Ο Ζάεφ παίρνει τη... σκούπα του και ξεκινά τις «εκκαθαρίσεις» στην κυβέρνηση

Μία... σκούπα που σήκωσε πολλή σκόνη, πρωταγωνιστεί στην πολιτική σκηνή της Βόρειας Μακεδονίας αυτήν τη δεύτερη, σύντοµη προεκλογική περίοδο µέχρι τις επαναληπτικές προεδρικές εκλογές την άλλη Κυριακή. Λιγότερο από 12 ώρες µετά την έκδοση των τελικών αποτελεσµάτων τις πρώτες πρωινές ώρες της περασµένης ∆ευτέρας, που έφεραν ένα αποτέλεσµα-θρίλερ, µε οριακή διαφορά µόλις 4.606 ψήφων ανάµεσα στον υποψήφιο των κοµµάτων του κυβερνητικού συνασπισµού Στέβο Πενταρόφσκι και στην υποψήφια του εθνικιστικού VMRO-DPMNE Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, και µε τα δύο µπλοκ να καταγράφουν σηµαντικές απώλειες, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ βρέθηκε µε µια σκούπα στα χέρια να δηλώνει ότι πήρε το µήνυµα των πολιτών στις εκλογές και προχωρά σε ριζικές αλλαγές και «εκκαθαρίσεις» στον κυβερνητικό µηχανισµό. Κάτι σαν «Ζόραν, άλλαξέ τα όλα τώρα...». Επί σκηνής, και ενώ µιλούσε σε µια προεκλογική συγκέντρωση στο Κάρπος, µαζί µε τον υποψήφιο πρόεδρο Στέβο Πενταρόφσκι, ένας γνωστός ηθοποιός σηκώθηκε και του έδωσε µια... σκούπα .

Ο Ντράγκαν Σπάσοφ-Ντακ είπε ότι είναι από τους λίγους που αποχώρησαν από το SDSM για ηθικούς λόγους και πως του δίνει τη σκούπα για να καθαρίσει τον κυβερνητικό και τον κοµµατικό µηχανισµό. Μοιάζει µάλλον αφύσικο όλο το σκηνικό να ήταν τυχαίο. Πάντως ο Ζ. Ζάεφ ανταποκρίθηκε άµεσα, λέγοντας ότι « έλαβε το µήνυµα για τη δυσαρέσκεια που υπάρχει σε µια µεγάλη µερίδα του κόσµου, που έµειναν στα σπίτια τους και δεν πήγαν να ψηφίσουν, από έναν αριθµό αξιωµατούχων οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους και πως µετά τις εκλογές θα υπάρξουν αλλαγές στον κυβερνητικό µηχανισµό». Ετσι, εν µέσω Μεγάλης Εβδοµάδος και για τους ορθοδόξους στη Βόρεια Μακεδονία, ο Ζ. Ζάεφ εµφανίστηκε µε τη ροµφαία ανά χείρας ή αν θέλετε τη «σκούπα» της κάθαρσης, τροφοδοτώντας τα σενάρια των αλλαγών για συγκεκριµένα κυβερνητικά στελέχη όχι µόνο του SDSM αλλά και του εταίρου του κυβερνητικού συνασπισµού, του DUI, που βρέθηκαν στο στόχαστρο όλο το τελευταίο διάστηµα. Μπορεί ο Ζ. Ζάεφ να απέδειξε ότι τα καταφέρνει στα µεγάλα θέµατα, όπως στις συµφωνίες µε την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, τις συνταγµατικές αλλαγές, την ενταξιακή πορεία στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ κ.α., όµως στη Βόρεια Μακεδονία το στρεβλό κοµµατικό σύστηµα και η διαφθορά στον κρατικό µηχανισµό προκαλούν. Το οικονοµικό άλµα δεν ήρθε ποτέ, ούτε και οι µεγάλες ξένες επενδύσεις. Αντίθετα, µισθοί και συντάξεις είναι καθηλωµένοι στα χαµηλότερα επίπεδα µεταξύ των χωρών της Ευρώπης, η ανεργία ξεπερνά το 20% και υπολογίζεται ότι 500.000 άτοµα έχουν φύγει στο εξωτερικό.

Αυτό εξηγεί και τη µεγάλη του δυσαρέσκεια που υπάρχει στις τάξεις τόσο των Σλαβοµακεδόνων όσο και των Αλβανών και το γεγονός ότι γυρίζουν την πλάτη τους και απέχουν από τις εκλογικές διαδικασίες όλο και περισσότεροι. Είναι χαρακτηριστικό ότι µπορεί το θέµα της αλλαγής της ονοµασίας να µπήκε µε ένταση στη ζωή των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας, όµως δεν κυριάρχησε στην προεκλογική αντιπαράθεση για τις προεδρικές εκλογές. Ακόµη και η Γκ. Σιλιάνοφσκα και το VMRO-DPMNE δεν το έβαλαν στην πρώτη γραµµή.

Χωρίς παρατράγουδα

Αντίθετα, η ατζέντα της αντιπαράθεσης περιελάµβανε σχεδόν όλα τα ζητήµατα που αφορούν τη ζωή των πολιτών, σαν να επρόκειτο για γενικές βουλευτικές εκλογές, «ξεχνώντας» τις περιορισµένες αρµοδιότητες του θεσµού του προέδρου της ∆ηµοκρατίας. Τελικά στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών οι πολίτες έδειξαν ότι θέλησαν να στείλουν µήνυµα και να τιµωρήσουν την κυβέρνηση, αλλά συγχρόνως δεν αντάµειψαν το VMRODPMNE, το οποίο είδε την υποψήφιά του να παίρνει 180.000 λιγότερες ψήφους από εκείνες που είχε συγκεντρώσει το 2014 ο Γκιόργκι Ιβάνοφ.

Επίσης, έξι µήνες µετά το δηµοψήφισµα του Σεπτεµβρίου, σε εκλογές που χαρακτηρίστηκαν «σκανδιναβικές», χωρίς κανένα παρατράγουδο και αµφισβήτηση από καµία πλευρά -ίσως είναι η µοναδική φορά που έγινε αυτό-, προσήλθαν 755.816 ψηφοφόροι. Στο δηµοψήφισµα για τις αλλαγές στο Σύνταγµα, όπου το VMRODPMNE προέτρεπε σε αποχή, είχαν ψηφίσει 666.743 άτοµα, δηλαδή µόλις 89.000 λιγότεροι. Τα στοιχεία αυτά κονιορτοποιούν και τους αυθαίρετους ισχυρισµούς των Ιβάνοφ - Μίτσκοσκι ότι περίπου 1.200.000 ψηφοφόροι δεν προσήλθαν στο δηµοψήφισµα, λέγοντας «όχι» στη Συµφωνία των Πρεσπών και στην αλλαγή της ονοµασίας. Ο Χρ. Μίτσκοσκι στη «σκούπα» του Ζ. Ζάεφ απάντησε ότι το «ψάρι είναι κατεψυγµένο και βρωµάει από το κεφάλι», εννοώντας τον πρωθυπουργό, αλλά παράλληλα φάνηκε να υποστέλλει τη σηµαία για πρόωρες βουλευτικές εκλογές, όπως το διατύπωνε µέχρι την περασµένη Κυριακή, αναµένοντας ίσως το αποτέλεσµα του δεύτερου γύρου. Ολα τα παραπάνω, πάντως, προκαλούν αβεβαιότητα για το αποτέλεσµα, µε πρώτο όµως τον βραχνά της αποχής.

Η συµµετοχή την περασµένη Κυριακή ήταν οριακή. Για να µην κηρυχθεί άκυρη η εκλογή πρέπει η συµµετοχή να ξεπεράσει το όριο του 40% και να προσέλθουν στις κάλπες 723.253 ψηφοφόροι. Στις 80.000 ψήφους, όµως, που συγκέντρωσε ο Αλβανός υποψήφιος Μπλερίµ Ρέκα περιλαµβάνεται ένας σηµαντικός αριθµός σκληροπυρηνικών Αλβανών, που δεν πρόκειται να προσέλθουν στην κάλπη για να ψηφίσουν έναν Σλαβοµακεδόνα υποψήφιο και µπορούν να κρίνουν το άκυρο ή µη της εκλογής. Οι δηµοσκοπήσεις δείχνουν ένα µικρό προβάδισµα του Πενταρόφσκι και ο Ζ. Ζάεφ έκανε λόγο για 100.000 επιπλέον ψήφους. Υπάρχουν όµως εφεδρείες, και πόσες και για τα δύο µπλοκ, ώστε να τις κινητοποιήσουν;