Γερμανία: Η... λίστα του Μπόργιανς κλονίζει τον µεγάλο συνασπισµό

«Μεγάλος» όπως άλλωστε επιτάσσει η γερµανική πολιτική παράδοση, αλλά και ανησυχητικά εύθραυστος, ίσως περισσότερο από ποτέ άλλοτε, ο κυβερνητικός συνασπισµός Χριστιανοδηµοκρατών - Σοσιαλδηµοκρατών στη Γερµανία πλέει εκ νέου σε πελάγη αβεβαιότητας, µε το µέλλον του να διαγράφεται αβέβαιο στον δρόµο προς τις επόµενες οµοσπονδιακές εκλογές που είναι κανονικά προγραµµατισµένες στη χώρα για το 2021.

Αιτία αποτελεί η κίνηση των µελών της σοσιαλδηµοκρατικής παράταξης (SPD) να εκλέξουν στα τέλη Νοεµβρίου µια νέα κοµµατική ηγεσία, µια νέα ηγεσία που όµως εµφανίζεται να θέτει εν αµφιβόλω το µέλλον της συγκυβέρνησης µε τους Χριστιανοδηµοκράτες (CDU) της Ανεγκρετ Κραµπ-Καρενµπάουερ, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ετοιµάζεται από την πλευρά της να κλείσει έναν χρόνο στην ηγεσία του CDU (ήταν ∆εκέµβριος του 2018 όταν η Ανγκελα Μέρκελ της παρέδωσε επισήµως τα κοµµατικά ηνία).

Νέα ηγεσία στο SPD 

Αρχής γενοµένης από την περασµένη Παρασκευή 6 ∆εκεµβρίου, στην ηγεσία των Σοσιαλδηµοκρατών βρίσκονται πλέον και επισήµως ο Νόρµπερτ Βάλτερ Μπόργιανς και η Σάσκια Εσκεν. Πάλαι ποτέ υπουργός Οικονοµικών στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας της δυτικής Γερµανίας, ο 67χρονος Μπόργιανς είναι γνωστός στην Ελλάδα κυρίως λόγω της αποκαλούµενης «λίστας Μπόργιανς», όπως έχει µείνει γνωστή η µέσω Ελβετίας αποκτηθείσα ηλεκτρονική βάση δεδοµένων µε τα ονόµατα και τις καταθέσεις που είχαν στην Ελβετία Ελληνες πιθανόν φοροφυγάδες, µια λίστα που ο σηµερινός ηγέτης του SPD είχε στείλει προς διερεύνηση και φοροεισπρακτική αξιοποίηση στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα το 2015. Οσο για την 58χρονη Σάσκια Εσκεν, εκείνη είναι µια µάλλον άγνωστη εκτός Γερµανίας βουλευτής της Μπούντεσταγκ από το κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεµβέργης (επίσης στη δυτική Γερµανία).

Το άλλοτε κραταιό SPD των Βίλι Μπραντ και Γκέρχαρντ Σρέντερ πορεύεται ασθµαίνον τα τελευταία χρόνια σε έναν εκλογικό-δηµοσκοπικό κατήφορο, καλούµενο παράλληλα να αντιµετωπίσει και µια σχεδόν υπαρξιακή κρίση. Εισήλθε µεν ως ελάσσων εταίρος στον τρέχοντα µεγάλο συνασπισµό τον Μάρτιο του 2018, αλλά διστακτικά, µε µεγάλες επιφυλάξεις και εν µέσω εσωκοµµατικών αντιδράσεων. Στις τελευταίες οµοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεµβρίου του 2017 είχε κατέβει µε ηγέτη τον Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος όµως στην πορεία παρέδωσε τα ηνία στον Ολαφ Σολτς, που µε τη σειρά του... παρέδωσε τα κοµµατικά ηνία στην Αντρέα Νάλες, που µε τη σειρά της... παραχώρησε την ηγεσία σε µια εκτελεστική τριάδα µεταβατικών ηγετών (Μαλού Ντρέγιερ, Μανουέλα Σβέσιγκ, Θόρστεν Σέφερ Γκίµπελ), προτού τελικώς καταλήξουµε µόλις την προηγούµενη εβδοµάδα στη νέα εκλεγµένη από τη βάση ηγεσία των Νόρµπερτ Βάλτερ Μπόργιανς και Σάσκια Εσκεν.

Και όλα τα παραπάνω στη σκιά απανωτών εκλογικών απωλειών και δηµοσκοπικών πανωλεθριών, µε τους Πράσινους να έχουν εν τω µεταξύ πάρει τη θέση που είχαν άλλοτε οι Σοσιαλδηµοκράτες ως η δεύτερη µεγαλύτερη πολιτική δύναµη στη Γερµανία πίσω από τους Χριστιανοδηµοκράτες. Οι τελευταίες γερµανικές σφυγµοµετρήσεις εµφανίζουν το SPD να κυµαίνεται µεταξύ... 13% και 15%, περίπου στα ίδια ποσοστά δηλαδή µε την Εναλλακτική για τη Γερµανία (AfD). Συγκριτικά, οι Πράσινοι παρουσιάζονται να ξεπερνούν το 20% και οι Χριστιανοδηµοκράτες να προσεγγίζουν το 28%.

Η παραμονή στον Μεγάλο Συνασπισμό δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός 

Με δεδοµένο ότι οι επόµενες οµοσπονδιακές εκλογές απέχουν σχεδόν δύο χρόνια, διερωτάται εύλογα κανείς εάν το SPD θα συνεχίσει να... πέφτει, µε τον κίνδυνο να προσεγγίσει στην πορεία τα όρια της πολιτικής ανυποληψίας. Το ερώτηµα προφανώς κυριαρχεί και στο µυαλό της νέας σοσιαλδηµοκρατικής ηγεσίας, µιας δυαρχίας (άνδρας - γυναίκα) που µοιάζει ως µοντέλο να έχει βγει µέσα από την πολιτική παράδοση των Γερµανών Πρασίνων. Οι Μπόργιανς και Εσκεν αναλαµβάνουν το τιµόνι των Σοσιαλδηµοκρατών αποφασισµένοι να επαναδιαπραγµατευτούν τις «βάσεις» πάνω στις οποίες έχει οικοδοµηθεί ο τρέχων µεγάλος συνασπισµός. Ζητούν, πιο συγκεκριµένα, να αυξηθούν σηµαντικά (κατά αρκετά δισεκατοµµύρια ευρώ) οι κρατικές δαπάνες σε σειρά τοµέων (εκπαίδευση, υποδοµές, ψηφιοποίηση κ.ά.), να αυξηθεί ο κατώτατος µισθός (από τα 9 στα 12 ευρώ το ωροµίσθιο), να ληφθούν νέες πρωτοβουλίες στο µέτωπο της οικολογίας και της προστασίας του περιβάλλοντος κ.ά. Μάλιστα, προχωρώντας ακόµη παραπέρα, θέτουν την ικανοποίηση των εν λόγω αιτηµάτων ως προϋπόθεση για την παραµονή του SPD ως εταίρου στη συγκυβέρνηση µε το CDU.

Είναι στο 15%, κηνυγούν το 30%

Μιλώντας στην κοµµατική εφηµερίδα των Σοσιαλδηµοκρατών, «Vorwärts», η Εσκεν υποστήριξε ότι θέλει να έχει οδηγήσει έως τα τέλη του 2020 το ποσοστό της παράταξης πίσω στο 30% «ή και ακόµα ψηλότερα», πράγµα ωστόσο... από δύσκολο έως και ακατόρθωτο. Για την ιστορία, η τελευταία φορά που οι Σοσιαλδηµοκράτες έλαβαν ποσοστό άνω του 30% σε οµοσπονδιακές εκλογές ήταν το µακρινό 2005, επί Σρέντερ. Εκτοτε έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Πολλοί εντός του SPD υποστηρίζουν ότι η παράταξη «πληρώνει» το κόστος της πολιτικής φθοράς που έχουν επιφέρει τα χρόνια της συγκυβέρνησης µε τους Χριστιανοδηµοκράτες. Σε αυτό το πλαίσιο προπαγανδίζουν και την ανάγκη αποχώρησης από τον τρέχοντα µεγάλο συνασπισµό, µια προοπτική την οποία όµως απορρίπτουν άλλα κορυφαία στελέχη, όπως για παράδειγµα ο (κατά κάποιους «πολύ δεξιός» για να µπορεί να θεωρείται σοσιαλδηµοκράτης) νυν οµοσπονδιακός υπουργός Οικονοµικών, Ολαφ Σολτς. Οπως επιλέγει πάντως να τονίζει η νέα ηγεσία του SPD, «η παραµονή στον µεγάλο συνασπισµό δεν είναι... αυτοσκοπός, αλλά ούτε και η αποχώρηση από αυτόν είναι».

Το µόνο σίγουρο είναι πως όταν ένας εκ των κυβερνητικών εταίρων αποκλίνει της πορείας, τότε εκ των πραγµάτων η συγκυβέρνηση κλονίζεται, ακόµη και σε µια χώρα µέχρι πρότινος ταυτισµένη µε τη «σταθερότητα» όπως η Γερµανία, όπου όµως πλέον συζητούνται σενάρια ακόµη και κυβέρνησης µειοψηφίας, αν και κανείς στην πραγµατικότητα δεν φαίνεται να θέλει να πάει άµεσα σε εκλογές, τουλάχιστον όχι πριν από το τέλος του 2020, κατά το δεύτερο εξάµηνο του οποίου η Γερµανία θα ασκεί την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου.