Κριτική της ποιητικής συλλογής «Λογοσταλίδες»: «Η ομορφιά στον αγνό ρομαντισμό»

Για την πρώτη ποιητική συλλογής της Παρασκευής Μόλαρη με τίτλο «Λογοσταλίδες. Ένα παρελθόν, ένα παρόν και χίλια μέλλοντα», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αγγελάκη, γράφει ο εκπαιδευτικός και ποιητής, Μιχάλης Παπαδάκης:

«Η λογοτεχνική γνωριμία μας με την Παρασκευή Μόλαρη έγινε όταν ξεκίνησα πριν πέντε χρόνια έναν μαθητικό διαγωνισμό ποίησης πρώτα ενδοσχολικό και μετέπειτα διευρυμένο σε όλα τα σχολεία του δήμου Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη. Το κοινό μας ενδιαφέρον για το λογοτεχνικό αυτό είδος με ώθησε να της στείλω κάποια ποιήματά μου για να μου εκφράσει την άποψή της αφού είχε συνεργαστεί με πολλούς ποιητές και είχε κάνει μεταφράσεις αλλά και είχε ασχοληθεί με παρουσιάσεις και κριτική. Είναι λοιπόν εκείνη που με έπεισε να δημοσιεύσω και να εκδώσω τα πονήματά μου. Μάλιστα μου μετέφρασε στα γαλλικά 6 ποιήματα από την πρώτη συλλογή και 10 από την δεύτερη. Έκτοτε η συνεργασία μας και η πνευματική συμπόρευση είναι γεγονός.

Η μεταφρασιμότητα της ποίησης είναι κάτι που έχει απασχολήσει τη λογοτεχνική κοινότητα και έχουμε αναφερθεί πολλάκις σε αυτήν, με πιο πρόσφατη αναφορά στην παρουσίαση της δίγλωσσης ποιητικής συλλογής του κ. Βασιλάκου «Πιασμένοι από το χέρι». Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι ο μεταφραστής ποίησης είναι και ο ίδιος ποιητής αφού γράφει ένα νέο ποίημα. Και η Βίβιαν Μόλαρη είναι μία εξαιρετική ποιήτρια αφού αποδίδει με μοναδικό τρόπο σε γαλλικά και αγγλικά τους ελληνικούς στίχους. Επίσης έχει την ίδια ευχέρεια να γράφει ποίηση απευθείας στην γαλλική, γερμανική ή αγγλική γλώσσα. Η διαδικτυακή μας επικοινωνία (τα καλά του ίντερνετ) κάθε φορά που κάποιος ολοκλήρωνε ένα ποίημα για ανταλλαγή εντυπώσεων και απόψεων πύκνωσε. Καμία έκπληξη λοιπόν δεν ένιωσα όταν πέρυσι μου ανακοίνωσε ότι έχει έτοιμη προς έκδοση μια προσωπική της ποιητική συλλογή.

Τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής ίσως ήμουν ο πρώτος που τα διάβαζε ή τα άκουγε ζωντανά από την ίδια την δημιουργό.  Μελετώντας κάποιος τη συλλογή εύκολα διακρίνει ότι σε όλα τα ποιήματά της διαχέεται ένα πνεύμα ρομαντισμού, ενός ρομαντικού ερωτισμού. Ο λόγος της σταλάζει γλυκύτητα και είναι απόλυτα εναρμονισμένος με τον τίτλο, «Λογοσταλίδες». Είναι μια σταγόνα βροχής που τραγουδά, είναι τα δάκρυα που το χλωμό φεγγάρι πασχίζει να σκουπίσει, είναι ρανίδες αίματος από το βλέμμα που μάτωσε στον χωρισμό. Έχοντας συνειδητοποιήσει την ανυπαρξία, ουσιαστικά, του Χρόνου και, άρα, ανιχνεύοντας υπόγεια την Αιωνιότητα πασχίζει να ενοποιήσει τις συμβατικές του διαιρέσεις σε ένα παρελθόν, ένα παρόν και χίλια μέλλοντα μέσα από μιαν ερωτική συνοχή.

Και όλα αυτά σε ένα παρελθόν που είναι ένα και μοναδικό και δεν αλλάζει και για το οποίο η ποιήτρια εκφράζει μια νοσταλγία, ένα παρόν που το ζει με ρεαλισμό και δυναμισμό αλλά και χίλια μέλλοντα που τα γεμίζει από όνειρα, επιθυμίες, προσδοκίες.

Η γραφή της εξολοκλήρου σε ελεύθερο στίχο παραπέμπει στους ρομαντικούς ποιητές του 18ου - 19ου αιώνα (Σέλλεϋ, Κητς, Μπέκετ). Δίνει έμφαση στον ψυχισμό και στο συναίσθημα. Και ειδικά στον έρωτα. Ο Raymond Carver λέει «οτιδήποτε γράφουμε είναι κατά κάποιον τρόπο αυτοβιογραφικό». Αυτό, ευθύς εξαρχής, προσδίδει τα εύσημα σε κάθε συγγραφέα/ποιητή που εκτίθεται εξομολογητικά, με άλλα λόγια, ξεγυμνώνεται σε κάθε στίχο του.

Όλη η ποιητική συλλογή της Παρασκευής Μόλαρη αποτελεί μια ερωτική εξομολόγηση, μια ερωτική κατάθεση βιωμάτων, εμπειριών, συγκινήσεων και στοχασμών. Και ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα που έχει και τη δυνατότητα να παράγει άλλα συναισθήματα. Συνήθως ο ίδιος συνοδεύεται από όλο το φάσμα των συναισθημάτων: ενθουσιασμό, χαρά, ευεξία αλλά και πόνο, απογοήτευση, θυμό μα και ελπίδα. Κάπως έτσι στον έρωτα βρίσκουμε τον δάσκαλό μας. Είναι μια συνειδητή ή ασυνείδητη προσπάθεια που κάνουμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας μέσω ενός προσώπου, που γίνεται αγαπημένο, και να αποδεχτούμε τα κομμάτια μας που καθρεφτίζονται σε αυτό το πρόσωπο. Συνηθίζουμε εμείς οι άνθρωποι να αποδεχόμαστε ευκολότερα τον απέναντι, όμως ο έρωτας είναι καταδικασμένος να επιστρέφει στην πηγή του, στην καρδιά στην οποία γεννήθηκε, στον εσώτερο εαυτό μας.

Αναφέρει ο Ρίλκε, στο βιβλίο του “Γράμματα σε ένα νέο ποιητή”:
«Μόνο έτσι θα έπρεπε να μεταχειρίζονται οι νέοι τον έρωτά τους:
σαν ένα καθήκον που τους υποχρεώνει να εργάζονται αδιάκοπα στον μέσα τους κόσμο.»

Στην εποχή μας, έχουν χαθεί ή αλλοιωθεί πολλές από τις ανθρώπινες αξίες και ανάγκες. Ο ρομαντισμός, ο αυθορμητισμός, η κατά πρόσωπο επικοινωνία των ανθρώπων έχουν κρυφτεί και εμείς, με ότι απέμεινε μέσα μας ζωντανό στην εποχή της οθόνης, πασχίζουμε να τα ξαναβρούμε. Είναι βίαιη αυτή η ζωή για όλους μας, μα το ζήτημα είναι να μπορούμε να καταφεύγουμε και να γυρνάμε πάντα στην ομορφιά.

Στην ποίηση της Παρασκευής Μόλαρη βρίσκουμε στον αγνό ρομαντισμό αυτήν την ομορφιά. Με γλώσσα απαλλαγμένη από ακρότητες, σκοπούμενους εντυπωσιασμούς, παραμένει πάντα απλή, γοργή, ευκίνητη, εύπλαστη, αγγίζει αβίαστα το γλωσσικό αίσθημα του κοινού στο οποίο απευθύνεται. Η ποίηση της Μόλαρη δεν βρίθει από περίτεχνες λέξεις και ελεγειακούς τόνους. Εδώ το ερωτικό υποκείμενο εκφράζει εκ βαθέων, τόσο ανεπιτήδευτα και ατόφια το ερωτικό συναίσθημα, την προσμονή του πόθου και του αγγίγματος, με τόσο άμεσο και συμπαγή και δυνατό τρόπο, όπου κάθε άλλο πιθανό στολίδι περισσεύει. «χωρίς φτιασίδια περιττά, σε μια μόνο ερώτηση έπρεπε ν’ απαντήσω - «Τι να σημαίνει "αγαπώ"»

Η ποιήτρια έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία στα μάτια και εστιάζει στην βλεμματική επαφή. Αυτό που λέμε «όσα λένε τα μάτια δεν τα λένε χίλιες λέξεις» διαφαίνεται μέσα από τους στίχους της.Ο ερωτισμός της ποίησης δεν αφορά όμως μόνο πρόσωπα. Ο έρωτας μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε βιώνει κανείς με την καρδιά του, μπορεί να απευθύνεται στην φύση, στην ζωή, στην τέχνη ακόμα και σε άψυχα αντικείμενα.

Γίνεται να νιώθει κανείς ολοκληρωμένος άνθρωπος χωρίς να νιώθει έρωτα για την υπέρτατη αυτή φύση που μας περιβάλλει; Αν δεν βουτήξεις με κλειστά μάτια σε βαθιά νερά, πώς θα μπορέσεις να νιώσεις ποτέ εμπιστοσύνη; Ο έρωτας έγκειται στη διδαχή. Και είναι αυτός που μας διδάσκει να κοιτάμε βαθύτερα, να νιώθουμε εντονότερα. Μας εκπαιδεύει έτσι ώστε να εντοπίζουμε την ομορφιά, το νόημα, την αγάπη.

Η Παρασκευή Μόλαρη μέσα από τα ποιήματα της μας εξομολογείται τον έρωτά της και για τη φύση, τις εποχές, τον ήλιο και την σελήνη μισή ή ολόγιομη, τα λουλούδια «η τριανταφυλλιά», «τα κρίνα» , ένα στυλό «το χρυσό στυλό», αλλά ακόμα και το επάγγελμά της, τους μαθητές της «στους μαθητές μου»…

Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο στοιχείο στη γραφή της Μόλαρη είναι το χρώμα. Η ποιήτρια κρατάει μια παλέτα από χρώματα και ρίχνει επιδέξιες πινελιές στον καμβά των στίχων της καλύπτοντας το γκρίζο φόντο της μελαγχολίας, της αναμονής, της απογοήτευσης, της θλίψης.

Έτσι όχι μόνο καταφέρνει και ζωγραφίζει και μας προσφέρει μια κατακόκκινη καρδιά μέσα στο μαύρο του απείρου, βάλτε την γενικότερη μαυρίλα γύρω μας αλλά μας προσφέρει επίσης και τα πολυπόθητα λογοτεχνικά κρίνα, που εντέλει βρίσκονται εντός της!»