Παντελής Βούλγαρης και Τάνια Τσανακλίδου μιλούν στο ethnos.gr - Το Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου κερδίζει το στοίχημα

Ή Άνδρος είναι ένας τόπος απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς. Η εναλλαγή των τοπίων, η φύση, η θάλασσα, οι πηγές, τα ποτάμια, τα βουνά, η πλούσια βλάστηση σε συνδυασμό με την αρχιτεκτονική ποικιλομορφία, είναι στοιχεία που μαγεύουν τους επισκέπτες του κυκλαδίτικου νησιού. Ωστόσο, η Άνδρος δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά. Η ιστορία της συνδέεται με τον πολιτισμό και τις τέχνες, σε μία σχέση διαχρονική που εξελίσσεται με την πάροδο των χρόνων. «Μένουμε χρόνια στην Άνδρο και πάντα σκεφτόμασταν ν' ασχοληθούμε εδώ με κάτι καλλιτεχνικό. Η Ιωάννα Καρυστιάνη και εγώ έχουμε εμπνευστεί από αυτό το μέρος» λέει, χαρακτηριστικά, ο Παντελής Βούλγαρης στο ethnos.gr, ο οποίος είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου που έρχεται για όγδοη χρονιά φέτος να ενισχύσει το καλλιτεχνικό προφίλ του νησιού και να το κάνει προορισμό όλων των φιλότεχνων.

«Αφορμή για αυτό το φεστιβάλ στάθηκε ο χώρος του θεάτρου. Όταν τελείωσε η κατασκευή του και μου το πρότειναν, εγώ δεν είχα καν στο μυαλό μου ν’ ασχοληθώ με κάτι τέτοιο. Απλώς επιστρατεύτηκα και εγώ σ’ ένα όραμα που είχαν στην αρχή οι άνθρωποι που χρηματοδότησαν, σχεδίασαν και κατασκεύασαν το θέατρο» προσθέτει. Το Ανοικτό Θέατρο της Άνδρου ολοκληρώθηκε το 2015. Βρίσκεται στη Χώρα, ανάμεσα στο νεοκλασικό Δημαρχιακό Μέγαρο (Κτίριο Βούλγαρη) και το Λύκειο. Εμπνευστής και χρηματοδότης του είναι ο Ανδριώτης Αλκιβιάδης Τάττος. Οι προσπάθειες ξεκίνησαν το 2008 και χρειάστηκαν έξι χρόνια συνεχούς αγώνα για να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, προκειμένου ν' αρχίσουν οι εργασίες οικοδόμησης, τον Ιούλιο του 2014, σ' ένα οικόπεδο ιδιοκτησίας του δήμου Άνδρου. «Μέχρι τότε οι παραστάσεις και οι συναυλίες γινόντουσαν σε κάτι αμφιθεατρικά σκαλοπάτια μέσα στη Χώρα, τα οποία είχαν τη λειτουργία των θέσεων. Δέχτηκα, λοιπόν, με χαρά όταν μου το πρότειναν, χωρίς να το έχω ξανακάνει στη ζωή μου. Και αυτό που κάνω σε συνεργασία με την Αναστασία Καβαλλάρη και των υπόλοιπων ανθρώπων εδώ πέρα, είναι κάθε χρόνο να είναι μια αφορμή ν’ αντιπροσωπευτούν στο θέατρο μορφές της Τέχνης που έχει σημασία να τις χαρεί ο κόσμος».

Το θέατρο έχει χωρητικότητα 870 θέσεις. Έχει χτιστεί σε μία ειδυλλιακή πλαγιά με φυσική κλίση, προστατευμένη από τον άνεμο και με πανοραμική θέα προς τον νότο. Η κατασκευή του έγινε από ντόπια πέτρα, όπως οι ανδριώτικες ξερολιθιές, έτσι να εναρμονίζεται πλήρως με το περιβάλλον. Διαθέτει τέσσερα διαζώματα σε σχήμα πετάλου, με ύψος 40 μέτρα και είναι προσβάσιμο για Α.Μ.Ε.Α. «Ωστόσο, πρέπει να διευκρινίσουμε πως όταν ήρθαμε στο νησί δεν φέραμε εμείς τον πολιτισμό αλλά προϋπήρχε. Υπήρχαν μουσεία, κινηματογραφική λέσχη, δύο θεατρικά σχήματα και η μοναδική Καϊρειος βιβλιοθήκη. Υπάρχει μία παράδοση στο νησί κι εμείς προσπαθούμε να σταθούμε δίπλα σε αυτήν».

Κάθε χρόνο στην τελική φάση των προετοιμασιών για το πρόγραμμα του φεστιβάλ, ο κ. Βούλγαρης κάθεται, τα βράδια, ψηλά στις κερκίδες, πίνει ένα ρακάκι και σκέφτεται πως ο χώρος από μόνος του, ακόμα και άδειος είναι πράξη πολιτισμού. Χάρις σε αυτό το απόκτημα έχουν έρθει ευχαρίστως τα πιο σημαντικά καλλιτεχνικά σχήματα, στη σκηνή του έχουν εμφανιστεί τόσο σπουδαίοι απ' όλες τις μορφές της Τέχνης. «Κάθε χρόνο δεχόμαστε πάρα πολλές προτάσεις. Ειδικά μετά τα δύο χρόνια της πανδημίας μαζευτήκαν αρκετές επιθυμίες ανθρώπων. Απλώς ο μήνας δεν μπορεί να χωρέσει περισσότερα θεάματα από αυτά που υπάρχουν φέτος στο πρόγραμμα. Δηλαδή δεν γίνεται να παίζουμε κάθε μέρα. Αναγκαστικά παίζουμε ανά δεύτερη μέρα για να μπορέσουμε να έχουμε την άνεση να παρακολουθήσουμε σημαντικούς καλλιτέχνες και τις παραστάσεις τους».

Το Φεστιβάλ της Άνδρου έχει προσελκύσει περισσότερους από 61.000 θεατές. Οι παραστάσεις ξεκινούν την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου και ολοκληρώνονται προς το τέλος του Αυγούστου. Έχουν παρουσιαστεί περισσότερες από 80 καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Μια ενδεικτική ματιά στο φετινό πρόγραμμα θα δούμε τη μουσική παράσταση «Το Μαγικό Κουτί – Μέρος II» της Τάνιας Τσανακλίδου, τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου από το Θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Αρη Μπινιάρη, μια συναυλία του Γιάννη Κότσιρα, τον «Χαλεπά» των Αργυρώς Χιώτη και The Boy, τη «Μήδεια» σε σκηνοθεσία Αιμίλιου Χειλάκη και Μανώλη Δούνια, την παράσταση «Sappho» της Αυστραλής σκηνοθέτριας Γουέντι Μπέκετ και αρκετές ακόμα εκδηλώσεις που μπορείτε να βρείτε στο festivalandros.gr. «Σκοπός μου κάποια στιγμή είναι ν’ αποσυρθώ. Έχω πλέον μεγαλώσει και μου είναι αρκετά δύσκολο. Η βασική μου κατεύθυνση είναι αυτή, αλλά όσο με χρειάζονται, είμαι εδώ γι' αυτούς» καταλήγει ο κ. Βούλγαρης.

Τάνια Τσανακλίδου: «Η επαναστατικότητα είναι μέσα στη φύση της νεολαίας»

Την ημέρα που βρέθηκα στο φεστιβάλ της Άνδρου, η Τάνια Τσανακλίδου παρουσίαζε το δεύτερο μέρος της παράστασης «Το Μαγικό Κουτί», 26 χρόνια μετά την πρώτη της πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη. Το έργο επανέρχεται εμπλουτισμένο με νέες μουσικές αναζητήσεις και ανανεωμένες επιθυμίες ζωής. «Το Μαγικό Κουτί» είναι ο τόπος που κατοικούν ατελέσφοροι έρωτες, ματαιώσεις και απώλειες, φόβοι και ελπίδες, η αποδοχή και η συμφιλίωση. Μαζί με τους μουσικούς που τη συνόδευαν -τον Σπύρο Μάνεση στο πιάνο, τον Κώστα Νικολόπουλο στις κιθάρες και τον Νίκο Παπαϊωάννου στο μπάσο και το τσέλο- μας δόθηκε η ευκαιρία να «μεταναστεύσουμε» σ' ένα σύμπαν ποίησης, ομορφιάς και ελευθερίας.   

Βλέποντας την Τάνια Τσανακλίδου ν' αγγίζει το μικρόφωνο, μπορούσες να διακρίνεις τους λυγμούς πίσω από τα μάτια της, να δεις την ευτυχία στο πρόσωπό της και την ευγνωμοσύνη που ένιωθε για όλο αυτό που βίωνε εκείνη τη στιγμή. «Χρωστούσα στον εαυτό μου να κάνω αυτή την παράσταση, συμπεριλαμβάνοντας όλες τις αγωνίες μου, την εμπειρία μιας ολόκληρης ζωής και το διάστημα που μεσολάβησε από το 1996 μέχρι σήμερα. Εκείνη η παράσταση ήταν ένα πένθος για μένα. Την αγαπώ πολύ αλλά πενθούσα έναν έρωτα. Τώρα βρίσκομαι μετά το πένθος. Έχω όλη την ηρεμία του τι έγινε, ποια είμαι, από πού έρχομαι και πού θέλω πάω. Δεν έχω απαντήσει απόλυτα σε όλα αυτά τα ερωτήματα. Κάποια στιγμή φτάνεις στο τέλος της ζωής σου και ενδεχομένως δεν βρίσκεις τις απαντήσεις. Ίσως γιατί δεν έχουμε κάνει ακόμα τη σωστή ερώτηση» μου αναφέρει η ίδια, όταν τη συνάντησα στο καμαρίνι της, λίγο πριν βγει στη σκηνή. 

Μόλις με είδε στην πόρτα, αμέσως μου χαμογέλασε και μου πρότεινε να κάτσω δίπλα της. Εκείνη την ώρα προσπαθούσε να πετύχει σωστά το βάψιμο των ματιών της με αϊλάινερ. Τα τζιτζίκια έδιναν έξω από το παράθυρο το δικό τους ρεσιτάλ καλοκαιρινών ήχων. Καθώς κοιτούσε κατάματα τον εαυτό της σ' έναν μεγάλο καθρέφτη που υπήρχε στο δωμάτιο, ήταν σαν να ζούσε ξανά τις καλές αλλά και τις οδυνηρές στιγμές που τη στιγμάτισαν. Τη ρωτάω τι ρόλο παίζουν οι μνήμες στη ζωή της. «Είναι καλό να έχουμε μία συνεχή επαφή με τη μνήμη, ν’ αντλούμε πράγματα από εκεί. Μας βοηθάει να πηγαίνουμε παραπέρα και να μην κάνουμε τα ίδια λάθη. Είναι κακό να ξεχνάμε ό,τι μας πόνεσε. Με την πάροδο του χρόνου κάποια πράγματα στρογγυλεύουν, δεν είναι τόσο αιχμηρά και αυτό είναι ευχάριστο» απαντά.

Με τον Παντελή Βούλγαρη γνωρίστηκαν την προηγούμενη βραδιά της συναυλίας, όπως μου εξομολογείται, όταν πήγαν μαζί με την Ιωάννα Καρυστιάνη για φαγητό. «Με την Ιωάννα γνωριστήκαμε όταν δούλευα στην μπουάτ "Λήδρα" με τον Γιάννη Μαρκόπουλο. Στη γενική δοκιμή, ήρθε και έβγαλε έναν υπέροχο λόγο εναντίον της Χούντας. Γιατί τότε είχαμε Χούντα. Με αποτέλεσμα να έρθει η ΕΣΑ την επόμενη μέρα και να μας κλείσουν για μία βδομάδα. Πήγε η πρεμιέρα μας πίσω αλλά χαλάλι. Της έχω μέγα θαυμασμό για τα βιβλία της, το πνεύμα της και της ζωής της όλη. Χθες το βράδυ φάγαμε όλοι μαζί και θεωρώ πως είναι ένα από τα πιο όμορφα βράδια της ζωής μου. Ξέρεις, όταν χάνεις την πίστη σου στους ανθρώπους, γιατί πολλά συντείνουν σε αυτό, με όλη αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουμε, όταν γνωρίζεις τέτοιες προσωπικότητες ξαναγαπάς το ανθρώπινο είδος και ονειρεύεσαι ότι όλα θα γίνουν καλύτερα. Αυτοί οι άνθρωποι μού πρόσφεραν, χτες, πάλι το όνειρο πως τίποτα δεν είναι χαμένο και πάλι θα τα καταφέρουμε».

Όση ώρα μιλάμε, κρυφοκοιτάζω το πρόγραμμα με τα τραγούδια που διάλεξε αυτή τη φορά. Μάνος Χατζιδάκις, Θάνος Μικρούτσικος, Μάνος Λοΐζος, Σταμάτης Κραουνάκης, Ελένη Καραΐνδρου, Γιάννης Σπανός, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιάννης Aγγελάκας, Ξύλινα Σπαθιά και Παύλος Παυλίδης, Τερμίτες, Λίνα Νικολακοπούλου, Μάνος Ελευθερίου, Δημήτρης Αποστολάκης, Μιχάλης Δέλτα και πόσοι ακόμα. Και ανάμεσα στα τραγούδια, κείμενα δικά της και αποσπάσματα από τον «Σχοινοβάτη» του Ζαν Ζενέ και από το «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τένεσσι Ουίλιαμς. Σήμερα που το «μικρό» έχει δώσει τη θέση του στο «ελάχιστο» και το «μεγάλο» στο «μέγιστο», η Τάνια Τσανακλίδου, με το ρεπερτόριό της, καταφέρνει ν' αγγίξει μια μεγάλη μερίδα του κοινού και με την αφοπλιστική της αλήθεια να ξεπεράσει τον κίνδυνο του αντιεμπορικού. 

«Έχουμε τη χειρότερη κυβέρνηση από τη μεταπολίτευση και μετά» 

«Με το πέρασμα των χρόνων, όλα έχουν αλλάξει και όλα αλλάζουν. Η μουσική είναι πάντα εκεί και μας παρηγορεί. Μας βοηθάει να πάμε παραπέρα. Απαλύνει τις πληγές μας» μου λέει και προσθέτει: «Είμαι αισιόδοξη ως χαρακτήρας αλλά ταυτόχρονα είμαι και πραγματίστρια. Δηλαδή δεν μπορώ ν' αγνοήσω όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου. Θεωρώ πως αυτό που ζούμε είναι αδιανόητο, μιλώντας για την κυβέρνηση που έχουμε, η οποία είναι η χειρότερη από τη μεταπολίτευση και μετά, αλλά και όλο αυτό που γίνεται παγκοσμίως. Δηλαδή η τρομοκρατία, η οικονομική κρίση, η μετακύλιση της κρίσης στους φτωχούς που τους κάνει ακόμα φτωχότερους, ο επισιτιστικός και ο ενεργειακός εφιάλτης που θα ζήσουμε τον χειμώνα και μετά, η κατάργηση όλων των εργασιακών προνομίων και δικαιωμάτων και η ανυπαρξία συλλογικών συμβάσεων. Έχουμε μπει σ’ ένα μεσαίωνα. Η αισιοδοξία είναι ότι εύχομαι σύντομα να κλείσει αυτός ο κύκλος και ν’ ανοίξει ένας καλύτερος με μία γενιά παιδιών που είναι ευφυέστερα από τη δικιά μου. Έτσι όπως είναι η κατάσταση, δεν έχουν δικαίωμα στο όνειρο αλλά νομίζω πως αυτό θα τους κοινοποιήσει για να φτιάξουν την κοινωνία στα μέτρα τους και σε αυτό ελπίζω. Η επαναστατικότητα είναι μέσα στη φύση της νεολαίας. Δεν γίνεται να είσαι νέος και να μην επαναστατείς ενάντια στους γονείς σου, στην κοινωνία. Δεν γίνεται. Είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση. Τώρα αυτό για να γίνει χρήσιμο για την κοινωνία θα πρέπει να μπει και μία ιδεολογική ομπρέλα από πάνω. Αυτή για την ώρα λείπει. Νομίζω, όμως, θα βρεθεί ή αλλιώς θα την εφεύρουν τα παιδιά».

«Τη δεκαετία του ‘80 και του ‘90, το συναίσθημα ήταν τελείως ντεμοντέ»

Ένα από τα δυνατά σημεία της Τσανακλίδου είναι οι ζωντανές της εμφανίσεις, στις οποίες δεν κρατά τίποτα για τον εαυτός της και χαρίζει απλόχερα το ταλέντο και τον ψυχισμό της. Με θεατρικότητα και συναίσθημα ειλικρινές, αλλάζει ρόλους ανάλογα με το νόημα. Γίνεται κοριτσάκι, γυναίκα και άλλοτε είναι αισθαντική, άλλοτε ερωτική, άλλοτε τολμηρή. «Τη δεκαετία του ‘80 και του ‘90, το συναίσθημα ήταν τελείως ντεμοντέ. Ήταν της μόδας το κουλ. Τώρα είναι ο κυνισμός. Εγώ δεν είμαι τίποτα από τα δύο. Μπορεί η ματιά μου να 'ναι πλέον πιο κοφτερή και σκληρή αλλά θα κρατηθώ με νύχια και με δόντια για να μην γίνω κυνική» υπογραμμίζει.

Είναι σχεδόν αδύνατο να ξεχωρίσω την καλύτερη στιγμή της βραδιάς, αφού κάθε τραγούδι ήταν και μία καλύτερη στιγμή από την προηγουμένη και το συναίσθημα μας πήγαινε λίγο πιο πάνω από την ενέργεια αυτής της μοναδικής γυναίκας που βρισκόταν στη σκηνή. Αν όμως πρέπει να κρατήσω οπωσδήποτε κάτι, ως το καλύτερο και το πιο σημαντικό τότε αυτό είναι η στιγμή του «Αλλιώτικη Μέρα» που για ακόμα μία φορά ακούστηκε υπέροχα από την ίδια, ακριβώς όπως έπρεπε για να μπούμε στη νέα εποχή που έρχεται...