Λίνα Μενδώνη: Στόχος η αυτοχρηματοδότηση του Πολιτισμού

Ένας ο μεγάλος, μακροπρόθεσμος στόχος. «Η αυτοχρηματοδότηση του Πολιτισμού» που θα επιτευχθεί δια του ανασυγκροτημένου Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων! Και κατά τα άλλα; Ο Πολιτισμός ως 4^ος πυλώνας βιώσιμης ανάπτυξης. Ή ως στρατηγικός αναπτυξιακός πόρος, για την κυβέρνηση που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην Οικονομία του Πολιτισμού. Το πολιτιστικό απόθεμα κάθε περιοχής ως «προστιθέμενη αξία» που δε νοείται «να αντιμετωπίζεται ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη» και «δεν μπορεί να εργαλειοποιείται προκειμένου να εμποδίζονται οι επενδύσεις».

Κι ακόμα: Πολιτιστικές-Δημιουργικές Βιομηχανίες (που συμπεριλαμβάνουν την διαφήμιση, την αρχιτεκτονική, την χειροτεχνία, το design, τη μόδα,  τον κινηματογράφο, τη μουσική, τις παραστατικές τέχνες, τις εκδόσεις, το λογισμικό, τα παιγνίδια, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κ.ά.), Rebranding, μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερο βάρος «στη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα», crowdfunding, «πλήρης αξιοποίηση της συνεργασίας με τα κοινωφελή ιδρύματα και την κοινωνική εταιρική ευθύνη».

Η χθεσινή τοποθέτηση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδωνη επί των προγραμματικών δηλώσεων δεν άφηνε με λίγα λόγια αμφιβολίες. Ήταν σε απόλυτη συμφωνία με το συνολικό νέο κυβερνητικό αποτύπωμα και με μία οικονομίστικη προσέγγιση του Πολιτισμού η οποία διάνθισε το λόγο της υπουργού με όρους, έννοιες και μηνύματα σαφή στο στόχο τους αλλά και καινούρια στο στόμα της. Διότι η κ.Μενδώνη είναι αρχαιολόγος, καταρχάς. Παρόλα αυτά είναι και επικεφαλής πια σ΄ένα υπουργείο που αντιμετωπίζεται ως «υπεραναπτυξιακό» και αντιμετωπίζει τα πάντα με αναλογους όρους. Κι αυτούς επιστρατεύει αν κρίνουμε π.χ. ακόμα κι από το νεολογισμό «τράπεζα νέου τύπου φιλελληνισμού» όπως βάφτισε η υπουργός τις κάθε είδους συνεργασίες και συνέργειες με το εξωτερικό, τονίζοντας ασφαλώς τα προφανή οικονομικά τους οφέλη.

Αυτό ήταν το γενικότερο «άρωμα» της ομιλίας της κας Μενδώνη που περιλάμβανε όμως και την εξαγγελία πολύ συγκεκριμένων μέτρων. Τα παραθέτουμε δίνοντας σειρά προτεραιότητας σε όσα είχαν συνδεθεί στο πρόσφατο παρελθόν με αντιδράσεις. Ιδού:

• Σε «μεταρρυθμίσεις, που θα καταστήσουν την κοινωνία μας βιώσιμη", αναφέρθηκε η υπουργός "μνημονεύοντας" όχι τυχαία τις περιπτώσεις "του Ελληνικού, των επενδυτικών προγραμμάτων στο λιμάνι του Πειραιά, του αεροδρομίου στο Καστέλι" για τις οποίες "πρέπει να αποδειχθεί η αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία του κρατικού μηχανισμού".   
• Ως εκ των βασικών στόχων της πολιτιστικής της πολιτικής έθεσε, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, Περιφέρειες και Δήμους «να εκπονηθούν και να εφαρμοστούν πολιτικές για την ολοκληρωμένη βιώσιμη ανάπτυξη περιοχών με μείζονα μνημεία: Κνωσός, Μεσσήνη, Ρόδος, Δωδώνη, Δήλος, Φίλιπποι, Αμφίπολη, Βεργίνα, Ακαδημία Πλάτωνος)». Τι σημαίνει ακριβώς αυτό θα το δούμε..
• Συγκεκριμενοποίησε την απόλυτη πολιτιστική προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, την «αναγέννηση», δηλαδή, «του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου». Πώς θα επιτευχθεί αυτή; Με διασύνδεση του Μουσείου με το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, με υπόγεια επέκταση του Μουσείου καθώς και υπόγεια διασύνδεσή του με το Ακροπόλ (το οποίο όμως θα λειτουργήσει ως «πολιτιστική θερμοκοιτίδα σύγχρονης δημιουργίας») και με «συνέργειες με την Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, η οποία παραμένει στους χώρους της», όπως τόνισε η υπουργός επιτρέποντάς μας να σκεφτούμε πώς προφανώς η Αρχιτεκτονική θα είναι και η μόνη εκ των εναπομεινασών Σχολών ή εργαστηρίων του Μετσοβείου που δεν θα μεταφερθεί στην Πανεπιστημιούπολη. Η κα Μενδώνη επανέλαβε ό,τι είχε τονίσει στη δική του ομιλία ο Πρωθυπουργός, ότι δηλαδή «οι πόροι για τις μελέτες» όλων αυτών των διασυνδέσεων και υπογειοποιήσεων «έχουν εξασφαλιστεί από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος».
• Έδωσε ιδιαίτατη έμφαση στην ανασυγκρότηση του ΤΑΠ, αλλά και στο σχεδιασμό και ωρίμανση των έργων που θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ 2021–2027
• Έθεσε ως   προτεραιότητα την επιτυχία της «Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021» τονίζοντας ότι θα επιδιώξει την «επίσπευση των διαδικασιών και την παροχή όποιας συνδρομής, ώστε σε εύλογο χρονικό διάστημα να ολοκληρωθούν τα δύο μεγάλα έργα υποδομής (το παλαιό εργοστάσιο του IRIS και Ελαιουργική), αλλά και να ξεπεραστούν οι διοικητικές δυσλειτουργίες»
• Στους στόχους της και: α)ο εκσυγχρονισμός «του θεσμικού πλαισίου, που αφορά στη λειτουργία των κρατικών μουσείων, με τη δημιουργία ΝΠΔΔ, όπου κρίνεται απαραίτητο» («Τα μουσεία», διευκρίνισε, «παραμένουν κρατικά, όμως λειτουργούν αυτόνομα εφαρμόζοντας προφανώς τη μουσειακή πολιτική του Υπουργείου»), β) οι χρηματοδοτήσεις στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού μέσω του Μητρώου Επιχορηγούμενων Φορέων.
• Εξήγγειλε επίσης την αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για την χορηγία (πιθανότατα δια του παλαιού συστήματος φοροαπαλλαγής) και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου και για τον εθελοντισμό
• Έδωσε έμφαση στις συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και ανέφερε ως παράδειγμα την αξιοποίηση του πρώην βασιλικού κτήματος στο Τατόι
• Επικαλέστηκε το «ευρωπαϊκό παράδειγμα» στο θέμα της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων, στο οποίο ο «ρόλος του κράτους πρέπει να αφορά  αποκλειστικά στην εποπτεία και την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο».

Στο τέλος της ομιλίας της η κυρία Μενδώνη υπαινίχθηκε κι ακόμα κάτι που φημολογείται ημέρες τώρα: Την κατάργηση της επιλογής των καλλιτεχνικών διευθυντών δια διαγωνισμών. Βέβαια η χθεσινή διατύπωση της υπουργού ήταν πολύ προσεκτική όταν μίλησε για «στελέχωση διευθυντικών θέσεων σε ΝΠΙΔ με πραγματικές και όχι κατ΄επίφαση «διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες»». Απομένει να δούμε τί περιεχόμενο έχει κι αυτή και άλλες από τις προσεκτικές διατυπώσεις της.