«Η χρονιά του χταποδιού»: Πώς η κλιματική αλλαγή οδήγησε στην αύξησή του στην Αγγλία και τι σημαίνει αυτό

Η ομοσπονδία φιλανθρωπικών οργανώσεων για την προστασία της άγριας ζωής Wildlife Trusts ανακήρυξε το 2025 «Έτος του Ακμάζοντος Χταποδιού», μετά τον εντοπισμό αριθμού-ρεκόρ στα ανοιχτά της νοτιοδυτικής ακτής της Αγγλίας.

Στην ετήσια ανασκόπησή της για τη θαλάσσια ζωή, η ομοσπονδία αναφέρει ότι οι πληθυσμοί χταποδιών το φετινό καλοκαίρι έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 1950.

Όπως αναφέρει και το BBC, οι πιο ήπιοι χειμώνες, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, θεωρούνται υπεύθυνοι για αυτήν την αύξηση του πληθυσμού, η οποία είναι γνωστή ως «άνθιση» (bloom).

Κατακόρυφη αύξηση μέσα σε λιγότερο από 5 χρόνια

Τα ευρήματα της ομοσπονδίας επιβεβαιώνονται από επίσημα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία περισσότεροι από 1.200 τόνοι χταποδιού αλιεύθηκαν από ψαράδες σε βρετανικά ύδατα το καλοκαίρι του 2025. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή αύξηση σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Μόνο μία φορά από το 2021 έχει καταγραφεί εκφόρτωση περισσότερων από 200 τόνων χταποδιού.

Οι ειδικοί λένε ότι τα περισσότερα από όσα εντοπίστηκαν είναι Octopus vulgaris, ένα είδος που συναντάται συνήθως στα θερμότερα νερά της Μεσογείου. Εθελοντές του Wildlife Trusts στην Κορνουάλη και το Ντέβον ανέφεραν αύξηση των εμφανίσεων κατά περισσότερο από 1.500% σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2023, σε ένα τμήμα της νότιας ακτής.

«Πραγματικά ήταν κάτι εξαιρετικό», λέει ο Ματ Σλέιτερ από το Cornwall Wildlife Trust. «Έχουμε δει χταπόδια να κινούνται με προώθηση νερού σαν τζετ. Έχουμε δει χταπόδια να καμουφλάρονται - μοιάζουν ακριβώς με φύκια. Τα έχουμε δει να καθαρίζονται. Και έχουμε δει ακόμη και να περπατούν, χρησιμοποιώντας δύο πόδια, απλώς για να απομακρυνθούν από τον δύτη κάτω από το νερό».

Καλύτερη κατανόηση των... ολάνθιστων κεφαλόποδων

Η Ρουθ Γουίλιαμς, επικεφαλής θαλάσσιας προστασίας στη Wildlife Trusts, λέει ότι η «άνθιση του πληθυσμού» πιθανότατα οφείλεται σε συνδυασμό διαφορετικών περιβαλλοντικών παραγόντων που συνέπεσαν, μεταξύ των οποίων και η αύξηση της θερμοκρασίας των νερών.

«Οι θερμοκρασίες της θάλασσας είναι 1,5 έως 3 °C υψηλότερες από το συνηθισμένο στη νοτιοδυτική Αγγλία και οι θερμότεροι χειμώνες επιτρέπουν στα αυγά των χταποδιών να επιβιώνουν σε μεγαλύτερα ποσοστά», λέει στο Euronews Green. «Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε την "άνθιση" με περισσότερη λεπτομέρεια.»

Η θερμοκρασία των θαλασσών και των ωκεανών αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό, καθώς συνεχίζουν να απορροφούν την υπερβάλλουσα θερμότητα από τα ανθρωπογενή αέρια του θερμοκηπίου.

Μια μελέτη του 2025, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research Letters, προειδοποίησε ότι η επιφάνεια των ωκεανών θερμαίνεται τέσσερις φορές ταχύτερα απ' ό,τι πριν από 40 χρόνια, ενώ οι μέσες θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας έχουν φτάσει σε ιστορικό υψηλό.

«Αν οι ωκεανοί ήταν μια μπανιέρα με νερό, τότε τη δεκαετία του 1980 η ζεστή βρύση έτρεχε αργά, ανεβάζοντας τη θερμοκρασία μόλις κατά κλάσμα του βαθμού κάθε δεκαετία», λέει ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Κρις Μέρτσαντ. «Αλλά τώρα η ζεστή βρύση τρέχει πολύ πιο γρήγορα και η θέρμανση έχει επιταχυνθεί. Ο τρόπος να επιβραδύνουμε αυτή τη θέρμανση είναι να αρχίσουμε να κλείνουμε τη ζεστή βρύση, μειώνοντας τις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα και προχωρώντας προς τις καθαρές μηδενικές εκπομπές».

Τι σημαίνει για την αλιεία αυτή η αύξηση

Προς το παρόν δεν είναι σαφές αν αυτή η αύξηση των αριθμών είναι μόνιμη ή κυκλική, κάτι που θα σήμαινε ότι οι πληθυσμοί των χταποδιών μπορεί να επιστρέψουν σε πιο φυσιολογικά επίπεδα μετά τη φετινή «άνθιση». Τα χταπόδια τρέφονται με οστρακοειδή, όπως αστακούς, καβούρια και χτένια, γι’ αυτό και το Wildlife Trusts προειδοποιεί ότι, αν οι πληθυσμοί παραμείνουν υψηλοί, ίσως χρειαστεί να αλλάξουν τόσο οι αλιευτικές πρακτικές όσο και οι διατροφικές συνήθειες.

«Έχουν αντίκτυπο σε αυτά τα (οστρακοειδή) είδη γύρω από τις ακτές μας. Και ως συνέπεια, θα επηρεάσουν και την αλιευτική μας βιομηχανία που στοχεύει αυτά τα είδη», δήλωσε η Ρουθ Γουίλιαμς. «Οι αλιείς θα πρέπει να προσαρμοστούν και να αλλάξουν ανάλογα την αλιευτική τους δραστηριότητα και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη διερεύνηση πιθανών επιλογών».

Ο θετικός και αρνητικός απολογισμός του έτους

Κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι οι εκφορτώσεις καβουριών έχουν μειωθεί σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια, ενώ τα αλιεύματα αστακού, καραβίδας και χτενιών παραμένουν σταθερά.

Παράλληλα με τα καλά νέα για τους λάτρεις του χταποδιού, η θαλάσσια ανασκόπηση του Wildlife Trusts περιέχει και πιο ανησυχητικές ειδήσεις.

Η ομοσπονδία αναφέρει ότι η φετινή χρονιά σημαδεύτηκε στην αρχή και στο τέλος της από περιβαλλοντικές καταστροφές: τον Μάρτιο, μια σύγκρουση μεταξύ ενός πετρελαιοφόρου και ενός πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στη Βόρεια Θάλασσα οδήγησε στη διαρροή τεράστιων ποσοτήτων πλαστικών σφαιριδίων ρητίνης, ενώ τον Νοέμβριο απελευθερώθηκαν σχεδόν 4,5 τόνοι βιο-χαντρών (bio-beads) από μια μονάδα επεξεργασίας νερού στο Σάσεξ.

Υπήρξαν όμως και πιο θετικά νέα για την άγρια ζωή αλλού: καταγράφηκε αριθμός-ρεκόρ 46.000 Φρατέρκουλας στο Σκόμερ του Πέμπροκσαϊρ, ενώ το χαρισματικό ασπρόμαυρο πουλί έκανε την επιστροφή του στο νησί Μακ, μετά από προσπάθειες διατήρησηςτου Ulster Wildlife Trust για την απομάκρυνση των «εισβολέων» καφέ αρουραίων.