Κλιματική αλλαγή: «Φούρνος» ο πλανήτης - Προθεσμία 18 μηνών για τη λήψη μέτρων

Η Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη βιώνουν πρωτοφανείς καύσωνες. Συνθήκες καύσωνα βιώνει ακόµη και ο Βόρειος Πόλος, ενώ οι υψηλές θερµοκρασίες προκαλούν τεραστίων διαστάσεων πυρκαγιές σε αρκτικές περιοχές.

Οι περισσότεροι δείχνουν ως ένοχο τις κλιµατικές αλλαγές, κάποιοι όµως λένε ότι όλα αυτά είναι ένα εξηγήσιµο φυσικό φαινόµενο.

Ενα παγκόσµιο κύµα καύσωνα ξεκίνησε τον Ιούνιο από την Ανατολική Ασία και χτύπησε την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη µε πρωτοφανή σφοδρότητα. Οι θερµοκρασίες στην Ινδία και στο Πακιστάν ξεπέρασαν τους 50 βαθµούς και ο καύσωνας έκανε στη συνέχεια την εµφάνισή του στην Ευρώπη. Στη Γερµανία οι θερµοκρασίες άγγιξαν σε κάποιες περιοχές τους 43 βαθµούς Κελσίου! Στο Παρίσι οι θερµοκρασίες έφτασαν τους 42 βαθµούς, σπάζοντας κάθε ρεκόρ από τα τέλη του 19ου αιώνα που καταγράφονται σχετικά δεδοµένα. Το προηγούµενο ρεκόρ στο Παρίσι ήταν οι 40,4 βαθµοί Κελσίου το 1947. Στο Βέλγιο ο υδράργυρος σταµάτησε στους 41,8 βαθµούς Κελσίου, που αποτελεί ρεκόρ όλων των εποχών για τη χώρα. Στις βόρειες περιοχές της Σουηδίας καταγράφονται θερµοκρασίες που αγγίζουν τους 35 βαθµούς Κελσίου.

Οι σκανδιναβικές χώρες βιώνουν επίσης ένα φαινόµενο που έλαβε την ονοµασία «τροπικές νύχτες». Πρόκειται για ένα φαινόµενο όπου η θερµοκρασία σε αυτές τις περιοχές κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν πέφτει κάτω από τους 20 βαθµούς Κελσίου. Το φαινόµενο είναι εντονότερο στη Νορβηγία. Οι αστυνοµικές Αρχές της Φινλανδίας από την πλευρά τους ενηµέρωσαν τους οδηγούς να προσέχουν τα ελάφια που διασχίζουν τους δρόµους αναζητώντας νερό για να δροσιστούν. Και αν νοµίζετε ότι το πρόβληµα σταµατά στις σκανδιναβικές ακτές, κάνετε λάθος.

Ο Παγκόσµιος Μετεωρολογικός Οργανισµός προέβλεψε ότι οι ατµοσφαιρικές ροές θα µεταφέρουν τη ζέστη από την Ευρώπη προς τη Γροιλανδία, «µε αποτέλεσµα την αύξηση των θερµοκρασιών και την επιτάχυνση της τήξης» των πάγων. Οµως συνέβη και κάτι που δεν µπορούσε να προβλέψει κανείς. Το alert στον Καναδά είναι το βορειότερο κατοικηµένο µέρος στον πλανήτη.

Πρόκειται για µια µόνιµη στρατιωτική βάση στον 82ο παράλληλο που χρησιµοποιούνταν από τη δεκαετία του 1950 κυρίως για υποκλοπή των ρωσικών επικοινωνιών, ενώ δηµιουργήθηκε και ένας µετεωρολογικός σταθµός.

Ο µέσος όρος ηµερησίως για τον µήνα του Ιουλίου στο alert είναι 3,4 βαθµοί και η µέγιστη θερµοκρασία είναι 6,1 βαθµοί. Την περασµένη Κυριακή, όµως, το θερµόµετρο στο alert έδειξε 21 βαθµούς Κελσίου! Ο καύσωνας είχε φτάσει πλέον σε απόσταση µερικών εκατοντάδων χιλιοµέτρων από τον Βόρειο Πόλο…

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι η Αρκτική θερµαίνεται τρεις φορές πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο µέρος του πλανήτη. Η συνέπεια αυτής της κατάστασης και του πρωτοφανούς καύσωνα στις αρκτικές περιοχές είναι να έχουν ξεσπάσει εκατοντάδες, τεράστιες, µη ελεγχόµενες πυρκαγιές σε περιοχές της Βόρειας Σιβηρίας, της Βόρειας Σκανδιναβίας, της Αλάσκας και της Γροιλανδίας. Οι καπνοί αυτών των πυρκαγιών είναι ορατοί και από το ∆ιάστηµα.

Οι πυρκαγιές στις αρκτικές περιοχές είναι ένα φαινόµενο που συµβαίνει συχνά ανάµεσα στον Μάιο και τον Οκτώβριο και αποτελούν σε πολλές περιπτώσεις µέρος της φυσικής διαδικασίας εξέλιξης των τοπικών οικοσυστηµάτων. Οµως η ένταση και η έκταση των φετινών πυρκαγιών είναι πρωτοφανείς και οι επιστήµονες τις συνδέουν άµεσα µε το κύµα καύσωνα και γενικότερα µε τις κλιµατικές αλλαγές.

Το debate

«Παρακολουθoύµε µια µεταβολή τέτοιας έκτασης η οποία συντελείται µάλιστα µε τέτοιον ρυθµό που αδυνατούµε να βρούµε κάποια αναλογία µε κάποιο αντίστοιχο συµβάν στο παρελθόν. Το φαινόµενο εξελίσσεται 30 φορές πιο γρήγορα από το λιώσιµο των πάγων κατά την τελευταία εποχή παγετώνων στη Γη. Αν οδηγείς και βλέπεις έναν ποδηλάτη να κινείται προς εσένα πολύ αργά δεν ανησυχείς, σκέφτεσαι ότι δεν θα υπάρξει κάποιο πρόβληµα και θα τον προσπεράσεις χωρίς να κινδυνέψει κανείς από τους δυο σας.

Αν όµως αντί για τον αργό ποδηλάτη βλέπεις να έρχεται κατά πάνω σου ένα φορτηγό µε ταχύτητα 160 χλµ./ώρα, ξέρεις ότι πρέπει να κάνεις κάτι γρήγορα για να το αποφύγεις. Γι’ αυτό πρέπει όσοι δηλώνουν σκεπτικοί για το τι συµβαίνει και δεν πείθονται για την ύπαρξη των κλιµατικών αλλαγών να κάνουν στην άκρη έτσι ώστε να ληφθούν άµεσα κάποιες αποφάσεις προκειµένου να βρούµε λύσεις στο πρόβληµα» αναφέρει ο Τιµ Φλάνερι, επικεφαλής του Συµβουλίου Κλίµατος της Αυστραλίας, ενός µη κερδοσκοπικού οργανισµού που παρέχει πληροφορίες για το κλίµα στους πολίτες.

Πολλοί ειδικοί αναφέρουν ότι αν θέλει η ανθρωπότητα να προλάβει την εξέλιξη των κλιµατικών αλλαγών ώστε να µη φτάσουµε σε µη αναστρέψιµη κατάσταση, θα πρέπει να ληφθούν γενναίες αποφάσεις εντός των επόµενων 18 µηνών. Αν ξεπεράσουµε αυτό το χρονικό όριο χωρίς να γίνει τίποτε, µάλλον ό,τι και να κάνουµε µετά δεν θα έχει κάποιο αποτέλεσµα.

Ακόµη όµως και αν µε κάποιον τρόπο όλες οι χώρες αποφασίσουν να λάβουν τις αναγκαίες αποφάσεις, αυτές θα πρέπει να τηρηθούν, ειδικά από εκείνες που παράγουν τις µεγαλύτερες εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Όλοι οι επιστήµονες αποδέχονται την ύπαρξη κλιµατικών αλλαγών στον πλανήτη. Οι εννέα στους δέκα συµφωνούν ότι οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

Εκείνοι που δηλώνουν σκεπτικοί µε αυτή την εξήγηση υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν αρκετές και ισχυρές αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για τις κλιµατικές αλλαγές. Βασικό τους επιχείρηµα είναι ότι τέτοιου είδους κλιµατικές αλλαγές είχαν συµβεί και στο παρελθόν όχι µόνο όταν δεν υπήρχαν εργοστάσια και αυτοκίνητα, αλλά όταν δεν υπήρχαν καν άνθρωποι πάνω στη Γη.

Οι «σκεπτικοί» υποστηρίζουν ότι οι κλιµατικές αλλαγές αποτελούν µια φυσική διεργασία που πραγµατοποιείται στον πλανήτη ανά περιόδους, ότι δεν σχετίζονται µε την ανθρώπινη δραστηριότητα και πως ακόµη και αν σταµατούσαν να λειτουργούν τα εργοστάσια και να κινούνται τα αυτοκίνητα η κατάσταση δεν θα άλλαζε.

Οι επιστήµονες που διατυπώνουν επιφυλάξεις για την ανθρώπινη ευθύνη στις κλιµατικές αλλαγές κατηγορούνται πάντως ότι σε πολλές περιπτώσεις µε άµεσο ή έµµεσο τρόπο χρηµατοδοτούνται από µεγάλες εταιρείες (πετρελαϊκές, βιοµηχανικές κ.ά.), οι οποίες δεν επιθυµούν τη λήψη αποφάσεων που περιορίζουν τη δραστηριότητά τους ή που θα τις υποχρεώσουν να τροποποιήσουν τις µεθόδους παραγωγής τους.