Πόσο έχεις συνηθίσει τη φρίκη για να μη σοκάρεσαι μ' αυτές τις εικόνες;

To ότι μια μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις είναι γνωστό. Με ένα απλό κλικ ένα κομμάτι ιστορίας αποτυπώνεται στον φακό και μπορεί να αποδώσει με εκκωφαντικό τρόπο τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της ανθρωπότητας. Οι παρακάτω φωτογραφίες συγκεντρώνουν όλο το δράμα των προσφύγων, όλες τις τραγωδίες που συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά στη Μεσόγειο, στο Μεξικό, στον κόσμο…

Αν αυτές οι εικόνες δεν αλλάξουν την στάση της ανθρωπότητας απέναντι στους πρόσφυγες, τότε τι θα την αλλάξει;  Μήπως έχουμε συνηθίσει τόσο την εικόνα του θανάτου που δεν μας σοκάρει πια ή μήπως πιστεύουμε ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει και τα «καραβάνια της ελπίδας» θα έχουν το τέλος που -δυστυχώς- έχει γίνει πλέον καθημερινότητα; Οι εικόνες είναι σκληρές, απάνθρωπες, για πολλούς δεν πρέπει καν να δημοσιεύονται. Όμως... μήπως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να αντιληφθούμε το μέγεθος της τραγωδίας; Μήπως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να πειστεί η ανθρωπότητα ότι πρέπει να αλλάξει στάση;

Άλλη μια τραγική ιστορία προστέθηκε σήμερα (26/6) σε εκείνες από τα ταξίδια των προσφύγων και των μεταναστών στη δική τους «Γη της Επαγγελίας». Αφορμή μια σοκαριστική φωτογραφία ενός πατέρα από το Σαλβαδόρ με το νεκρό κοριτσάκι του. Και οι δύο πνίγηκαν στον ποταμό Ρίο Γκράντε, στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό. Τη φωτογραφία τράβηξε η δημοσιογράφος Τζούλια Ντε Λουκ, που ζει στο Μεξικό.

Ο Όσκαρ Αλμπέρτο Μαρτίνες και η δύο ετών κόρη του, Άντζι Βαλέρια, πνίγηκαν στα ρεύματα του Ρίο Γκράντε την Κυριακή, προσπαθώντας να μπουν στις ΗΠΑ. Οι σοροί τους βρέθηκαν τη Δευτέρα. Στη φωτογραφία, το χέρι της Άντζι Βαλέρια είναι περασμένο μέσα από τη μπλούζα του πατέρα της. Τον κρατούσε από τους ώμους μήπως να καταφέρουν να διασχίσουν το ποτάμι. Τα σώματά τους, όμως, βρέθηκαν δίπλα σε άδεια και πεταμένα κουτιά μπύρας.

Τα δύο τελευταία μόνο 24ωρα οι αρχές της Πολιτείας του Τέξας ανακοίνωσαν επτά θανάτους μεταναστών συμπεριλαμβανομένων μιας γυναίκας, δύο βρεφών και ενός νηπίου, που αποδόθηκαν στην ακραία καλοκαιρινή ζέστη, μεσούσης της ραγδαίας αύξησης των ροών μεταναστών και αιτούντων που περνούν τα σύνορα Μεξικό-ΗΠΑ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε προανήγγειλει  από τον Οκτώβρη ενίσχυση του στρατού στα σύνορα με το Μεξικό τονίζοντας ότι «δεν θα αφήσουμε αυτά τα καραβάνια, τα οποία αποτελούνται επίσης από κακοποιούς και μέλη συμμοριών, να περάσουν στις ΗΠΑ». Στα τέλη του Μαΐου, ο Τραμπ απείλησε ότι θα επιβάλλει δασμούς σε όλα τα προϊόντα μεξικανικής πρωτεύουσας που εισάγονται στις ΗΠΑ εάν οι μεξικανικές αρχές δεν ανακόψουν τις ροές των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο, που περιγράφει με τον όρο «εισβολή».

Οι New York Times χαρακτήρισαν τη φωτογραφία «πορτρέτο απόγνωσης» επισημαίνοντας ότι θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο, όπως η φωτογραφία του προσφυγόπουλου Αϊλάν Κούρντι από τη Συρία, που πνίγηκε μαζί με τη μητέρα του και τον αδερφό του στη Μεσόγειο και η σορός του εκβράστηκε σε παραλία της Τουρκίας το 2015.

Ο Αϊλάν Κούρντι ήταν μόλις τριών ετών και το μόνο που ήθελε ήταν να ζήσει μια ζωή χωρίς πολέμους, βόμβες, όπλα και τζιχαντιστές. Να ζήσει όπως ένα παιδάκι της ηλικίας του, να μπορεί να παίζει χωρίς φόβο και να νιώθει ασφάλες. Έφυγε από το Κομπάνι της Συρίας μαζί με τον αδελφό του Γκαλίπ, πέντε ετών, την μητέρα τους και τον πατέρα τους. Έφτασαν στην Αλικαρνασσό και μπήκαν σε μια βάρκα με προορισμό την Κω. Η βάρκα με συνολικά 17 επιβαίνοντες ανατράπηκε, μισή ώρα αργότερα . Ο Αϊλάν, ο Γκαλίπ -που δεν φορούσαν σωσίβια- όπως και η 35χρονη μητέρα τους πνίγηκαν. Ο πατέρας τους κατάφερε να επιστρέψει στην ακτή, έγραφε τότε η Daily Mail. Λίγη ώρα αργότερα, τα άψυχα κορμάκια των δυο αγοριών ξεβράστηκαν στην ακτή Αλι Χοκα στην Αλικαρνασσό.

Εκεί, το άψυχο σώμα του Αϊλάν βρέθηκε από έναν Τούρκο συνοριοφύλακα πεσμένο στην άμμο. Φορούσε ακόμα τα ρούχα και τα παπούτσια του. Ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε τις σοκαριστικές εικόνες που έκαναν τον γύρο του κόσμου προκαλώντας σοκ, οργή και απέραντη θλίψη, ενώ το hashtag «KiyiyaVuranInsanlik»,που σημαίνει «Η ανθρωπότητα εκβράστηκε στην ακρογιαλιά» έγινε το βασικό θέμα συζήτησης στο Twitter και οι φωτογραφίες αναπαρήχθησαν κατά κόρον.

Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε την Παρασκευή, 28 Αυγούστου 2015 και δείχνει το χέρι ενός νεκρού μετανάστη στην προκυμαία της Zuwara, περίπου 105 χιλιόμετρα (65 μίλια) δυτικά της Τρίπολης της Λιβύης. Την τραγική εικόνα αιχμαλώτισε με τον φακό του ο φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφος Mohamed Ben Khalifa, ο οποίος σκοτώθηκε στη Λιβύη τον Ιανουάριο του 2019. Το συγκεκριμένο στιγμιότυπο αντικατοπτρίζει το χάος που επικρατεί στη Λιβύη μετά τον εμφύλιο του 2011, καθώς και τη συνεχιζόμενη ανθρώπινη τραγωδία των μεταναστών που έφυγαν από τη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την υποσαχάρια Αφρική.

Η Kate Abrahams  από το Βέλγιο αφήνει λίγα λουλούδια δίπλα στο σώμα ενός νεκρού μετανάστη στην παραλία του Canos de Meca, όπου δεκαεπτά σώματα ανασύρθηκαν από τη θάλασσα, όταν το πλοίο που τους μετέφερε προσέκρουσε σε βράχια ενώ προσπαθούσε να φτάσει στις ισπανικές ακτές.

Το νεκρό σώμα ενός μετανάστη ξέβρασαν τα κύματα στην παραλία του χωριού Canos de Meca, όπου επτά σοροί ανασύρθηκαν από τη θάλασσα, όταν το πλοίο που τους μετέφερε προσέκρουσε σε βράχια προσπαθώντας να φτάσει στις ισπανικές ακτές τον Νοέμβριο του περασμένου έτους. Η ισπανική υπηρεσία θαλάσσιας διάσωσης είχε δηλώσει ότι τουλάχιστον 17 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην ισπανική επικράτεια με βάρκες που ξεκίνησαν από τη Βόρεια Αφρική.

Αυτό το καρέ προέρχεται από βίντεο που τράβηξε η ιταλική ακτοφυλακή στις 6 Ιανουαρίου 2018 στη Μεσόγειο Θάλασσα στην περιοχή της Λιβύης. Στο καρέ φαίνεται ένας από τους μετανάστες που διασώθηκαν από τις λέμβους όταν επιχείρησαν να περάσουν στην Ιταλία. Οι 64 αφρικανοί μετανάστες, συμπεριλαμβανομένης και μίας μητέρας, πάνω στην οποία ήταν «γατζωμένο» το τρίχρονο παιδί της στην προσπάθειά του να κρατηθεί στη ζωή, διασώθηκαν από πλοίο που ναυαγούσε ανοιχτά της Λιβύης.

Το πλοίο της ανθρωπιστικής οργάνωσης Sea-Eye, που διέσωσε τους 64 πρόσφυγες τον Απρίλιο του 2019, έπλεε για μέρες χωρίς προορισμό στη Μεσόγειο μετά την άρνηση της Ιταλίας και της Μάλτας να του δώσει άδεια ελλιμενισμού. Η περίπτωση του Sea-Eye είναι ακόμη μία στο δράμα του προσφυγικού, καθώς οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αδυνατούν να συμφωνήσουν σε μια λύση για τους ανθρώπους αυτούς που ζητούν άσυλο και προστασία. Εν τέλει, τη «διανομή» των μεταναστών σε τέσσερις χώρες ανακοίνωσε η Μάλτα, σύμφωνα με την οποία επιτεύχθηκε συμφωνία με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και το Λουξεμβούργο.

Το νεκρό σώμα ενός αγοριού βρέθηκε στην παραλία κοντά στην πόλη Ayvacik του Τσανάκκαλε στην Τουρκία στις 30 Ιανουαρίου 2016. Μια βάρκα που μετέφερε μετανάστες στην Ελλάδα έπεσε στα βράχια της τουρκικής ακτής και ανατράπηκε, σκοτώνοντας τουλάχιστον 33 άτομα, συμπεριλαμβανομένων και πέντε παιδιών, σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές.

Παρασκευή 30 Οκτωβρίου του 2015. Μια γυναίκα από τη Λέσβο κλαίει κρατώντας στην αγκαλιά της το σώμα ενός νεκρού μωρού-πρόσφυγα στο χωριό Πέτρα. Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους όταν μεγάλες ροές προσφύγων από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες χώρες συγκεντρώθηκαν στα ελληνικά νησιά πριν τον χειμώνα του 2015 και καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξέταζαν τη λήψη αυστηρότερων μέτρων για να προσπαθήσουν να περιορίσουν τον αριθμό των αφίξεων στην Ευρώπη.

Παλαιστίνιοι διαδηλώνουν παριστάνοντας τους νεκρούς Σύρους μετανάστες που βρέθηκαν στις ακτές της Λιβύης και της Τουρκίας, για να υποστηρίξουν τους μετανάστες που αναζητούν καλύτερες ζωές κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στην παραλία της Γάζας τον Σεπτέμβρη του 2015.

Είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες της προσφυγικής κρίσης, μια φωτογραφία που κλείνει μέσα της δεκάδες συναισθήματα. Ένας Σύρος πατέρας κρατά στην αγκαλιά το παιδί του και περπατάει στην γέφυρα της Ειδομένης, διασχίζοντας τα σύνορα Ελλάδας - Σκοπίων, τον Σεπτέμβριο του 2015. Βρέχει και το μόνο που τον καλύπτει είναι μια πλαστική σακούλα σκουπιδιών, που κρέμεται στους ώμους του σαν κάπα. Δεν κουβαλάει πράγματα. Έχει μόνο αγκαλιά το κοριτσάκι του και το φιλά προστατευτικά κοιτάζοντας προς την ελευθερία. Πρόκειται για μια φωτογραφία που έμεινε στην ιστορία και χάρισε στον φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη το βραβείο Πούλιτζερ.

«Η φωτογραφία μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους άφωνους με τη δύναμη και την ομορφιά της. Μπορεί να στείλει ένα μήνυμα, να κάνει τους ανθρώπους να κλαίνε ή να γελάνε ή και τα δύο. Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ένοχοι -ή να δώσουν χρήματα για καλό σκοπό. Και μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να το σκεφτούν ξανά, πριν τραβήξουν τη σκανδάλη». Τάδε έφη ο αείμνηστος φωτογράφος Γιάννης Μπεχράκης. Ας το σκεφτούμε ξανά…