Τίτος Πατρίκιος: Ένας ιδιοφυής ποιητής και καλλιτέχνης γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα

Ο Τίτος Πατρίκιος γεννιέται σαν σήμερα 21 Μαΐου 1928 στην Αθήνα, γιος του γνωστού ηθοποιού Σπύρου Πατρικίου από τα νησιά Κεφαλονιά και Κέα και της επίσης ηθοποιού Ελένης Σταματοπούλου από τη Σίφνο, όπου ο ποιητής πέρασε πολλά καλοκαίρια ως παιδί.

Δίγλωσσος γιατί από μικρός ήξερε αγγλικά ως μητρική (είχε ζήσει στην Αμερική σε προσχολική ηλικία), επίσης γλωσσομαθής γνώριζε άπταιστα τη γαλλική γλώσσα και την ιταλική. Σε νεαρή ηλικία ασπάζεται ιδεολογικά τον κομμουνισμό γι’ αυτό εντάσσεται στο ΕΑΜ και στρατιωτικά στον ΕΛΑΣ, έτσι παίρνει μέρος ως ένοπλος στα Δεκεμβριανά του 1944 και στην υποχώρηση φτάνει στα χωριά του Σπερχειού ποταμού που θα τα περιγράψει αργότερα στα ποιήματά του.       

Διαβάστε επίσης: Πατρίκιος στο Open: Ο Ερντογάν επιδιώκει ανασύσταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας   

Ως καθαρόαιμος μαρξιστής επιλέγει να γίνει δικηγόρος γιατί νομικά είχε σπουδάσει και ο Λένιν, προς τούτο στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο μεταπολεμικά πήγε στη Νομική Σχολή. Παράλληλα δεν απομακρύνεται από το δρόμο της τέχνης, οι γονείς και οι παππούδες του από την πλευρά της μητέρας του είχαν σημαντική πορεία στο θέατρο και στον κινηματογράφο, κι έτσι σπουδάζει Υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Σωκράτη Καραντινού στην Αθήνα. Η πολυετής περιπέτεια με την επάλληλη κράτηση σε συνθήκη εξόριστου σε Μακρόνησο και Άι-Στράτη γεννά το «Χωματόδρομο», την πρώτη ποιητική συλλογή που δημοσιεύεται το 1954. Ως μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών απολύεται από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μόλις το 1959 κι έπειτα με υποτροφία γίνεται δεκτός για ανώτατες σπουδές Κοινωνιολογίας στην l’Ecole Pratique des Hautes Études στο Παρίσι. Επιστρέφοντας εργάζεται στο νεοσύστατο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), καθώς μόλις τότε αρχίζουνε οι κοινωνικές επιστήμες δειλά να αναπτύσσονται στην Ελλάδα, αλλά αναγκάζεται να φύγει ξανά στο εξωτερικό με το Πραξικόπημα και επιστρέφει με τη Μεταπολίτευση. Από το 1967 έως το 1975 που ζει στην Ευρώπη εργάστηκε στην Unesco στη Γαλλία και στην Ιταλία.          

Από το Βραβευμένο Ντοκιμαντέρ του Νίκου Χρυσικάκη το 2010 «Τίτος Πατρίκιος: Ποιητής σε επισφαλή ισορροπία», ένα λυρικό ντοκιμαντέρ για την τέχνη της γραφής

Πρόκειται για μία σπάνια περίπτωση φιλομάθειας και ευρύτητας πνεύματος τόσο ως κοινωνιολόγος όσο δικηγόρος και μεταφραστής. Ιδρυτικό μέλος του αριστερού περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης» (1954-1967) που άλλαξε την επίκαιρη θεματολογία και επίσης του βραχύβιου Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών (Αθήνα 1964-1967), ο Τίτος Πατρίκιος εργάστηκε ως κοινωνικός επιστήμονας στο ΕΚΚΕ και από τη δεκαετία του 1980 έως το 2012 ως Καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών. Παντρεύτηκε δύο φορές: με την Ακάκια Σακελλαρίου και τη Ρένα Σταυρίδη κι έχει δύο κόρες και τρεις εγγονές.    

Οι εμπειρίες του Εμφυλίου πολέμου δημιούργησαν τα υποστρώματα της ποίησής του, όπως επίσης η καρμική του ποιητική συνάντηση με το Γιάννη Ρίτσο στην εξορία. Η μεταφραστική δουλειά του είναι η αριστερή παρακαταθήκη σε έργα ορόσημα διεθνώς. Μεταφράζει Georg Lukács, όταν κανείς δεν τολμάει να μιλάει καν για εκείνον, όπως Maxim Gorky, Bertold Brecht, Louis Aragon και Roger Garaudy. Η κομμουνιστική ιδεολογία και η σαφής ιστορική γεωπολιτική καθορίζει τον διανοούμενο όσο τον ποιητή. Με τη Μεταπολίτευση, ο Πατρίκιος αναπληρώνει το πολιτικό ιδεολογικό χάσμα στην ελληνική αρχαιότητα, δεχόμενος ως καλλιτέχνης επιρροές από τους Κ. Π. Καβάφη, τον Κώστα Καρυωτάκη και το Γιώργο Σεφέρη.      

Πολύ σωστά στη Συνεξέταση του 2020 στο κοινό μάθημα σε όλους τους Προσανατολισμούς «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία», η επιτροπή των Πανελληνίων Εξετάσεων επέλεξε ένα ποίημα από τον Τίτο Πατρίκιο, «Σε βρίσκει η ποίηση» (2012), για να εγκαινιάσει το νέο θεσμό εισαγωγής στα ΑΕΙ.

Ο ευρωπαίος Τίτος Πατρίκιος, ο ποιητής και ο στοχαστής, αναμφίβολα, μας αφορά και μας εξελίσσει και στον 21ο αιώνα. Η ιδιαίτερη σχέση του με το μητρογραμμικό νησί των Κυκλάδων αποκαλύπτεται στο φιλμ του Γιάννη Σμαραγδή, «Σίφνος: Τίτος Πατρίκιος», στη σειρά κινηματογραφικών δοκιμίων για την ποίηση στην Ελλάδα «Η Δε Πόλις Ελάλησεν» από την ΕΡΤ @https://ertatschool.ert.gr/8312/.