7η Μπιενάλε της Αθήνας: Μια «Έκλειψη» αποκαλύπτει την Αθήνα ως ανερχόμενη μητρόπολη

Η Μπιενάλε της Αθήνας οδεύει προς την έβδομη διοργάνωσή της, με τίτλο ECLIPSE (ΕΚΛΕΙΨΗ), σε συνεπιμέλεια των Omsk Social Club και του Larry Ossei-Mensah, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Poka-Yio. Συνδιοργανωτής είναι το Onassis Culture. Η Μπιενάλε θα πραγματοποιηθεί σε διαφορετικούς χώρους της Αθήνας από τις 25 Σεπτεμβρίου έως τις 29 Νοεμβρίου του 2020 και περιλαμβάνει 100 καλλιτέχνες με έδρα τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη.

Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, πολλοί από τους οποίους πρόκειται να εκθέσουν στην Ελλάδα για πρώτη φορά, θα ανακοινωθούν το καλοκαίρι του 2020. Στο επίκεντρο της «Έκλειψης» βρίσκεται η σχέση των Ελλήνων με την Αφρική και την αφρικανική διασπορά, ενώ ο στόχος είναι να αναδειχθεί ο νέος μητροπολιτικός χαρακτήρας της Αθήνας σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή που την έχει καταστήσει διαπολιτισμικό σταυροδρόμι.

«Στην 7^η διοργάνωσή της η Μπιενάλε της Αθήνας επαναδιαρθρώνει τον σκοπό της ακολουθώντας τις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στην Αθήνα. Όταν ξεκίνησε, 15 χρόνια πριν, ο σκοπός της ήταν να βοηθήσει στο να τοποθετηθεί η Αθήνα στον διεθνή χάρτη της σύγχρονης τέχνης και τώρα είναι να βοηθήσει την αθηναϊκή σκηνή του πολιτισμού να συνεισφέρει στον διεθνή διάλογο παρέχοντας την εναλλακτική οπτική μιας ανερχόμενης μητρόπολης» δήλωσε στην πρώτη επίσημη παρουσίαση του «χάρτη» της φετινής Μπιενάλε ο Poka-Yio, ιδρυτικός διευθυντής της Μπιενάλε της Αθήνας και καλλιτεχνικός διευθυντής της AB7: ECLIPSE.

Ο τίτλος της έκθεσης αναδεικνύει την ολοένα και πιο θολή αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα εξαιτίας της κατάστασης διαρκούς ρευστότητας που βιώνουμε σήμερα. Η ECLIPSE ασχολείται με τις κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην ίδια την Αθήνα, μια ανερχόμενη μητρόπολη που βρίσκεται στο σημείο συνάντησης της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, τόσο γεωγραφικά όσο και ιστορικά. Η έκλειψη είναι ένα φαινόμενο επικαλύψεων και συσκότισης αλλά και ένα φαινόμενο κοσμικό. Η εμπειρία της έκλειψης δρα ως καταλύτης για την επανεπεξεργασία ενός ανεπίλυτου παρελθόντος που μπορεί να τροφοδοτήσει ένα άρρητο παρόν ώστε τελικά να συμβάλει στη διαμόρφωση του μέλλοντος. Η Αθήνα λειτουργεί έτσι ως το καταλληλότερο σημείο εποπτείας των εκφάνσεων του χρόνου και του τόπου αλλά και διερώτησης: Βρίσκεται η Δύση σε παρακμή ή σε μια στιγμή σημαντικής μεταμόρφωσης;

Με το βλέμμα στραμμένο στο παρόν και το μέλλον, το Ίδρυμα Ωνάση και η Μπιενάλε της Αθήνας συνομιλούν με την εποχή και λειτουργούν βάσει της στιγμής και της κατάστασης. Θέλουμε να είμαστε η συγκολλητική ουσία ανάμεσα σε ανθρώπους και ιδέες, να εγείρουμε συζητήσεις για τα μεγάλα θέματα των καιρών μας. Έκλειψη, λοιπόν, για να ξαναβγούμε στο φως, με ισχυρό κοινωνικό και πολιτικό αποτύπωμα, εδώ που συμβαίνει η ζωή, εδώ στην Αθήνα, σχολίασε η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση.

Η ECLIPSE επιδιώκει να προσεγγίσει ζητήματα ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμικής πολυπλοκότητας παρέχοντας ένα πεδίο για να διερευνηθούν ιδέες, ερωτήματα, έννοιες και επιθυμίες που συχνά δεν βρίσκουν θέση σε μια Μπιενάλε. Σε μια προσπάθεια να πυροδοτήσει έναν δυναμικό διαπολιτισμικό διάλογο, η ECLIPSE αναδεικνύει έργα καλλιτεχνών της αφρικανικής διασποράς καθώς και άλλων καλλιτεχνικών φωνών που έχουν ιστορικά περιθωριοποιηθεί. Μέσα από αυτό το «Μαύρο Πρίσμα» επιχειρείται μια αποτύπωση διαφορετικών οπτικών και καλλιτεχνικών πρακτικών της αφρικανικής διασποράς.

Ο διαπολιτισμικός διάλογος συμπληρώνεται από καλλιτεχνικές παρεμβάσεις που συνθέτουν βιωματικές αφηγήσεις, με στόχο την ενεργοποίηση της φαντασίας των θεατών και τη γέννηση δυνητικών παράλληλων κόσμων και πιθανών εκδοχών του μέλλοντος. Συνθέτοντας μια αλληλουχία από χώρους που δίνουν βήμα σε ιδέες όπως της «ριζοσπαστικής φροντίδας», της «φιλίας μεταξύ των βιολογικών ειδών» και σε στρατηγικές «ηχητικής θέασης», η ECLIPSE παρουσιάζει μια διατοπική, σύγχρονη προσέγγιση εναλλακτικών τρόπων συνύπαρξης.

Αντιπαρερχόμενη τις κυρίαρχες σχέσεις εξουσίας που διαμορφώνουν τα ιστορικά αφηγήματα, η ECLIPSE προτείνει την καταστροφή των μηχανισμών καταπίεσης και των παρωχημένων ιδεαλισμών. Χρησιμοποιώντας μια σειρά βιωματικών μέσων όπως παιχνίδια ζωντανής δράσης, ρηξικέλευθες τεχνικές διάδοσης φημών, πειθούς, «συναισθηματικής ύπνωσης» αλλά και ποικίλες σωματικές, ακουστικές, οπτικές και σύνθετες τεχνικές εμβύθισης, η ECLIPSE ενεργοποιεί την κατασκευή αφηγημάτων, ενορχηστρώνει μια αλλαγή στον τρόπο πρόσληψης της τέχνης και θέτει τον στοχασμό προς ένα εναλλακτικό μέλλον