πολύ μικρή νομοθετική εξουσία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων AFP ο αναλυτής Κάρλος Ζερβασόνι του Πανεπιστημίου Torcuato Di Tella.

«Έτσι, δεν υπάρχει τρόπος να περάσει νόμους που, για παράδειγμα, απαιτούν την αλλαγή του νομίσματος της χώρας ή το κλείσιμο της κεντρικής τράπεζας».

Ο Μάσσα επέκρινε το σχέδιο για δολαριοποίηση ως παράδοση της εθνικής κυριαρχίας. Για να προσπαθήσει να συγκρατήσει τον πληθωρισμό, η Αργεντινή ελέγχει εδώ και χρόνια αυστηρά την ισοτιμία του πέσο προς το δολάριο, η οποία είχε παγώσει για τρεις μήνες πριν από τις εκλογές και τώρα επιτρέπεται να υποτιμάται κατά 3% το μήνα.

Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι «μια φαντασία. Και η διατήρησή της είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Η Αργεντινή απλώς δεν έχει κυριολεκτικά καθόλου χρήματα. Δεν μπορεί να συνεχίσει να το κάνει αυτό», δήλωσε στο AFP ο Νικόλας Σαλντίας, ανώτερος αναλυτής της Economist Intelligence Unit.

Από τώρα μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του Μιλέι, «τα πράγματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν γρήγορα από τον έλεγχο», δήλωσε η πολιτική αναλύτρια Ana Iparraguirre της GBAO Strategies. "Αυτή είναι μια περίοδος μεγάλης αστάθειας».

Ο Σαλντίας είπε ότι ο κόσμος μπορεί να πανικοβληθεί πιστεύοντας ότι επίκειται η δολαριοποίηση, προκαλώντας μια κούρσα στο πέσο.

Ο Μάσσα μπορεί επίσης να εφαρμόσει μια καθυστερημένη υποτίμηση του πέσο, κάνοντας τον Μιλέι να «πληρώσει το πολιτικό τίμημα».

Σταθερότητα του πέσο

Για να προσπαθήσει να συγκρατήσει τον πληθωρισμό, η Αργεντινή ελέγχει εδώ και χρόνια αυστηρά τη συναλλαγματική ισοτιμία του πέσο προς το δολάριο, η οποία είχε παγώσει για τρεις μήνες πριν από τις εκλογές και τώρα επιτρέπεται να υποτιμάται κατά 3% μηνιαίως.

Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι «μια πλήρης φαντασία. Και η διατήρησή της είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Η Αργεντινή απλώς δεν έχει κυριολεκτικά καθόλου χρήματα. Δεν μπορεί να συνεχίσει να το κάνει αυτό», δήλωσε στο AFP ο Nicolas Saldias, ανώτερος αναλυτής της Economist Intelligence Unit.

Από τώρα μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του Μιλέι, «τα πράγματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν γρήγορα από τον έλεγχο», δήλωσε η πολιτική αναλύτρια Άνα Ιπαραγκουιέρ της GBAO Strategies. «Αυτή είναι μια περίοδος μεγάλης αστάθειας».

Ο Σαλντίας είπε ότι ο κόσμος μπορεί να πανικοβληθεί πιστεύοντας ότι επίκειται η δολαριοποίηση, προκαλώντας μια κούρσα στο πέσο.

Ο Μάσσα μπορεί επίσης να εφαρμόσει μια καθυστερημένη υποτίμηση του πέσο, κάνοντας τον Μιλέι να «πληρώσει το πολιτικό τίμημα».

«Πιθανότατα θα δείτε τον πληθωρισμό να αυξάνεται πολύ γρήγορα, δήλωσε ο Saldias, προειδοποιώντας για πιθανό υπερπληθωρισμό.

Κρατικές δαπάνες

Ο Μιλέι εμφανιζόταν συχνά στη σκηνή των συγκεντρώσεων με ένα αλυσοπρίονο, υποσχόμενος να περικόψει τις δημόσιες δαπάνες κατά 15%, να ιδιωτικοποιήσει κρατικές εταιρείες και να μειώσει τις επιδοτήσεις στα καύσιμα, τις μεταφορές και την ηλεκτρική ενέργεια.

Τέτοιο σφίξιμο του ζωνάρι έχει απαιτήσει εδώ και καιρό το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο έχει διασώσει την Αργεντινή 22 φορές, πιο πρόσφατα με δάνειο 44 δισ. δολαρίων το 2018.

Όμως ο Μιλέι θα αντιμετωπίσει τις ίδιες προκλήσεις με τους προκατόχους του που προσπάθησαν να βγουν από έναν φαύλο κύκλο δημοσιονομικών ελλειμμάτων, χρέους, εκτύπωσης χρήματος και πληθωρισμού.

«Σε αυτό το σημείο, ό,τι διορθώνεις επιδεινώνει ένα δεύτερο πρόβλημα», δήλωσε στο AFP ο Μπέντζαμιν Γκεντάν, διευθυντής του προγράμματος για την Αργεντινή στο Κέντρο Ουίλσον με έδρα την Ουάσινγκτον. «Ο πόνος θα είναι οξύς και θα εξαπλωθεί ευρέως αν υπάρξει ένα σοβαρό πρόγραμμα σταθεροποίησης και δεν είναι σαφές ότι οι Αργεντινοί θα δουν τα θετικά του».

Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος διαδηλώσεων και κοινωνικών αναταραχών, ειδικά δεδομένου ότι σχεδόν η μισή χώρα δεν ήθελε τον Μιλέι στην εξουσία.

Ο Γκεντάν δήλωσε ότι αν ο Μιλέι και οι σύμμαχοί του στη σημερινή αντιπολίτευση καταφέρουν να περιορίσουν τις δαπάνες και να μειώσουν την κοινωνική πρόνοια και τις επιδοτήσεις, προστατεύοντας παράλληλα τους πιο ευάλωτους, «αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημείο καμπής για το καλό».

Υπάρχουν και άλλα θετικά στοιχεία στον ορίζοντα.

Μετά τη χειρότερη ξηρασία της Αργεντινής εδώ και έναν αιώνα, η οποία είδε τις γεωργικές εξαγωγές να καταρρέουν τα τελευταία δύο χρόνια οδηγώντας σε υστέρηση εσόδων ύψους 20 δισ. δολαρίων, η χώρα αναμένει μια εξαιρετική συγκομιδή το 2024.

Η Μίλεϊ θα επωφεληθεί επίσης από την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση 10 δισ. δολαρίων στις εισαγωγές ενέργειας, καθώς ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου θα αυξήσει την παραγωγή από τη νότια Vaca Muerta - ένα τεράστιο απόθεμα πετρελαίου και φυσικού αερίου - εκτιμά η οικονομολόγος Ελίζαμπεθ Μπακιγκαλούπο της εταιρείας Abeceb.