Τελικά το Ισραήλ κατάφερε να πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν; Το δίλημμα του Τραμπ

Απροσδιόριστες παραμένουν οι συνέπειες των χτυπημάτων, που εξαπέλυσε το Ισραήλ την Παρασκευή (13/06) σε πυρηνικές εγκαταστάσεις στην ιρανική επικράτεια,  για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. 

Η πλήρης έκταση των καταστροφών από τις συνεχιζόμενες επιθέσεις με πυραύλους αρχίζει μόλις να αποσαφηνίζεται. Ο Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Παρασκευή ότι, παρότι το Ισραήλ κατέστρεψε εγκαταστάσεις στην επιφάνεια του βασικού πυρηνικού συγκροτήματος της Νατάνζ, δεν κατάφερε να διεισδύσει στους υπόγειους χώρους όπου πραγματοποιείται ο εμπλουτισμός ουρανίου.

Η Νατάνζ αποτελεί κρίσιμο κόμβο για το πυρηνικό πρόγραμμά του Ιράν, αλλά τα αποτελέσματα των πληγμάτων και σε άλλες τοποθεσίες — όπως στην Ισφαχάν και στο Φορντό - θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα του Ισραήλ, γράφει το Bloomberg.

Στις πυρηνικές εγκαταστάσεις, που βρίσκονται Ισπαχάν, γίνεται η μετατροπή του ουράνιου σε πρώτη ύλη για τους φυγοκεντρητές, οι οποίοι με τη σειρά τους διαχωρίζουν τα ισότοπα του ουρανίου, απαραίτητα είτε για πυρηνική ενέργεια είτε για πυρηνικά όπλα. Χωρίς τη δυνατότητα μετατροπής νέων ποσοτήτων φυσικού ουρανίου, η ικανότητα του Ιράν να παράγει επιπλέον εμπλουτισμένο υλικό θα «παγώσει».

«Αν διακόψεις αυτό το μέρος της αλυσίδας, ο κύκλος σταματά να λειτουργεί», δήλωσε ο Ρόμπερτ Κέλεϊ, Αμερικανός πυρηνικός μηχανικός που είχε ηγηθεί επιθεωρήσεων της IAEA στο Ιράκ και στη Λιβύη. «Το αρχικό στάδιο του προγράμματός τους πεθαίνει».

Ποιες είναι οι εναπομείναντες πυρηνικές δυνατότητες 

«Δεν υπάρχει ακόμη πλήρης εκτίμηση», δήλωσε η Σουζάν Μαλόνεϊ, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Brookings στην Ουάσινγκτον. Ωστόσο, ο συνδυασμός των πληγμάτων και η εξόντωση βασικών προσώπων στην ασφάλεια και το πυρηνικό πρόγραμμα «θα καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολη την επανασύσταση του προγράμματος στο επίπεδο που βρισκόταν πριν τις επιθέσεις», πρόσθεσε.

Από την πλευρά της η Κέλσι Ντάβενπορτ, διευθύντρια πολιτικής μη διάδοσης πυρηνικών όπλων στον Οργανισμό Arms Control Association, εκτίμησε πως το Ιράν μπορεί να αναγκαστεί να επιβραδύνει το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά είναι μάλλον απίθανο να το τερματίσει. Η παρακολούθηση του δε, θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη, καθώς η Τεχεράνη είναι απίθανο να δώσει στο άμεσα μέλλον άδεια στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις της.

«Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το Ιράν να μεταφέρει ουράνιο, εμπλουτισμένο σχεδόν σε επίπεδα κατάλληλα για όπλα, σε μυστική τοποθεσία, ή, λόγω των ζημιών, η IAEA να μην μπορεί να λογοδοτήσει για όλο το πυρηνικό υλικό του Ιράν», προειδοποίησε η Ντάβενπορτ.

Η Τεχεράνη είναι γνωστό ότι διαθέτει αποθέματα 400 κιλών εμπλουτισμένου ουρανίου. Αν αποφασίσει να σύρει την περιοχή στον όλεθρο, θα μπορούσε να τα αξιοποιήσει για την κατασκευή όπλου. 

Το δίλημμα των ΗΠΑ

Η εγκατάσταση εμπλουτισμού στο Φουρντό βρίσκεται θαμμένη κάτω από το βουνό. Λόγω της τοποθεσίας της είναι ευάλωτη μόνο σε εξειδικευμένες βόμβες βαθιάς διείσδυσης (bunker-buster) — τις οποίες διαθέτουν μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες στο οπλοστάσιό τους.

«Το Ισραήλ δεν μπορεί να καταστρέψει το Φουρντό χωρίς στρατιωτική συνδρομή των ΗΠΑ», δήλωσε η Κέλσι Ντάβενπορτ. Η παράμετρος αυτή θέτει τον Τραμπ προ του διλήμματος: αν θα εμπλακεί ενεργά στο μέτωπο που άνοιξε το Ισραήλ, εξοπλίζοντας το  ή αν θα παραμείνει προσηλωμένος στην πολιτική απεμπλοκή των ΗΠΑ από τους ξένους πολέμους. 

Να σημειωθεί πως χτύπημα του Ισραήλ είχε συνέπεια να σταματήσουν οι συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα, καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε ότι γνώριζε πως επίκειται το χτύπημα. Ο 6ος γύρος συνομιλιών είχε προγραμματιστεί για την Κυριακή 15/06, αλλά παραμένει ασαφές αν θα πραγματοποιηθεί.