Η Τουρκία «μπαίνει από το παράθυρο» στην ευρωπαϊκή ασφάλεια

Παρά τις ελληνικές ενστάσεις και τις ρητές δηλώσεις της Ε.Ε. περί αποκλεισμού κρατών που απειλούν κράτη-μέλη της, η Τουρκία επιχειρεί να επανεμφανιστεί σήμερα ως αναπόσπαστο τμήμα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας. Η ίδρυση του ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου SAFE (Δράση για την Ασφάλεια στην Ευρώπη) πυροδότησε νέο κύμα απόψεων στην Τουρκία, με τους απόστρατους στρατιωτικούς και διπλωμάτες και τον αντιπολιτευόμενο Τύπο να υποστηρίζουν -τώρα- με αυτοπεποίθηση ότι «η ΕΕ δεν μπορεί χωρίς την Τουρκία» και «η Αθήνα δεν μπορεί να μπλοκάρει την Άγκυρα τελικά».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κόσμος | 28.05.2025 11:48

«Σύντομα νέος γύρος απευθείας συνομιλιών με την Ουκρανία», ανακοίνωσε ο Λαβρόφ

«Η ΕΕ εξαρτάται από την Τουρκία για την ασφάλειά της»

Ο τίτλος του ρεπορτάζ του πρακτορείου Άνκα (προσκείμενο στην αντιπολίτευση) συνοψίζει τον τόνο της τουρκικής προσέγγισης. Ο Ουλούτς Οζουλκέρ, πρώην πρέσβης, δηλώνει ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποτρέψει την Τουρκία από το να επωφεληθεί από τα ευρωπαϊκά αμυντικά κονδύλια.

«Η ΕΕ εξαρτάται από την Τουρκία για την ασφάλειά της», τονίζει, ερμηνεύοντας τη δυναμική της περιόδου ως μια φάση κατά την οποία η Τουρκία επανέρχεται στο προσκήνιο όχι ως μέλος της ΕΕ, αλλά ως απαραίτητος εταίρος.

Η τουρκική θέση, όπως διαμορφώνεται από τις δηλώσεις τόσο του Οζουλκέρ όσο και του επίσης πρώην πρέσβη Χασάν Γκιογούς, εστιάζει στη στρατηγική ανάγκη της Ευρώπης για συνεργασία με την Τουρκία. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι η ελληνική στάση δεν έχει την πολιτική βαρύτητα για να ανακόψει τις ευρωπαϊκές αποφάσεις – μια θέση που αποτυπώνεται στο απόφθεγμα: «Αν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες χτυπήσουν το χέρι τους στο τραπέζι λέγοντας ‘Χρειαζόμαστε την Τουρκία’, δεν νομίζω ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να προβάλει μεγάλη αντίσταση».

Τουρκία: προνομιακή, αλλά όχι ισότιμη

Οι Τούρκοι αναλυτές δεν κρύβουν ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική είναι έμμεση και εξαρτημένη. Δεν θεωρείται ισότιμος εταίρος, αλλά «προνομιούχος». Όπως παρατηρεί ο Οζουλκέρ, η πολιτική της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία μετασχηματίστηκε: από την πλήρη απόρριψη σε μια προσέγγιση «ειδικής σχέσης», ειδικά στον τομέα της ασφάλειας.

Οι τουρκικές φωνές δεν κρύβουν τον ρεαλισμό τους. Αντιλαμβάνονται πως η ΕΕ δεν πρόκειται να ανοίξει τις πύλες της στην Τουρκία ως πλήρες μέλος, αλλά θεωρούν ότι ο ρόλος της Άγκυρας σε τομείς όπως η άμυνα και η σταθερότητα είναι πλέον τόσο κρίσιμος, ώστε δεν μπορεί να αγνοηθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα παρουσιάζεται ως φωνή διαμαρτυρίας, που όμως –κατά την τουρκική άποψη– δεν αλλάζει την κατεύθυνση των πραγμάτων.

Η Ελλάδα σε «δεύτερη μοίρα»

Στο τουρκικό αφήγημα, η Ελλάδα εμφανίζεται απομονωμένη και ανίσχυρη.

«Ενώ οι ηγετικές χώρες της ΕΕ δίνουν στην Τουρκία εξέχουσα θέση στο προσκήνιο, ωθούν τη θέση της Ελλάδας σε δεύτερη μοίρα», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Οι τουρκικές αναλύσεις αποδίδουν την αντίδραση της Αθήνας σε μια προσπάθεια να διατηρήσει επιρροή σε ένα πλαίσιο που, όπως λένε, τη θεωρεί αναλώσιμη. Παρότι η Ελλάδα εγείρει ζητήματα διεθνούς δικαίου και αξιών, αυτά –σύμφωνα με την τουρκική αφήγηση– δεν βρίσκουν ισχυρή ανταπόκριση στην καρδιά των ευρωπαϊκών αμυντικών επιτελείων.

«Τι θα κερδίσει προσπαθώντας να πολεμήσει την Τουρκία;»

Με αυτό το ερώτημα, ο Οζουλκέρ απαξιώνει ουσιαστικά τη στρατηγική της Αθήνας. Θεωρεί ότι η ελληνική πλευρά κινείται στη βάση μιας αυταπάτης ισοτιμίας και ότι υποτιμά τον ρόλο που η Τουρκία μπορεί να παίξει στην περιφερειακή και ευρωπαϊκή σταθερότητα. Στην ουσία, η τουρκική ανάλυση παρουσιάζει την Ελλάδα ως «παραπονούμενο μέλος» που δεν μπορεί να αντιστρέψει την ευρωπαϊκή προτεραιότητα προς την Τουρκία.

"Αυτές οι καταγγελίες δεν αλλάζουν την πραγματικότητα. Διότι το σημείο στο οποίο έχει ήδη φθάσει η Τουρκία παγκοσμίως είναι εξαιρετικά υπέρ της. Επομένως, νομίζω ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα και δυνατότητα για την Ελλάδα να είναι πολύ επιτυχής αυτή η στάση απέναντι στην Τουρκία ή να μπλοκάρει την Τουρκία σε πραγματικούς όρους. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΕ χρειάζεται την Τουρκία από άποψη ασφάλειας. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δυσκολεύεται. 'Αναρωτιέμαι πώς μπορώ να κρατήσω την Τουρκία στριμωγμένη και πάλι στο θέμα της ΕΕ, όπως ήταν πάντα μέχρι σήμερα', λέει κι επίσης ότι δεν πρόκειται να αλλάξει αυτή τη στάση και ότι μπορεί να ασκήσει και βέτο", υποστηρίζει ο Οζουλκέρ.

Η «νέα πραγματικότητα» της ευρωπαϊκής ασφάλεια

Το SAFE, για την Άγκυρα, δεν είναι απλώς ένα εργαλείο χρηματοδότησης. Είναι το σύμβολο μιας νέας φάσης, όπου η Τουρκία επιστρέφει στη σκηνή της ευρωπαϊκής πολιτικής – όχι ως φίλος, αλλά ως απαραίτητος συνεργάτης. Και η Ελλάδα, παρά τις ενστάσεις της, καλείται να συμβιβαστεί με αυτή τη νέα ευρωπαϊκή «πραγματικότητα».