Νέο σχέδιο 19 σημείων Ουάσιγκτον - Κιέβου για το Ουκρανικό: Τραμπ και Ζελένσκι αναλαμβάνουν τα «καυτά» θέματα

Οι ΗΠΑ και η Ουκρανία έχουν συντάξει ένα νέο ειρηνευτικό συμφωνητικό 19 σημείων, αλλά άφησαν τα πιο ευαίσθητα ζητήματα να συζητηθούν από τους προέδρους των χωρών, σύμφωνα με τον πρώτο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, Σεργκί Κισλίτσα. Η Ουάσιγκτον είχε προηγουμένως ασκήσει πίεση στο Κίεβο να συμφωνήσει σε μια πρόταση 28 σημείων που είχε εκπονηθεί από αξιωματούχους των ΗΠΑ και της Ρωσίας και ξεπερνούσε πολλά από τα μακροχρόνια όρια της Ουκρανίας.

Ο Κισλίτσα, ο οποίος συμμετείχε ως μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας στις κρίσιμες συνομιλίες στη Γενεύη, δήλωσε στο Financial Times ότι η συνάντηση ήταν μια «έντονη» αλλά «παραγωγική» προσπάθεια, η οποία οδήγησε σε ένα πλήρως αναθεωρημένο σχέδιο εγγράφου που άφησε και τις δύο πλευρές με «θετική» εντύπωση.

Μετά από ώρες επίπονων διαπραγματεύσεων που παραλίγο να αποτύχουν πριν καν ξεκινήσουν, οι ομάδες των ΗΠΑ και της Ουκρανίας κατέληξαν σε συμφωνίες για διάφορα θέματα, αλλά «έβαλαν σε παρένθεση» τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία — συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών ζητημάτων και των σχέσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ, της Ρωσίας και των ΗΠΑ — για να αποφασίσουν ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Το ζήτημα των εδαφών

Οι Ουκρανοί δήλωσαν ότι «δεν είχαν την εξουσία» να λάβουν αποφάσεις σχετικά με το έδαφος — ιδίως την παραχώρηση εδαφών, όπως πρότεινε το αρχικό σχέδιο — κάτι που, σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας τους, θα απαιτούσε εθνικό δημοψήφισμα. Το νέο σχέδιο, σύμφωνα με τον Κισλίτσα, δεν είχε καμία ομοιότητα με την προηγούμενη διαρρεύσασα έκδοση της ειρηνευτικής πρότασης που είχε προκαλέσει σάλο στο Κίεβο. «Πολύ λίγα πράγματα έχουν απομείνει από την αρχική έκδοση», είπε. «Αναπτύξαμε ένα σταθερό σώμα σύγκλισης και μερικά πράγματα στα οποία μπορούμε να συμβιβαστούμε», είπε. «Τα υπόλοιπα θα χρειαστούν αποφάσεις από την ηγεσία». Κάθε πλευρά θα μεταφέρει τώρα τα τελευταία σχέδια εργασίας στην Ουάσιγκτον και το Κίεβο για να ενημερώσει τους προέδρους. Στη συνέχεια, η κυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να προσεγγίσει τη Μόσχα για να επιδιώξει την προώθηση των συνομιλιών, είπε. Τα αντίγραφα του σχεδίου που δόθηκαν στους επικεφαλής των αμερικανικής και ουκρανικής αντιπροσωπειών ήταν τα μόνα κείμενα που έφυγαν από την αίθουσα. Ο Κισλίτσα είπε ότι όλα τα άλλα αντίγραφα επιστράφηκαν στο τέλος της συνάντησης.

Πού κινήθηκαν οι συζητήσεις

Οι συζητήσεις από την ουκρανική πλευρά καθοδηγήθηκαν από τον ισχυρό επικεφαλής του προσωπικού του Ζελένσκι, Αντρέι Γερμάκ, και τον γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ, με τον Κισλίτσα και μια ομάδα στρατιωτικών αξιωματικών και αξιωματούχων των μυστικών υπηρεσιών να διαδραματίζουν υποστηρικτικό ρόλο από την πλευρά του Κιέβου. Η αμερικανική αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, τον υπουργό Στρατού Νταν Ντρίσκολ, τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για τη Ρωσία Στιβ Γουίτκοφ και τον γαμπρό του προέδρου Τζάρετ Κούσνερ, η παρουσία του οποίου αρχικά εξέπληξε τους Ουκρανούς αξιωματούχους. Ο Κισλίτσα είπε ότι οι Αμερικανοί ήταν προσεκτικοί, πρόθυμοι να ακούσουν την άποψη των Ουκρανών και ανοιχτοί σε προτάσεις. «Σχεδόν όλα όσα προτείναμε έγιναν δεκτά», είπε. Αν και οι συνομιλίες έληξαν με θετικό πρόσημο, παραλίγο να μην ξεκινήσουν, σύμφωνα με τον Κισλίτσα, ο οποίος περιέγραψε την ατμόσφαιρα στη Γενεύη το πρωί της Κυριακής ως «πολύ τεταμένη».

«Οι πρώτες ώρες κρέμονταν από μια κλωστή»

Οι Αμερικανοί είχαν φτάσει απογοητευμένοι από τις διαρροές στα μέσα ενημέρωσης τις ημέρες πριν από τη συνάντηση και τη δημόσια συζήτηση σχετικά με την προέλευση του πρώτου σχεδίου πρότασης.  «Οι πρώτες ώρες ήταν εντελώς...», είπε, κάνοντας μια παύση μερικών δευτερολέπτων, «κρέμονταν από μια κλωστή».

Χρειάστηκαν σχεδόν δύο ώρες συνομιλιών μεταξύ του Yermak και της αμερικανικής αντιπροσωπείας για να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να επανέλθουν στις διαπραγματεύσεις. «Τελικά καταφέραμε να πάμε στην αμερικανική αποστολή και να ξεκινήσουμε πραγματικές συνομιλίες», είπε ο Kyslytsya. Μια μακρά πρωινή συνεδρίαση με τους Αμερικανούς επέτρεψε στους Ουκρανούς να εκφράσουν τις ανησυχίες και τα αιτήματά τους. Ακολούθησε ένα σύντομο διάλειμμα και μια λεπτομερής ανασκόπηση, σημείο προς σημείο, του προτεινόμενου ειρηνευτικού σχεδίου, είπε.

Ο Κισλίτσα είπε ότι η αμερικανική πλευρά φάνηκε πρόθυμη να αποσύρει την πρόταση για την εισαγωγή ανώτατου ορίου 600.000 στρατιωτών στον ουκρανικό στρατό. Είπε ότι οι Αμερικανοί διαπραγματευτές άκουσαν προσεκτικά τα επιχειρήματα των Ουκρανών και συμφώνησαν να λάβουν υπόψη τα σημεία αυτά. «Συμφώνησαν ότι ο αριθμός των Ουκρανών στρατιωτών στην έκδοση που διέρρευσε (του σχεδίου ειρηνευτικού σχεδίου) — όποιος και αν το συνέταξε — δεν ήταν πλέον στο τραπέζι», είπε. «Ο στρατός θα συνεχίσει να συζητά τις ρυθμίσεις». Μια πρόταση για γενική αμνηστία για πιθανά εγκλήματα πολέμου στο αρχικό σχέδιο αναθεωρήθηκε με τρόπο που να αντιμετωπίζει «τα παράπονα όσων υπέφεραν στον πόλεμο», είπε.

Το ραντεβού Τραμπ-Ζελένσκι

Σε ξεχωριστή συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε αργότερα την ίδια μέρα συμμετείχαν ευρωπαίοι σύμμαχοι, μεταξύ των οποίων εκπρόσωποι από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Πριν από τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ, η Ουκρανία είχε πραγματοποιήσει ιδιωτικές συζητήσεις με ευρωπαίους συμβούλους εθνικής ασφάλειας για να συντονίσει τις θέσεις και να προσδιορίσει τις κοινές προτεραιότητες, ανέφερε ο Kyslytsya. Επαίνεσε επανειλημμένα την «εποικοδομητική συμμετοχή» της αμερικανικής ομάδας, ξεχωρίζοντας τους Rubio, Driscoll και Kushner. «Σε κανένα σημείο δεν είπαν: «Δεν θα το συζητήσουμε». Εξετάσαμε όλα τα σημεία προσεκτικά». Έχουν γίνει συζητήσεις σχετικά με την υποδοχή του Ζελένσκι από τον Τραμπ στην Ουάσινγκτον αυτή την εβδομάδα, προκειμένου να οριστικοποιηθεί η συμφωνία. Ωστόσο, ορισμένοι από τον κύκλο του Ουκρανού προέδρου τον έχουν συμβουλεύσει να παραμείνει στο Κίεβο, ώστε να μην διακινδυνεύσει μια νέα σύγκρουση με τον Τραμπ, η οποία θα μπορούσε να ανατρέψει την πρόοδο που επιτεύχθηκε το Σαββατοκύριακο. Παραμένει ασαφές εάν ο Τραμπ θα θελήσει ο Ζελένσκι να εγκρίνει το έγγραφο με την υπογραφή του. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι ο Ουκρανός ομόλογός του θα πρέπει να υποστηρίξει ένα σχέδιο μέχρι την Πέμπτη, ημέρα της Ευχαριστίας.

Η στάση της Ρωσίας

Η Ουάσιγκτον πρέπει τώρα να αποφασίσει πώς και πότε θα παρουσιάσει το σχέδιο ειρηνευτικής συμφωνίας στη Ρωσία. Το Κρεμλίνο δήλωσε τη Δευτέρα ότι δεν έχει ακόμη δει ούτε ενημερωθεί για το αμερικανο-ουκρανικό σχέδιο. «Είναι στο χέρι των Ρώσων να δείξουν αν ενδιαφέρονται πραγματικά για την ειρήνη ή αν θα βρουν χίλιους λόγους για να μην συμμετάσχουν», δήλωσε ο Κισλίτσα. Τόνισε επίσης την ευρύτερη σημασία της συνάντησης στη Γενεύη. «Το θεμελιώδες επίτευγμα στη Γενεύη είναι ότι καταφέραμε να διατηρήσουμε μια λειτουργική συνεργασία και διάλογο με τους Αμερικανούς», είπε.

«Παρά την υπερβολική δημοσιότητα των μέσων ενημέρωσης και την υστερία των κοινωνικών μέσων, και οι δύο πλευρές έδειξαν ότι η συνεργασία είναι ισχυρή και ικανή να παράγει ένα βιώσιμο έγγραφο για τους ηγέτες». Ωστόσο, ο Kyslytsya παρέμεινε επιφυλακτικός. «Δεν καθόμασταν στα κεντρικά γραφεία της Netflix γράφοντας σενάρια που θα υποβληθούν για Όσκαρ», είπε. «Δεν πρέπει να μας οδηγεί ο ενθουσιασμός ή η διαφημιστική εκστρατεία, αλλά η ευθύνη και η πολυπλοκότητα των ζητημάτων».