Επιδημιολόγος του Γέιλ στο ethnos.gr για κορονοϊό: Άγνωστο πότε θα τελειώσουν τα μέτρα

Τα δύσκολα, δυστυχώς είναι μπροστά μας και δεν υπάρχουν ούτε μαγικές συνταγές και φάρμακα-εξπρές, ούτε εύκολες λύσεις αντιμετώπισης του κορονοϊού. Μιλώντας αποκλειστικά στο ethnos.gr, ο διακεκριμένος Αμερικανός επιδημιολόγος Γκρεκ Κονσάλβες (Yale School of Public Health) και ακτιβιστής των δικαιωμάτων της υγείας, κάνει ξεκάθαρο ότι αυτήν τη στιγμή το χρονολόγιο της εξόδου από την κοινωνική απόσταση το ορίζει ο κορονοϊός. 

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο για εμάς γεγονός. Δεν έχουμε δει κάτι αντίστοιχο από τη γρίπη του 1918 και αρκετοί από εμάς δεν είμαστε τόσο μεγάλοι για να το θυμόμαστε. Σίγουρα δεν υπήρχε εύκολος τρόπος για να προετοιμαστούμε για αυτό. Στις ΗΠΑ, πριν από τρεις μήνες, όταν παρακολουθούσαμε τα όσα συνέβαιναν στην Κίνα, έπρεπε να είχαμε ενεργοποιηθεί. Να ετοιμαζόμαστε για τα όσα ενδεχομένως να ακολουθούσαν. Να δημιουργούσαμε αποθέματα για μάσκες, συσκευές οξυγόνου, γάντια για τα νοσοκομεία μας... Αλλά δεν το κάναμε. Στις ΗΠΑ αποφασίσαμε να κάνουμε τα δικά μας τεστ, τις δικές μας δοκιμές και να μην συμμετέχουμε σε αυτές του ΠΟΥ. Τελικά έπρεπε να ξαναρχίσουμε από την αρχή. Σπαταλήσαμε, λοιπόν, τρεις μήνες ώστε να προετοιμαστούμε για την έλευση του κορονοϊού στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και βλέπουμε τώρα το αντίτιμο που πληρώνει η χώρα μας. 

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο ΠΟΥ πρόσφατα, η Αμερική μπορεί να γίνει το επίκεντρο του ιού. Μόνο η Νέα Υόρκη έχει  πάνω από 30.000 κρούσματα. Στην Ευρώπη η Μεγάλη Βρετανία και ο Μπόρις Τζόνσον θεώρησαν κακή ιδέα αυτήν της κοινωνικής απόστασης και ακολούθησαν την τακτική «αφήστε τον ιό να πάρει την πορεία του και όλα θα είναι καλά». Μία εβδομάδα αργότερα παίρνει μέτρα γιατί κατάλαβε όσα και όλοι οι υπόλοιποι. Ότι δηλαδή το μόνο όπλο που διαθέτει η επιστήμη ενάντια στον κορονοϊό και την προστασία κοινωνία μας είναι κοινωνική απόσταση».

«Ο ιός ορίζει το χρονολόγιο των εξελίξεων»

Τη ζοφερή πραγματικότητα στην οποία μεταφέρθηκε, σχεδόν εν μία νυκτί η ανθρωπότητα, αποτυπώνει ο καθηγητής λέγοντας: «Ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες εδώ στις ΗΠΑ το είπε πολύ εύγλωττα: δεν ορίζουμε εμείς το χρονολόγιο. Ο ιός το ορίζει και αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι οι μονάδες εντατικής θεραπείας στα νοσοκομεία μας να ανεβαίνουν κατακόρυφα. Αρα λοιπόν η κοινωνική απόσταση δεν πρόκειται να σταματήσει τώρα. Μιλώντας για τις ΗΠΑ θα έλεγα ότι θα παραμείνει μέχρι να κάνουμε δοκιμές σε περισσότερους ανθρώπους, να μπορέσουμε να προστατεύσουμε περισσότερους εργαζόμενους στο χώρο της υγείας, να ισχυροποιήσουμε την απάντησή μας. Αυτή τη στιγμή είμαστε πολύ πιο πίσω από άλλες χώρες, οι οποίες αντιμετώπισαν πολύ πιο σοβαρά την κατάσταση. Θα χρειαστούμε αρκετούς μήνες και αυτό που απαιτείται είναι να βρούμε τους τρόπους, για να προσαρμοστούμε σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Δεν πρόκειται να δούμε αύριο το πρωί θεραπείες, εμβόλια, όλα όσα υπόσχεται ο Αμερικανός πρόεδρος. Αρα λοιπόν θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να δούμε τη ζωή να επιστρέφει στην κανονικότητα της, αν επιστρέψει ποτέ».

Τα όσα υποστηρίζει ο κ. Γκονσάλβες εναρμονίζονται και με τις πρόσφατες θέσεις του ΠΟΥ. Όπως είχε δηλώσει πρόσφατα ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιεσούς, η κοινωνική απόσταση δεν είναι αρκετό μέτρο από μόνο του. Χρειάζεται να συμπληρωθεί με εκπαίδευση και ενεργοποίηση του αναγκαίου νοσηλευτικού προσωπικού και προσωπικού δημόσιας υγείας, την εφαρμογή ενός συστήματος για τον εντοπισμό κάθε ύποπτου κρούσματος σε επίπεδο κοινότητας με ταυτόχρονη αύξηση της παραγωγής και της διαθεσιμότητας των τεστ. Επίσης, απαιτείται ο εξοπλισμός εγκαταστάσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη νοσηλεία και απομόνωση ασθενών και όλη η διακυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στον περιορισμό και τον έλεγχο του COVID-19.

Τι απαντά, όμως ο κ. Γκονσάλβες σε όσους υποστηρίζουν ότι υπήρχαν και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης της πανδημίας; Ότι ένας άλλος τρόπος είναι εφικτός; «Εξαρτάται. Αν ήμασταν Νότια Κορέα η οποία εφάρμοσε κατευθείαν εκατοντάδες χιλιάδες δοκιμές, κινήθηκαν γρήγορα,  ιχνηλάτησαν τις επαφές των κρουσμάτων, απομόνωσαν τους ασθενείς… Εφάρμοσαν επίσης κοινωνική απόσταση, αλλά επειδή κινήθηκαν τόσο γρήγορα και πολύ νωρίς κατάφεραν να περιορίσουν την επιδημία. Καθυστερήσαμε όλοι να πάμε στο «πάρτι». Στις ΗΠΑ δεν έχουμε αρκετά τεστ για όσους νοσηλεύονται σε νοσοκομεία. Για αυτό λοιπόν η ιδέα ότι θα μπορούσαμε να αντιγράψουμε όσο έκανε η Νότια Κορέα είναι ένα όνειρο το οποίο ήδη έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους ασθενείς και τους θανάτους και ταυτόχρονα να αυξάνουμε τις δοκιμές και να εφαρμόζουμε την κοινωνική απόσταση. Η στιγμή που θα μπορούσαμε να εξετάσουμε διαφορετικές προσεγγίσεις ήταν τον Ιανουάριο. Αυτό που κάνουμε τώρα είναι να κυνηγάμε τις εξελίξεις. Εμείς προσπαθούμε να περιορίσουμε αρνητικές επιπτώσεις».

«Ίσως και χρόνια για φάρμακο και εμβόλιο»

Σχετικά με το πότε θα βρεθεί ένα αποτελεσματικό φάρμακο έναντια στον νέο κορονοϊό, ο Γκρεκ Κονσάλβες λέει ότι «αν το ήξερα μάλλον θα είχα γίνει τρισεκατομμυριούχος. Τις πρώτες ημέρες του AIDS οι άνθρωποι δοκίμαζαν διάφορα για να καταπολεμήσουν τον ιό και κανένα από αυτά δεν είχε αποτέλεσμα. Ετσι περάσαμε 10 χρόνια αναζητώντας απάντηση και... ήρωες της στιγμής. Χρειάστηκαν 15 χρόνια για να βρούμε φάρμακο που αντιστρέφει τις επιπτώσεις του HIV. Δεν νομίζω λοιπόν ότι έχουμε μπροστά μας εβδομάδες. Νομίζω ότι έχουμε μήνες ή και χρόνια και το ίδιο ισχύει και με το εμβόλιο. Ίσως να είμαστε τυχεροί, αλλά η παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων δεν είναι κάτι που συμβαίνει μέσα σε μία νύχτα. Η συνήθης διαδικασία είναι να δοκιμάζεις πολλές και διαφορετικές επιλογές,  αυτές να μη δουλεύουν και να συνεχίζεις. Αν είμαστε ιδιαίτερα τυχεροί μπορεί να δούμε ένα εμβόλιο σε 18 μήνες και μία αποτελεσματική θεραπεία σε δύο χρόνια, αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τίποτα εκεί έξω που να μας υπόσχεται κάτι τέτοιο.

«Τραμπ όπως Ρασπούτιν»

Απαντώντας στην ερώτηση τι είναι αυτό που τον ανησυχεί περισσότερο σχετικά με τον ιό, ο επιδημιολόγος-ακτιβιστής απαντά: «Μιλώντας ως κάποιος που βρίσκομαι στις ΗΠΑ αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι ότι δεν πιστεύουμε στους επιστήμονες μας. Είναι σαν τον Ρασπούτιν και την αυλή του στη Ρωσία. Υπάρχουν οι άνθρωποι που έχουν τις θεωρίες τους γύρω από τον πρόεδρο Trump και δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ο κατάλληλος άνθρωπος για να καθοδηγήσει το έθνος. Το ίδιο συνέβη και στη Μεγάλη Βρετανία σε ένα βαθμό. Δεν το πήραν τόσο σοβαρά, όσο θα έπρεπε και το μεγάλο θέμα με τις ΗΠΑ είναι ότι ακόμη δεν το παίρνουμε αρκούντως σοβαρά. Ο Τραμπ λέει ότι σύντομα θα είμαστε ελεύθεροι, μέχρι το Πάσχα. Αυτά που λέει είναι τρελές και έτσι κάνει τον κόσμο να πιστεύει ότι ίσως τελικά να μην χρειάζεται να κάτσει σπίτι. Να σκέφτεται ο άλλος “ίσως να κάτσω για μία εβδομάδα και μετά να αρχίσω να βγαίνω πάλι. Να βλέπω τους φίλους μου”. Κάποιες φορές μάχεσαι ενάντια στην παραπληροφόρηση για ψεύτικες θεραπείες. Στη δική μας περίπτωση η παραπληροφόρηση έρχεται από τον Λευκό Οίκο. Είναι μία πραγματική καταστροφή. Είθισται οι πρωθυπουργοί και οι πρόεδροι να μιλούν με τους επιστήμονες, αυτοί να του λένε ότι πρέπει να γίνει και να το εφαρμόζουν. Στη δική μας περίπτωση, απλώς αγνοεί τους επιστήμονες. 

Είμαστε όλοι… Τσιόδρας

Για τον Γκονσάλβες η κοινωνική απόσταση δεν είναι πρόβλημα, αλλά η λύση. «Όλοι θεωρούν ότι η κοινωνική απόσταση είναι το να μένεις σπίτι, να πλένεις τα χέρια σου κι όλα αυτά τα πράγματα που πρέπει να κάνεις. Έχει να κάνει επίσης με την αγάπη και τη γενναιοδωρία. Σημαίνει ότι νοιαζόμαστε για τους άλλους, δεν θέλω εγώ να σε κολλήσω δε θέλεις εσύ να κολλήσει το γείτονά σου τη μητέρα σου ή τη γιαγιά σου. Ας δείξουμε στον κόσμο τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί. Είτε είμαστε Έλληνες, είτε Αμερικάνοι. Θα είναι μερικοί δύσκολοι μήνες αλλά το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Δεν χρειάζεται να είσαι η επόμενη Νέα Υόρκη η επόμενη γουχάν. Η Αθήνα και οι άλλες ελληνικές πόλεις μπορούν να νικήσουν τον ιό, εφαρμόζοντας την κοινωνική απόσταση. Να πλένουν τα χέρια τους και να κάνουν όλα όσα τους λένε οι αρχές της υγείας. Ναι περιμένω για το εμβόλιο για την θεραπεία αλλά αυτή τη στιγμή δεν είσαι αδύναμος. Εχεις δύναμη έχεις τη δυνατότητα να κάνεις τη διαφορά. Και είναι τα μικρά πράγματα που έχουν αξία αλλά είναι αυτά που μας κάνουν όλους εν δυνάμει εκπροσώπους της Δημόσιας Υγείας, ειδικούς. Είμαστε όλοι πλέον μέλη της Δημόσιας Υγείας και δεν έχει σημασία. Πού βρίσκεσαι είναι η ίδια μέθοδος σε όλο τον κόσμο».