Ο δρόμος της Τουρκίας για το SAFE: Οι αντιρρήσεις Ελλάδας-Κύπρου και τα γεωπολιτικά διλήμματα

Δυσπιστία, πραγματισμός και γεωπολιτικά διλήμματα υφαίνουν την εξίσωση Ευρώπη–Τουρκία, αναφορικά με τη συμμετοχή της Άγκυρας στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE, παρόλο που η ίδια δεν φαίνεται να ανησυχεί, θεωρώντας μάλιστα αναπόφευκτη την ένταξή της στο ευρωπαϊκό πλέγμα άμυνας.

Η Τουρκία πριν από λίγες ημέρες αποφάσισε να δώσει το πράσινο φως για την τοποθέτηση αμυντικού συμβούλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Άγκυρα. Μια κίνηση μικρή αλλά με σαφή συμβολισμό.

Η έγκριτη αναλυτής, Μπαρτσίν Γινάντς, επισημαίνει ότι η κίνηση της Άγκυρας δείχνει πως η Τουρκία δεν βλέπει τον εαυτό της ως περιφερειακό «στρατιώτη» της Ευρώπης, αλλά ως αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Όσο περισσότερο η ΕΕ χρειάζεται εταίρους για να θωρακιστεί απέναντι σε νέες απειλές, τόσο περισσότερο η Τουρκία αποκτά εργαλειακή σημασία.

Το παράδοξο

Από την άλλη, η έγκυρη αναλυτής από τις ΗΠΑ, Αμπερίν Ζαμάν, προβάλλει το δομικό παράδοξο: «Η δυσπιστία της ΕΕ προς την αξιοπιστία και το κράτος δικαίου στην Τουρκία συγκρούεται με την πραγματιστική ανάγκη για στρατιωτική συνεργασία». Με άλλα λόγια, παρά τις αντιρρήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου, που επιχειρούν να φράξουν την τουρκική συμμετοχή στον SAFE, οι γεωπολιτικές πιέσεις –από τη Ρωσία μέχρι τη Λιβύη και το μεταναστευτικό– ωθούν την Ευρώπη σε στενότερη στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα.

Αναπόφευκτη ένταξη

Το κοινό νήμα των δύο αναλύσεων οδηγεί, πάντως, στο συμπέρασμα πως η Τουρκία, παρά τους θεσμικούς περιορισμούς και τις ενστάσεις για την αξιοπιστία της, δύσκολα μπορεί να αποκλειστεί από την ευρωπαϊκή άμυνα.

«Το τελικό υπονοούμενο είναι πως, παρά τα εμπόδια, η Τουρκία δεν είναι ‘υπερβολικά ανήσυχη’ για τον αποκλεισμό της, αφού οι γεωπολιτικές συγκυρίες λειτουργούν υπέρ της», σύμφωνα με την Ζαμάν.