Τουρκία: Η επόμενη μέρα για την κυβέρνηση Ερντογάν μετά τη νίκη Ιμάμογλου

Το μεγαλύτερο πλήγμα από το 2002 που ανήλθε στην εξουσία το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δέχθηκε στις 23 Ιουνίου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το κόμμα του. Οι αναλύσεις της επόμενης ημέρας προβλέπουν αλλαγή των ισορροπιών στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας, μακροπρόθεσμα μεν, αλλά χθες μπήκε ο θεμέλιος λίθος για το γκρέμισμα του «ανίκητου» και «αναμφισβήτητου γοήτρου» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που κυβερνά τη χώρα εδώ και 17 χρόνια.

Κατ' αρχάς, η νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου ενδεχομένως θα αρχίσει να τρίζει τα θεμέλια της «αμετακίνητης» ηγεσίας και του ίδιου του κόμματός του, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος. Αν και είναι ακόμη νωρίς για αλλαγές, γιατί ο Εκρέμ Ιμάμογλου θα πρέπει να αποδείξει πρώτα τις ικανότητές του στον Δήμο της Κωνσταντινούπολης, ωστόσο η εκλογή του σηματοδοτεί την αρχή μίας νέας πολιτικής ατμόσφαιρας στην Τουρκία και εντός και εκτός κόμματος. Το έδειξε, άλλωστε, χθες και με την αρχηγική εμφάνιση και ομιλία που έκανε ο Εκρέμ Ιμάμογλου από το «μπαλκόνι».

Δεν είναι, άλλωστε, λίγοι αυτοί που λένε ότι ο Εκρέμ Ιμάμογλου έχει βάλει ήδη «υποψηφιότητα» για τις προεδρικές εκλογές του 2023, σε τέσσερα χρόνια από τώρα, και ότι θα αρχίσει ήδη να πιέζει αυτό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η επόμενη μέρα για την κυβέρνηση Ερντογάν

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το σίγουρο είναι ότι θα αναζητήσει λάθη και ευθύνες από τους επιτελείς του. 

-          Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών δεν φαίνεται πιθανό, το απέρριψε εξάλλου χθες το βράδυ ο ηγέτης των εθνικιστών, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος είναι συνήθως ο ρυθμιστής και ο οργανωτής των εκλογικών αναμετρήσεων στην Τουρκία. Ο Μπαχτσελί είπε κάτι ρεαλιστικό: «Αυτή τη στιγμή η οποιαδήποτε συζήτηση για πρόωρες εκλογές θα ήταν το μεγαλύτερο κακό για τη χώρα». Γιατί η οικονομία είναι στο χείλος του γκρεμού, διεθνώς η χώρα είναι στριμωγμένη έως και απομονωμένη, έρχονται οι S-400 και οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να τιμωρήσουν την Τουρκία. Επομένως μία πολιτική αστάθεια τώρα έπειτα από μία νίκη της αντιπολίτευσης σε μία πρώτη μάχη δεν εξυπηρετεί καμία εθνική πολιτική.

• Αναταράξεις, βέβαια, θα υπάρξουν. Τα σενάρια ανασχηματισμού δίνουν και παίρνουν ήδη από πριν από τις εκλογές της 23ης Ιουνίου. Η κυβέρνηση χρειάζεται ένα φρεσκάρισμα για να αντιμετωπίσει τις συμπληγάδες: οικονομία και εξωτερική πολιτική. Ακούγονται πολλές μετατάξεις, και ειδικά στα υπουργεία Οικονομικών και ΥΠΕΞ, αλλά όχι στο Άμυνας.
• Εκτός από ανασχηματισμό, αναμένονται και καρατομήσεις στελεχών του κόμματος. Ήδη χθες το βράδυ μετά την παραδοχή της ήττας του ο Μπιναλί Γιλντιρίμ δέχτηκε φωνές πολιτών για παραιτήσεις του προέδρου του τοπικής οργάνωσης του ΑΚΡ.
• Τον Εκρέμ Ιμάμογλου ενδέχεται πάντως να δεχτεί σήμερα εδώ στην Κων/λη ο Ερντογάν, σύμφωνα με πληροφορίες της ‘ΧαμπέρΤουρκ’, έπειτα και από την έκκληση που απηύθυνε χθες από το «μπαλκόνι» ο νέος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης να συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο για να του δείξει ότι θα είναι συνεργάτες και όχι αντίπαλοι. Προς το παρόν τουλάχιστον...
• Θετική επίδραση είχε πάντως στο εθνικό νόμισμα σήμερα η νίκη Ιμάμογλου, αφού η λίρα ανάκαμψε έναντι του δολαρίου και η αγορά «ανακουφίστηκε» από τη γρήγορη αναγνώριση της νίκης του Ιμάμογλου από τον Ερντογάν, χωρίς να δημιουργηθεί μία νέα πολιτική αντιπαράθεση και πόλωση στη χώρα. Αυτό το είδε, βέβαια, ο Ερντογάν και επέλεξε να μην πάει κόντρα σε ένα τόσο μεγάλο «ρεύμα» ενός άλλου πολιτικού, εν μέσω μάλιστα και των μεγάλων θεμάτων που έχει να αντιμετωπίσει με τις ΗΠΑ και την οικονομία του αυτό το καλοκαίρι.

Τι σημαίνει η πολιτική αλλαγή στην Κωνσταντινούπολη για τα εθνικά θέματα

Πολλοί είναι εκείνοι που προβλέπουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος μετά την ήττα του θα εξάγει την… απογοήτευσή του στην εξωτερική πολιτική και ειδικά θα στραφεί κατά της Ελλάδας, και της Κύπρου, στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο για να αντισταθμίσει την εσωτερική ήττα με μία εξωτερική «ανόρθωση ηθικού»: «Μέσα χάνουμε αλλά έξω είμαστε ισχυροί!».

Η οπτική αυτή για την τουρκική εξωτερική πολιτική ακούγεται περισσότερο ως ελληνοκεντρική βέβαια, παρά ως μία προοπτική της Άγκυρας αυτή τη στιγμή.

Είναι αλήθεια ότι όταν ένας πολιτικός χάνει κάπου, κοιτάζει να κερδίσει κάπου αλλού έδαφος, όπου θεωρεί ότι μπορεί να κερδίσει… Αυτή τη στιγμή στο διεθνές στερέωμα ο Ερντογάν βιώνει την πιο δύσκολη περίοδο που έχει αντιμετωπίσει ποτέ! Το μέτωπο με τις ΗΠΑ δεν του προσφέρει κανένα μα κανένα «όπλο» ανάσας και αναπτέρωσης ηθικού σε πολιτικό επίπεδο.

Όσον αφορά στο άλλο μέτωπο που έχει ανοιχθεί τώρα, την Ανατ. Μεσόγειο, αδιαμφισβήτητα, οποιαδήποτε επίδειξη πυγμής και ισχύος του δοθεί η ευκαιρία να κάνει ο Τούρκος πρόεδρος στο θαλάσσιο ανατολικό μέτωπο θα το εκμεταλλευτεί καταλλήλως και μάλιστα σε μία τέτοια περίοδο που πιέζεται από οπουδήποτε αλλού. Ωστόσο, η πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο έχει προδιαγραφεί εδώ και χρόνια και δεν πρόκειται να διαμορφωθεί εκ νέου τώρα από μία ήττα του στην Κωνσταντινούπολη. Η σκλήρυνση της πολιτικής στην ανατ. Μεσόγειο είναι ήδη προδιαγεγραμμένη, γιατί αποτελεί ζήτημα «εθνικής επιβίωσης» της Τουρκίας εδώ και χρόνια η μη εγκατάλειψη της Κύπρου και η ενίσχυση της ενεργειακής πολιτικής. 

Από συγκρατημένες έως και μηδαμινές θα πρέπει να είναι βέβαια και οι ελπίδες για τις απόψεις του Εκρέμ Ιμάμογλου στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κατ' αρχάς ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης δεν έχει αρμοδιότητα για άσκηση οποιασδήποτε εθνικής πολιτικής. Αυτό είναι δεδομένο.

Ωστόσο, το νέο πρόσωπο στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας γέννησε κάποιες ελπίδες σε κάποιους κύκλους -εντός και εκτός- ότι αν αργότερα αναλάβει μεγαλύτερα πολιτικά ηνία, είτε μέσα στο κόμμα του είτε και ως υποψήφιος πρόεδρος ακόμη, ότι θα φέρει μία φρέσκια προσέγγιση και στα εθνικά θέματα. Ενδεχομένως ναι, ενδεχομένως και όχι…

Γιατί το κόμμα από το οποίο προέρχεται ο Εκρέμ Ιμάμογλου είναι η παράταξη που έχει πλήξει περισσότερο από κανέναν Έλληνες και Κύπρο από συστάσεως τουρκικού κράτους μέχρι την εισβολή στην Κύπρο και πιο πρόσφατα με την ανακίνηση θέματος περί 18 νησιών του Αιγαίου που έχουν ‘καταληφθεί’ από την Ελλάδα.

Μέχρι στιγμής εκτός από τη σύζευξη του Εκρέμ Ιμάμογλου στον τομέα του… χορού με το ποντιακό στοιχείο, δεν είναι καθόλου γνωστό ποια είναι η άποψή του για τα εθνικά θέματα μιας χώρας και πώς θα λειτουργήσει αν η πολιτική του σταδιοδρομία πάρει ‘προαγωγή’. Αν θα ακολουθήσει τα χνάρια της στενής κεμαλιστικής ιδεολογίας, όπως είναι γνωστή μέχρι σήμερα, ή αν θα… πάρει αλλιώς και θα φέρει πράγματι μία νέα προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική ενός κόμματος που οι μεγάλες του επιτυχίες βασίζονται στην εθνικιστική ρητορική και πρακτική.  

Στοιχεία που έκαναν τη… διαφορά 9 μονάδων

• Ο Εκρέμ Ιμάμογλου νίκησε με 54.21% έναντι 44.99% του αντιπάλου του Μπιναλί Γιλντιρίμ.
• Από τους 39 δήμους της Πόλης επικράτησε στους 28. Και μάλιστα ‘πήρε’ τουλάχιστον 11 συνοικίες που στις προηγούμενες εκλογές της 31ης Μαρτίου είχε κερδίσει ο κυβερνητικός υποψήφιος.
• Κέρδισε δήμους-κάστρα, όπως το κέντρο της Κωνσταντινούπολης, το Πέρα, στην περιφέρεια της οποίας ανήκει και η συνοικία Κασίμπασά όπου γεννήθηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν. Καθώς επίσης και το Σκούταρι, το προπύργιο του ισλαμικού συντηρητισμού, εκεί που ο Ταγίπ Ερντογάν ψηφίζει παραδοσιακά και διατηρεί κατοικία.
• Το κυβερνών ΑΚΡ περίμενε χθες το βράδυ ‘θρίλερ’, με τους δύο υποψηφίους να πηγαίνουν πόντο-πόντο. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, ίσα ίσα φάνηκε ότι ένα ποσοστό περίπου 3,5% μετακινήθηκε από το Μπιναλί Γιλντιρίμ στον Εκρέμ Ιμάμογλου.
• Ακόμη και το ελληνικό στοιχείο της Πόλης, που παραδοσιακά ψήφιζε ενάντια στο κεμαλικό κόμμα, λόγω της πολιτικής του απέναντι στις μειονότητες και τα εθνικά θέματα, φάνηκε να… αλλάζει ρότα και να εμπιστεύεται το ‘καινούριο και φρέσκο πρόσωπο’, που εμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας.

Οι λόγοι που κέρδισε ο Ιμάμογλου

1. Πρώτον, ηρωποιήθηκε μετά την ακύρωση των εκλογών της 31ης Μαρτίου. Ήταν ο νικητής που δεν του έδιναν την «καρέκλα» που με τόσο κόπο και διαφάνεια κέρδισε. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, είχε καταφέρει να νικήσει και ο Ταγίπ Ερντογάν το 1994. Διώξεις, φυλακίσεις και πολιτική αμαύρωση της ιδεολογίας που πρέσβευε, τον έκαναν τον νέο «ήρωα» του φιλελευθερισμού και δημοκρατίας.
2. Δεύτερον, η στήριξη των Κούρδων. Ο φυλακισμένος ηγέτης, Αμπντουλάχ Οτζαλάν, έστειλε ένα μήνυμα ουδέτερο «ψηφίστε κατά συνείδηση», λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της 23ης Ιουνίου, γεγονός που λειτούργησε αρνητικά για τους ψηφοφόρους του ΑΚΡ και του εθνικιστικού κόμματος και θετικά για τον Εκρέμ Ιμάμογλου.
3. Τρίτο, το «Πόντιος» έπιασε τελικά… Μπορεί το κυβερνών κόμμα να του «κόλλησε» την ταμπέλα «Πόντιος άρα Έλληνας», αυτό όμως θύμωσε τους συμπατριώτες του από τη Μαύρη Θάλασσα, που ένιωσαν να στοχοποιούνται και να τους αλλάζουν ταυτότητα, άρα τι άλλο από το να συσπειρωθούν ακόμη περισσότερο γύρω από τον συντοπίτη τους και να τον στηρίξουν στις «εθνοτικές επιθέσεις» που δέχτηκε.
4. Τέταρτο, το «καθαρό πρόσωπο» του Εκρέμ Ιμάμογλου. Ατσαλάκωτος, άμεμπτος, αδιάφθορος, επικοινωνιακός, ενωτικός, χαρισματικός, χαμογελαστός. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου είναι ο πρώτος που συγκεντρώνει ένα τόσο υψηλό ποσοστό (54%) σε δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη. Βγήκε δήμαρχος με διπλάσιο ποσοστό ακόμη και από τον Ταγίπ Ερντογάν που είχε εκλεγεί δήμαρχος Κωνσταντινούπολης το 1994 με μόλις 25%.

Τέλος, μία μικρή «επιβεβαίωση» των ερευνών της κοινής γνώμης στην Τουρκία. Από τις εταιρείες δημοσκόπησης που κατάφεραν να προβλέψουν σωστά τη διαφορά 9 μονάδων ήταν η KONDA, που δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνάς της τις παραμονές των εκλογών. Απόδειξη ότι δεν ήταν όλες ‘κατά παραγγελία’, όπως είχε δηλώσει ο Τούρκος πρόεδρος λίγο πριν από τις εκλογές όταν το κόμμα ‘βομβαρδιζόταν’ από μηνύματα ήττας του Μπιναλί Γιλντιρίμ.